HFPC: Rzeszowski sąd powinien skierować pytanie do TK ws. Trynkiewicza

Fundacja przekazała do I Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Rzeszowie opinię w sprawie postępowania wobec Trynkiewicza. W czwartek opinia ta została też zamieszczona na stronie internetowej HFPC.

- Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka należałoby rozważyć na podstawie art. 193 konstytucji skierowanie w niniejszej sprawie pytania prawnego do TK celem zbadania zgodności ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi z Konstytucją RP oraz Europejską Konwencją Praw Człowieka - czytamy w opinii. Zgodnie z powołanym artykułem ustawy zasadniczej każdy sąd może przedstawić TK pytanie prawne co do zgodności przepisu z konstytucją, jeżeli od odpowiedzi na to pytanie zależy rozstrzygnięcie rozpatrywanej sprawy.

HFPC na kilkunastu stronach opinii przypomniała też najpoważniejsze zarzuty kierowane pod adresem ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, która weszła w życie 22 stycznia. Wskazała m.in. na wielokrotnie podnoszone przez licznych prawników zarzuty zakazu stosowania prawa wstecz oraz jej zdaniem - mimo cywilnej procedury - de facto karny charakter uchwalonych przepisów.

Wiceprezes zarządu HFPC Adam Bodnar w rozmowie z PAP odniósł się do czwartkowego wniosku dyrektora więzienia w sprawie zabezpieczenia postępowania o uznanie Trynkiewicza za osobę stwarzającą zagrożenie dla innych osób. Chodzi o to, by Trynkiewicz do uprawomocnienia się postanowienia sądu pozostał w izolacji.

Zgodnie z przepisami w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd można żądać udzielenia zabezpieczenia, jeśli brak takiego zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania. We wtorek Trynkiewiczowi kończy się kara pozbawienia wolności, zabezpieczenie ma prowadzić do tego, żeby ewentualna apelacja nie odbywała się z wolnej stopy.

Zdaniem wiceprezesa zarządu HFPC Adama Bodnara nie istniała jednak potrzeba złożenia wniosku o zabezpieczenie. "Jeśli to jest postępowania opiekuńcze, to postanowienie sądu pierwszej instancji jest wykonalne w momencie jego wydania. To nie jest sytuacja klasycznego powództwa, tylko wniosek dyrektora zakładu karnego o uznanie za osobę stwarzającą zagrożenie, więc zastosowanie ma przepis odnoszący się do postępowań opiekuńczych" - zaznaczył Bodnar.

Wiceprezes zarządu HFPC podkreślił, że przede wszystkim "ma problem z kwestią, czy klasyczne instytucje prawa cywilnego, w tym zabezpieczenie, można stosować do pozbawiania kogoś wolności". "Wiązanie tego wniosku z sytuacją klasycznego powództwa i zabezpieczenia roszczenia, to pomieszanie instytucji" - zaznaczył.

Bodnar dodał, że jeśli prezydent i eksperci mówią o wątpliwościach konstytucyjnych, to skierowanie przez sąd pytania do TK jest logiczną konsekwencją przy rozpatrywaniu tej sprawy.

- Trudno mi sobie wyobrazić sytuację, w której sąd nie bierze pod uwagę norm konstytucji, a kieruje się racjami wynikającymi z niedopowiedzianych słów polityków wskazujących, że za żadną cenę nie można wypuścić Trynkiewicza na wolność - powiedział. Skierowanie przez sąd pytania do TK oznaczałoby prawdopodobnie, że do czasu rozstrzygnięcia Trybunału Trynkiewicz przebywałby na wolności.

Stanowisko HFPC przekazane do rzeszowskiego sądu ma charakter tzw. opinii przyjaciela sądu. Zgodnie z K.p.c. organizacje pozarządowe, które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd wyrażony w uchwale lub w oświadczeniu.

Trynkiewicz - w 1988 r. zabił czterech chłopców - został skazany w 1989 r. na karę śmierci, zamienioną potem na 25 lat więzienia.

Prezydent Bronisław Komorowski w połowie grudnia zeszłego roku podpisał ustawę - jak zaznaczał - "wsłuchując się w argumenty podkreślające konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom". Jednocześnie jednak, biorąc pod uwagę opinie wskazujące na możliwość niekonstytucyjności przepisów, Kancelaria Prezydenta przygotowuje wniosek do TK ws. tej ustawy.