Motyw miłości - Henryk Sienkiewicz przedstawił w powieści dzieje miłości Winicjusza i Ligii. Młodzieniec zapałał uczuciem do dziewczyny od pierwszego wejrzenia i postanowił ją zdobyć. Droga do szczęścia tych dwojga była pełna różnorodnych przeszkód. Wynikały one przede wszystkim z różnic światopoglądowych.
Marek Winicjusz początkowo był zauroczony Ligią, pożądał jej. Kiedy poznał bliżej ukochaną oraz religię chrześcijańską, której była wierna, jego uczucie stało się szczere, czyste i prawdziwe. Kochał wybrankę ponad wszystko. Ta przemiana Marka wzbudziła na nowo uczucia Ligii. Ich miłość skończyła się szczęśliwie. Połączyli się węzłem małżeńskim i żyli spokojnie z dala od Rzymu. Swoją miłość powierzyli Bogu i to gwarantowało ich szczęście.
Motyw przemiany wewnętrznej - Marek Winicjusz był poganinem. Poznanie Ligii odmieniło jego życie. Początkowo nie myślał o małżeństwie, lecz o rozkoszach z piękną dziewczyną. Ligia zawładnęła jego sercem, ale ta miłość nie była w pełni dojrzała. Kiedy Winicjusz poznał bliżej ukochaną, kiedy zagłębił się w nauce Chrystusa, zmienił się. Odkrył życzliwość i dobroć chrześcijan. Zrobiło to na nim ogromne wrażenie. Jego uczucie do ukochanej także na tym zyskało. Miłość Marka stała się wówczas czysta, szczera i prawdziwa. Bohater przyjął chrzest, stał się gorliwym wyznawcą Chrystusa, poślubił Ligię.
Przemianie wewnętrznej uległ również Chilon. Widok ludzi rozszarpywanych przez dzikie zwierzęta, rzezi niewinnych chrześcijan spowodował wstrząs bohatera. Kiedy uzyskał on przebaczenie od Glauka, zmienił się. Publicznie oznajmił, kim jest prawdziwy podpalacz. Dał świadectwo prawdzie.
Zginął męczeńską śmiercią jako wyznawca Chrystusa.
Motyw przyjaźni - Petroniusz był prawdziwym przyjacielem Wimnicjusza. Pomagał mu w zdobyciu ukochanej kobiety, choć te starania nie zawsze były udane. Bohater jednak za każdym razem działał w dobrej wierze.
Motyw szaleństwa - Neron był niewątpliwie szalonym cesarzem. Czuł się artystą. Podpalił miasto, a w ogniu szukał natchnienia. Wynosił siebie do rangi bóstwa. Od poddanych oczekiwał czci. Satysfakcji dostarczało mu cierpienie innych ludzi, ich śmierć. Neron był szalonym władcą - potworem.
Motyw zbrodni - powieść Henryka Sienkiewicza przesiąknięta jest zbrodnią. Neron wymordował swoją rodzinę. Prześladował chrześcijan i z ogromną satysfakcją przyglądał się ich śmierci. Dzikie zwierzęta rozszarpywały ludzi. Była to prawdziwa, krwawa rzeź.
Motyw buntu - Marek Winicjusz zbuntował się przeciwko nauce chrześcijan. Zaprzeczała ona bowiem ideałom, które początkowo reprezentował. Ligia zbuntowała się przeciwko temu, w jaki sposób chciał ją zdobyć ukochany. Wyrazem tego buntu była ucieczka przed Winicjuszem. Niewolnica Eunice zbuntowała się przeciwko rozkazowi swego pana. Chilon nawrócił się i zbuntował przeciwko Neronowi. Wyrazem tego było wyznanie prawdy na temat podpalenia Rzymu.
Motyw pokory wobec Boga - chrześcijanie byli wierni Bogu. Z pokorą umierali. Wierzyli, że czeka ich zbawienie, byli oddani Bogu bezgranicznie. Chilon w chwili męczeńskiej śmierci był także pełen pokory wobec Zbawiciela. Apostoł Piotr ze spokojem, wiarą i ufnością wysłuchał słów Boga i powrócił do Rzymu. Tam zginął, wierny nauce Chrystusa do samego końca.
Motyw artysty - Neron nazywał siebie artystą. Cały czas szukał natchnienia. Był przekonany o swoich licznych talentach. Czuł się poetą, muzykiem, śpiewakiem oraz tancerzem. Uwielbiał oklaski i dlatego też występował w teatrach rzymskich. Zazdrościł Priamowi, iż był świadkiem pożaru Troi, więc sam postanowił podpalić Rzym. W szalejącym ogniu szukał natchnienia. Pragnął stworzyć poemat większy od "Iliady" Homera.
Motyw dziecka - śmierć Augusty (córka Poppei i Nerona) była dla cezara inspiracją do stworzenia poematu. Był on przecież bardziej artystą niż ojcem czy władcą. Rufus (syn Poppei) zasnął, gdy Neron czytał swoje wiersze. Cezar uderzył go i wydał na niego wyrok śmierci.
Motyw śmierci - chrześcijanie w okrutny sposób ginęli na arenie. Byli rozszarpywani przez dzikie zwierzęta.
W powieści pokazane zostało również masowe krzyżowanie chrześcijan. Umierali oni z uśmiechem na twarzy. Byli zwycięzcami mimo straszliwych cierpień. Zatriumfowała tu bowiem wielka idea religii chrześcijańskiej. Jedną z najbardziej wzruszających scen w powieści była niewątpliwie śmierć Chilona.
Motyw cierpienia - w powieści Henryka Sienkiewicza cierpieli chrześcijanie, którzy byli prześladowani przez Nerona, a następnie ginęli w okrutny i przerażający sposób. Cierpiał także apostoł Piotr, widzac los wyznawców Chrystusa. Marek Winicjusz tęsknił za ukochaną, a potem obawiał się o jej życie i to było przyczyną jego cierpień.
Motyw miasta - Henryk Sienkiewicz przedstawił w powieści Rzym za panowania Nerona. Było to miasto pełne bogactwa i przepychu. Wszędzie szerzyła się rozpusta. Neron spędzał czas na ucztowaniu, urządzał orgie. Rzym w powieści to miasto pełne niewolników. Ich kosztem świetnie bawił się władca i jego towarzysze.
Na dworze cezara miały miejsce liczne uroczystości, igrzyska cyrkowe oraz uczty.
