"The Guardian". Greta Thunberg: Szczyt klimatyczny w Azerbejdżanie to żart. Zwykła ekościema

Interia współpracuje z czołowymi redakcjami na świecie. W naszym cotygodniowym, piątkowym cyklu "Interia Bliżej Świata" publikujemy najciekawsze teksty najważniejszych zagranicznych gazet. Założony w 1821 r. dziennik "The Guardian", z którego pochodzi poniższy artykuł, jest jedną z najstarszych gazet na świecie. Jego dziennikarze wielokrotnie zdobywali najbardziej prestiżowe dziennikarskie nagrody, w tym m.in. Pulitzera. 

W obliczu gwałtownie nasilającego się kryzysu klimatycznego i humanitarnego, kolejne autorytarne petropaństwo nieszanujące praw człowieka staje w roli gospodarza COP29 - najnowszego dorocznego szczytu klimatycznego ONZ, który rozpoczął się 11 listopada i odbywa się po reelekcji prezydenta USA, zaprzeczającego zmianom klimatu.

Spotkania COP okazały się konferencjami greenwashingowymi, które legitymizują niepowodzenia krajów w zapewnieniu przyszłym pokoleniom godnych warunków klimatycznych do życia, a także pozwoliły autorytarnym reżimom - takim jak Azerbejdżan i dwaj poprzedni gospodarze: Zjednoczone Emiraty Arabskie i Egipt - na dalsze łamanie praw człowieka.

Ludobójstwa, ekobójstwa, głód, wojny, kolonializm, rosnące nierówności i nasilające się załamanie klimatyczne to powiązane ze sobą kryzysy, które wzajemnie się wzmacniają i prowadzą do niewyobrażalnego cierpienia. Kryzysy humanitarne rozwijają się w Palestynie, Jemenie, Afganistanie, Sudanie, Kongo, Kurdystanie, Libanie, Beludżystanie, Ukrainie, Górskim Karabachu/Arcachu i wielu, wielu innych miejscach. W tym samym czasie ludzkość narusza limit emisji gazów cieplarnianych (mający na celu ograniczenie efektu cieplarnianego do 1,5 st. C - red.), a na horyzoncie nie widać żadnych pozytywnych zmian w tym zakresie.

Dzieje się wręcz przeciwnie - w ubiegłym roku globalne emisje osiągnęły rekordowy poziom. Pobite zostały też rekordy ciepła, a bieżący rok stanie się najgorętszym rokiem w historii pomiarów, z bezprecedensowymi, ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, które popychają planetę w jeszcze bardziej niezbadanym kierunku. Destabilizacja biosfery i naturalnych ekosystemów, od których zależy nasze przetrwanie, prowadzi do niewypowiedzianego cierpienia ludzi i jeszcze bardziej przyspiesza masowe wymieranie flory i fauny.

Tymczasem cała gospodarka Azerbejdżanu opiera się na paliwach kopalnych, a eksport ropy i gazu przez państwowy koncern naftowy Socar stanowi blisko 90 proc. eksportu tego kraju. Wbrew temu, co może twierdzić, Azerbejdżan bynajmniej nie ma ambicji działania na rzecz klimatu. Planuje za to zwiększyć produkcję paliw kopalnych, co jest całkowicie niezgodne z limitem emisji gazów cieplarnianych i celami porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu.

Wielu uczestników tegorocznego COP boi się też krytykować azerbejdżański rząd. Niedawno organizacja Human Rights Watch opublikowała oświadczenie, w którym wyjaśniła, że nie ma pewności, czy zostanie tam zagwarantowane prawo uczestników do pokojowego protestu.

Ponadto, na czas COP29 granice lądowe i morskie Azerbejdżanu pozostaną zamknięte. Umożliwi to podróżowanie do i z kraju tylko drogą powietrzną, która powoduje większe zanieczyszczenie i - na co wielu obywateli Azerbejdżanu nie może sobie pozwolić. Powodem zamykania granic podczas wszystkich szczytów COP od początku pandemii covidu jest utrzymanie "bezpieczeństwa narodowego", choć słyszałam, jak wielu Azerów opisuje tę sytuację jako "uwięzienie".

Azerbejdżański reżim jest winny czystek etnicznych, blokad humanitarnych i zbrodni wojennych, a także represji wobec własnej ludności i społeczeństwa obywatelskiego. Niezależna organizacja (stojąca na straży demokracji - red.) Freedom House klasyfikuje ten kraj jako najmniej demokratyczne państwo w Europie, a tamtejszy reżim aktywnie atakuje dziennikarzy, niezależne media, działaczy politycznych i społecznych oraz obrońców praw człowieka.

Azerbejdżan odpowiada również za około 40 proc. rocznego importu ropy naftowej do Izraela, napędzając tym samym izraelską machinę wojenną (...). Relacje azerbejdżańsko-izraelskie są korzystne dla obu stron, ponieważ większość broni użytej przez Azerbejdżan podczas drugiej wojny o Górski Karabach - oraz prawdopodobnie ta użyta w operacji wojskowej w regionie Karabachu we wrześniu 2023 r. - pochodziła z Izraela.

"Szczyt pokoju" to jeden z tematów wybranych na tegoroczną konferencję klimatyczną przez gospodarza, który chce zachęcić państwa do przestrzegania "konferencyjnego rozejmu". Mówienie o pokoju na świecie po tak straszliwych naruszeniach praw człowieka - popełnionych przez reżim Alijewa w Azerbejdżanie - wobec etnicznych Ormian żyjących w regionie Górskiego Karabachu, jest co najmniej wstrząsające. Jakby tego było mało, Azerbejdżan planuje "greenwashing" swoich zbrodni przeciwko Ormianom poprzez budowę "Strefy Zielonej Energii" na terytoriach, na których ludność ta została poddana czystkom etnicznym.

Jak to się stało, że akurat ten kraj został gospodarzem szczytu klimatycznego? Przyszła kolej na Europę Wschodnią, a że Rosja zawetowała państwa członkowskie UE, do wyboru pozostała tylko Armenia lub Azerbejdżan. Armenia zniosła weto wobec Azerbejdżanu i poparła jego kandydaturę w zamian za uwolnienie więźniów, choć Baku nadal przetrzymuje dużą liczbę ormiańskich więźniów politycznych.

W ubiegłym roku krytyk azerbejdżańskiego reżimu Gubad Ibadoghlu został uwięziony po tym, jak skrytykował tamtejszy przemysł paliw kopalnych. Inni więźniowie polityczni to m.in. działacz pokojowy Bahruz Samadov, badacz mniejszości etnicznych Iqbal Abilov oraz działacze polityczni Akif Gurbanov i Ruslan Izzatli czy dziennikarze. Tymczasem UE nadal kupuje od Azerbejdżanu paliwa kopalne i planuje podwoić import gazu ziemnego z tego kraju do 2027 roku.

Kryzys klimatyczny dotyczy w równym stopniu ochrony praw człowieka, jak i ochrony klimatu oraz różnorodności biologicznej. Nie można troszczyć się o sprawiedliwość klimatyczną, ignorując jednocześnie cierpienia uciskanych i skolonizowanych ludzi. Nie możemy wybierać, o czyje prawa człowieka chcemy dbać, a czyje odpuścić. Sprawiedliwość klimatyczna oznacza sprawiedliwość, bezpieczeństwo i wolność dla wszystkich.

Podczas COP29 obraz Azerbejdżanu - o którym informują media - stanie się wybieloną i "uzielenioną" wersją, którą reżim desperacko chce przedstawić. Ale nie dajcie się zwieść - to represyjne państwo oskarżane o czystki etniczne. Potrzeba natychmiastowych sankcji wymierzonych w reżim i wstrzymania importu azerbejdżańskich paliw kopalnych. Należy również wywrzeć presję dyplomatyczną na reżim, aby uwolnił ormiańskich zakładników i wszystkich więźniów politycznych, a także zapewnił Ormianom prawo do bezpiecznego powrotu.

Tekst przetłumaczony z "The Guardian" - www.theguardian.com

Autorka: Greta Thunberg

Tłumaczenie: Nina Nowakowska

Tytuł, śródtytuły oraz skróty pochodzą od redakcji

---

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!