Ali Chamenei

Ali Chamenei ukończył studia w zakresie prawa i teologii pod kierunkiem m.in. Ruhollaha Chomejniego.

W młodości zaangażował się w religijną opozycję wobec rządów Mohammada Rezy Pahlawiego, której ideologiem był ajatollah Ruhollah Chomejni.

W latach 70. był wielokrotnie aresztowany. Współtworzył Stowarzyszenie Duchowieństwa Walczącego. Aktywnie działał także w środowiskach literackich i teologicznych, zajmując się pisaniem i tłumaczeniem tekstów religijnych. W 1978 r. ponownie trafił do aresztu.

Podczas rewolucji islamskiej należał do Rady Rewolucyjnej, a później do kierownictwa Partii Republiki Islamskiej. Był bliskim współpracownikiem Chomejniego, który nazywał go Alim Agą. Sprzeciwił się pierwszemu prezydentowi Iranu, Abol Hassanowi Bani-Sadrowi, co przyczyniło się do jego ustąpienia.

W 1981 r. został ciężko ranny w zamachu przypisywanym Ludowym Mudżahedinom, przez co na stałe stracił władzę w prawej ręce. Po śmierci Mohammeda Behesztiego został sekretarzem generalnym Partii Republiki Islamskiej.

2 października 1981 r. został prezydentem Iranu. W 1985 r. uzyskał reelekcję. W 1988 r. poparł zakończenie wojny z Irakiem, uznając ją za niemożliwą do wygrania. Po śmierci Chomejniego, w sierpniu 1989, został Najwyższym Przywódcą Iranu.

Po objęciu funkcji Najwyższego Przywódcy Chamenei nie zyskał takiej pozycji jak Chomejni i nie udało mu się zjednoczyć różnych stronnictw politycznych.

W 2005 r. Chamenei wsparł wybór konserwatysty Mahmuda Ahmadineżada na prezydenta. Natomiast później nakazał nadzór nad rządem i promował prywatyzację gospodarki, sprzeczną z wizją Ahmadineżada.

Przed wyborami w 2009 r. Najwyższy Przywódca jednoznacznie poparł jego wybór na drugą kadencję, jednak oskarżenia o fałszerstwa wyborcze doprowadziły do masowych protestów.

W 2015 r. wyraził warunkowe poparcie dla porozumienia nuklearnego, zastrzegając, że Iran wycofa się z umowy, jeśli nałożone zostaną nowe sankcje, i zastrzegł brak dalszego zbliżenia z Zachodem.

Pod koniec września 2024 r. Chamenei został przeniesiony w "bezpieczne miejsce" przy wzmożonych środkach ochrony - jak podał Reuters. Decyzja zapadła po tym, jak Izrael przeprowadził atak w Bejrucie, w którym zginął lider Hezbollahu, co wywołało napięcie w regionie.

Chamenei wezwał muzułmanów do sprzeciwu wobec Izraela, podkreślając potrzebę odpowiedzi na przemoc wobec Palestyńczyków.

Ali Chamenei pochodzi z rodziny o szyickich korzeniach - jego ojciec był azerskim duchownym, a matka była z pochodzenia Persjanką. Wychowywał się w Meszhedzie (Iran).