Wręczono Nagrody Historyczne "Polityki"

Uroczystość rozdania tegorocznych nagród odbyła się dziś w siedzibie "Polityki". Nagrody te przyznawane są za publikacje dotyczące historii najnowszej Polski.

Jerzy Jedlicki, Magdalena Micińska i Maciej Janowski otrzymali nagrodę w kategorii prac naukowych i popularnonaukowych. Tematem ich książki jest geneza i rozwój inteligencji jako warstwy społecznej na ziemiach polskich od połowy XVIII wieku do 1918 r.

Książka składa się z trzech części: "Narodziny inteligencji 1750- 1831" Macieja Janowskiego, "Błędne koło 1832-1864" Jerzego Jedlickiego oraz "Inteligencja na rozdrożach 1864-1918" Magdaleny Micińskiej.

- To jest synteza dotychczasowych dokonań naukowych na tym polu. Mamy wielki dług wobec polskiej historiografii. Mam nadzieję, że książka ta zachęci do dyskusji, że będzie budzić spory, bo najgorszą rzeczą, jaka może spotkać autora, jest cisza - powiedział na dzisiejszej uroczystości Jedlicki.

Za debiut w dziedzinie prac naukowych i popularnonaukowych nagrodę otrzymała amerykańska historyczka Marci Shore za książkę "Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem". Autorka przedstawia historię polskich intelektualistów, którzy w latach 20. XX wieku sympatyzowali z lewicą. Ich losy w większości wypadków potoczyły się tragicznie.

Wśród bohaterów książki znajdują się m.in. Bruno Jasieński, Stanisław Ryszard Stande, Witold Wandurski, którzy jeszcze w latach 20. wyjechali z Polski do "ojczyzny proletariatu" i zginęli w stalinowskich czystkach lat 30. Inne postaci tej książki to m.in. Władysław Broniewski i Aleksander Wat, którzy podczas wojny przeszli przez sowieckie więzienia i zesłania.

W kategorii pamiętniki, relacje, wspomnienia nagrodę otrzymał polski rzeźbiarz i profesor warszawskiej ASP, Stanisław Kulon za książkę "Z ziemi polskiej do Polski". W książce autor wspomina dzieje swojej rodziny, która w 1940 r. została deportowana w głąb sowieckiej Rosji.

- To jest dramat mojej rodziny, ale nie tylko mojej, ponieważ tysiące Polaków wywieziono z Kresów Wschodnich. Ani jedno słowo w tej książce nie jest kłamstwem. Wszystko to widziałem, przeżywałem, a Bóg chciał, że i zapamiętałem - mówił wzruszony laureat.

Wspomnienia Kulona dotyczą trzech okresów jego życia: czasu przedwojennej wsi wschodniogalicyjskiej, wygnania w Związku Sowieckim i powojennej kariery artystycznej. W ocenie jury, na uwagę zasługuje "znakomity bezpośredni styl opowiadania Kulona, a także barwne opisy wielu dramatycznych wydarzeń".

W kategorii wydawnictw źródłowych nagrodę otrzymał Wojciech Rojek za książkę "Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej". Książka Rojka jest ósmym tomem wydawnictwa, które - zdaniem jury - jest "podstawowym źródłem do dziejów polskiej emigracji politycznej II wojny światowej".

- To książka, która tylko pozornie w sposób suchy, w języku charakterystycznym dla urzędowych dokumentów, pokazuje dramat i wszystkie komplikacje sprawy polskiej w II wojnie światowej - powiedział jeden z członków jury, prof. Wojciech Wrzesiński.

Nagrody Historyczne "Polityki" to najstarsza przyznawana w Polsce nagroda dla książek historycznych. Po raz pierwszy nagrody zostały przyznane w 1959 r. Pierwszym laureatem został żołnierz Armii Krajowej Zygmunt Klukowski za książkę pt. "Dziennik z lat okupacji".

Nagrody ogłaszano co roku, z wyjątkiem dwukrotnej przerwy - raz w latach siedemdziesiątych, gdy władze PRL zawiesiły tę nagrodę, ponieważ redakcja nie uległa naciskowi, by zmienić kandydatów do nagrody oraz jurorów, a po raz drugi - w latach 1981 i 1982, gdy "Polityka" nie chciała przyznać nagród w warunkach stanu wojennego.

Laureatami tej nagrody są m.in. Władysław Bartoszewski, Andrzej Garlicki, Andrzej Paczkowski, Franciszek Ryszka, Janusz Tazbir, Marian Brandys, Jacek Kuroń, Daniel Beauvois, Mieczysław Rakowski i Jerzy Eisler.