Bośnia i Hercegowina

Bośnia i Hercegowina graniczy z Chorwacją, Serbią oraz Czarnogórą. Ten górzysty kraj ma dostęp do morza Adriatyckiego, co sprzyja turystyce. Większość terytorium stanowią Góry Dynarskie. Bośnia i Hercegowina słynie z pięknych krajobrazów, w tym Parku Narodowego Sutjeska, który zachwyca malowniczymi widokami oraz unikatową florą i fauną.

Panujący w Bośni o Hercegowinie klimat jest przejściowy (kontynentalny i śródziemnomorski) - z gorącymi latami i chłodnymi zimami. 

Największymi rzekami w Bośni i Hercegowinie są Sawa, Neretwa, Drina i Bośnia.

Od marca 1992 roku Bośnia i Hercegowina jest republiką federacyjną funkcjonującą jako suwerenne państwo. Po zakończeniu wojny domowej na Bałkanach powstał obecny układ polityczny. Bośnia i Hercegowina jest obecnie podzielona na dwie autonomiczne jednostki: Federację Bośni i Hercegowiny oraz Republikę Serbską i Dystrykt Brczko. Skutki konfliktu są wciąż obecne zarówno na płaszczyźnie politycznej, społecznej, jak i gospodarczej.

Co cztery lata w całym kraju odbywają się wybory powszechne, które wyłaniają członków prezydium, parlamentu oraz władz federacyjnych i kantonalnych. 

Głową państwa w Bośni i Hercegowinie jest trzyosobowe Prezydium Bośni i Hercegowiny z przedstawicielami grup etnicznych: bośniackiej, chorwackiej i serbskiej, a funkcję tę sprawuje przewodniczący prezydium, którym pod koniec 2023 r. był Željko Komšić. Zmiana przewodniczącego następuje co 8 miesięcy.

Władzę ustawodawczą dzierży dwuizbowy parlament - Skupsztina. Jest złożony z Izby Reprezentantów z 42 posłami, z których 2/3 wybieranych jest na terenie Federacji Bośni i Hercegowiny, a 1/3 na terenie Republiki Serbskiej oraz z Izby Narodów, której 15 członków wybierają parlamenty poszczególnych federacji - 10 wybiera Izba Narodów Federacji Bośni i Hercegowiny a 5 - Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbskiej.Władza wykonawcza należy do 10-osobowego rządu z premierem nominowanym przez Prezydium i zatwierdzanym przez Izbę Reprezentantów na czele. Szefem rządu w 2023 r. był premier Borjan Krišto. Skład rządu musi wypełniać określone w przepisach parytety federacyjne. 

Na niższym poziomie są władze poszczególnych federacji - Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej.

Co cztery lata w kraju przeprowadzane są wybory lokalne do rad gmin. Mają one inny termin niż wybory parlamentarne.

Państwo po zakończeniu wojny w 1995 roku przechodziło trudny okres transformacji gospodarczej. Współpraca międzynarodowa, zwłaszcza z Unią Europejską, odgrywa dla Bośni i Hercegowiny istotną rolę w procesie modernizacji i reform.

Dla gospodarki krajowej największe znaczenie mają: górnictwo, energetyka i leśnictwo. Bośnia i Hercegowina ma również zasoby węgla, rudy żelaza, cynku, ołowiu i soli kamiennej.

Historia Bośni i Hercegowiny obfituje w konflikty. Kraj przez długie wieki był przedmiotem sporów między m.in. Imperium Osmańskim, Austro-Węgrami czy Królestwem Jugosławii. 

Po rozpadzie socjalistycznej Jugosławii w latach 90. XX wieku Bośnię i Hercegowinę ogarnęła brutalna wojna domowa, która zakończyła się w 1995 roku porozumieniem z Dayton wynegocjowanym w USA z udziałem ONZ i NATO.

Układ ten zawarty został  21 listopada 1995 roku w Dayton w stanie Ohio, a podpisany 14 grudnia 1995 roku w stolicy Francji Paryżu. Zakończył 3,5 letnią wojnę w Bośni. W rozmowach brali udział prezydenci: Serbii - Slobodan Milosevic, Chorwacji - Franjo Tudnam i Bośni - Alija Izetbegovic, a także przedstawiciele społeczności międzynarodowej. Na konferencji ustalono warunki pokoju oraz przedyskutowano perspektywy dotyczące przyszłości Bośni i Hercegowiny.

Stworzono wspólny wieloetniczny rząd, ustalono obecny system polityczny kraju oraz zapowiedziano wolne wybory. Bośnię i Hercegowinę podzielono na Federację Muzułmańsko-Chorwacką i Republikę Serbską, a jednocześnie zachowano jej międzynarodowe granice. Ustalono także, że zawieszenie broni, które rozpoczęło się 5 października 1995 roku będzie kontynuowane.