Motywy literackie w "Przedwiośniu"

Motyw rewolucji - obraz rewolucji przedstawiony w powieści przez Stefana Żeromskiego ukazuje bestialstwo, okrucieństwo i śmierć ludzi niewinnych. Rozboje, zbrodnie i gwałty stały się codziennością w Baku. Rewolucja zniszczyła życie Cezarego Baryki, jego młodość i marzenia. To siła destruktywna, która nie przyniosła niczego dobrego. Ten koszmarny obraz cierpienia i zbrodni to ostrzeżenie dla tych, którzy wierzą, iż rewolucja jest drogą walki o lepsze życie. Motyw przemiany bohatera - Cezary Baryka wychowywany był w rodzinie pełnej miłości i wzajemnego szacunku. Niczego mu nie brakowało. Kiedy jego ojciec trafił na front, młodzieniec stał się nieposłuszny i krnąbrny wobec matki. Szybko też ulegał wpływom komunistów. Kosztowności własnej rodziny potrafił sam oddać w ręce rewolucjonistów. Sytuacja zmieniła się w momencie, kiedy musiał wraz z matką zamieszkać w ciasnej komórce, gdyż ich mieszkanie zostało zajęte. Zaczął wówczas dostrzegać trud swojej matki. Widział jej cierpienie i poświęcenie. Po jej śmierci zrozumiał jak wielki błąd popełnił. Jego strata była ogromna. Cezary Baryka zaczął dostrzegać także okrucieństwo rewolucji. Widział mordowanych, cierpiących ludzi, którzy walczyli nie tylko z wrogiem, ale także z głodem. Ten widok otworzył mu oczy na rzeczywistość, a ta okazała się brutalna. Młodzieniec wstąpił do armii polskiej i walczył z bolszewikami, choć do niedawna był ich gorliwym zwolennikiem. Kolejną przemianę sposobu myślenia głównego bohatera dostrzegamy w momencie jego pobytu w majątku w Nawłoci. Tam mieszkańcy żyli dostatnio, jakby poza rzeczywistością. Byli szczęśliwi, oddawali się licznym rozrywkom. Cezary, kiedy przybył do Chłodka (folwark, który przynależał do Nawłoci), zobaczył zupełne przeciwieństwo. Obok bogatych ludzi mieszkali chłopi bardzo biedni, którzy swoje zdrowie stracili na wojnach. Nie mogli oni liczyć na pomoc państwa, które samo pragnęło podnieść się z przepaści ekonomicznej. Było to kolejne zderzenie bohatera z rzeczywistością. Po zawodzie miłosnym Cezary przybył do Warszawy, gdzie stał się politycznym aktywistą. Motyw zazdrości - Cezary zakochał się w Karolinie Szarłatowiczównej. Nie mogła znieść tego Wanda Okszeńska, która kochała młodzieńca bez wzajemności. Postanowiła więc otruć rywalkę.

Motyw nieszczęśliwej miłości - uczucie między Cezarym a Laurą było z góry skazane na niepowodzenie. Kobieta była starsza od Baryki, miała narzeczonego, z którym planowała ślub. Nie potrafiła z tego zrezygnować. Chciała spotykać się z Cezarym jako mężatka. Bohater nie zgodził się na to. Kiedy dowiedział się o ślubie Laury, opuścił gościnne progi Wielosławskich. Zakochani spotkali się ze sobą jeszcze raz. Ukochana próbowała wyjaśniać młodzieńcowi swoją decyzję, lecz ten nie chciał słuchać jej argumentów. Nie mógł wybaczyć Laurze, iż poślubiła człowieka, którego nie kochała.

Motyw idealizmu - w powieści poznajemy Seweryna, który idealizował wymarzony kraj. Przedstawiał wizję "szklanych domów". Mówił o kraju pełnym dobrobytu, szczęścia, sprawiedliwości. W synu obudził tęsknotę za Polską. Cezary przybył wreszcie doojczyzny, lecz to, co zobaczył dalekie było od wyobrażeń. Czuł się jednak w jakimś stopniu odpowiedzialny za swój kraj. Wziął udział w wojnie polsko - bolszewickiej.

W Nawłoci oddawał się rozrywkom, odpoczywał po wojnie. Kiedy jednak zamieszkał w Chłodku i zobaczył nędzę chłopów zdał sobie sprawę, że idea "szklanych domów" nie jest realna. Antoni Lulek to również idealista. Był gorącym zwolennikiem komunizmu i nie dostrzegał żadnych jego wad.