Władysław Żeleński

Władysław Żeleński urodził się w 1903 roku we Lwowie. W 1935 roku był współoskarżycielem w głośnym procesie o zabójstwo ministra spraw wewnętrznych II Rzeczypospolitej, płk. Bronisława Pierackiego.

W czasie wojny walczył w szeregach Armii Polskiej we Francji. Po wojnie pozostał w Paryżu, gdzie przez wiele lat współpracował z Instytutem Literackim, publikując zarówno w "Kulturze", jak i w "Zeszytach Historycznych".

Władysław Żeleński poświęcił się tropieniu zbrodni dokonanej na polskich profesorach we Lwowie po zajęciu miasta przez Niemców. Gromadził dokumenty i relacje świadków wydarzeń, zainicjował społeczną akcję uczonych całego świata, popierającą prowadzone w Niemczech i Holandii procesy sprawców masakry. Dzięki jego publikacjom i zebranym dokumentom, możliwe stało się ściganie niektórych bezpośrednich wykonawców tej zbrodni, mającej na celu zniszczenie polskiej inteligencji.

Władysław Żeleński najpierw przekazał swe zbiory Instytutowi Generała Sikorskiego w Londynie. W 2001 roku ofiarował 21 teczek dokumentów Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Wśród nich znajduje się korespondencja z hrabiną Karoliną Lanckorońską zasłużoną dla ujęcia Hansa Kruegera, jednego z niemieckich dowódców odpowiedzialnych za aresztowanie i rozstrzelanie profesorów, oraz z Szymonem Wiesenthalem z Wiednia w związku ze staraniami o ekstradycję z Argentyny innego oprawcy - Waltera Kutschmanna. Jest tam także pełna lista 44 zamordowanych osób - profesorów i członków ich rodzin.