Podział Kurylów? Minister zaprzecza

Tokijski dziennik "Yomiuri Shimbun" informował w czwartek, że Aso zaproponował rozwiązanie długoletniego sporu z Rosją o cztery wyspy z łańcucha Kurylów przez podzielenie tego obszaru po połowie między oba państwa. Spór o wyspy, w ciągu stuleci przechodzące z rąk do rąk, a zajęte przez ówczesny Związek Radziecki w ostatnich tygodniach II wojny światowej, uniemożliwił obu państwom podpisanie traktatu pokojowego, formalnie kończącego stan wojny między Tokio a Moskwą.

Relacjonując debatę w jednej z komisji parlamentu, dziennik "Yomiuri Shimbun" pisał, że Taro Aso zaproponował przeprowadzenie linii granicznej w poprzek drugiej z czterech spornych wysp. - Jeżeli podzielimy Terytoria Północne po połowie to uzyskamy ok. 25 proc. wyspy Etorofu i trzy pozostałe wyspy - powiedział Aso w relacji dziennika.

W piątek japoński minister zaprzeczył jednak, by rząd rozważał jakikolwiek podział spornego terytorium pomiędzy Japonię a Rosję. Rozważania na ten temat - wyjaśnił - miały wyłącznie teoretyczny charakter.

Moskwa jeszcze w 1956 r. proponowała Tokio rozwiązanie sporu poprzez przekazanie Japonii dwu z czterech wysp, leżących najbliżej japońskiego terytorium. Japonia odrzuciła wówczas ofertę. Pod koniec ubiegłego roku Rosja ponownie wyraziła gotowość zwrócenia Japonii dwóch wysp i Tokio po raz kolejny odrzuciło propozycję, podkreślając, że nie może się zadowolić zwrotem połowy wysp, do których wysuwa roszczenia.

Spór, dotyczący wysp Kunashir, Iturup, Shitokan i Habomai, od 60 lat ciąży na stosunkach rosyjsko-japońskich.

Wyspy Kurylskie administracyjnie należą dziś do Obwodu Sachalińskiego. Archipelag ten składa się z 30 większych wysp, wielu wysepek i skał rozciągających się na długości ok. 1200 kilometrów. Odkryli go żeglarze rosyjscy w XVII/XVIII wieku. W 1855 roku Japończycy zawładnęli południowymi, a w 1875 roku - już wszystkimi Wyspami Kurylskimi. W 1855 roku układ z Szimody, ustalający po raz pierwszy granice między Rosją i Japonią, przyznał tej ostatniej południowe Kuryle aż po wyspę Etorofu (w pisowni rosyjskiej Iturup) włącznie. Podział ten stał się nieaktualny w 1905 roku, gdy kończący wojnę rosyjsko-japońską traktat pokojowy z Portsmouth oddał Japonii resztę archipelagu wraz z południową częścią Sachalinu.

Związek Radziecki, przyłączywszy się w 1945 roku do wojny z Japonią, zajął Kuryle w całości. W latach 1947-49 japońska ludność czterech południowych wysp, licząca przed wojną 17 tysięcy, została wysiedlona do Japonii.