Wielkopiątkowa tradycja strojenia grobu Chrystusa
W opinii proboszcza warszawskiej archikatedry św. Jana Chrzciciela ks. Bogdana Bartołda, od lat w polskiej tradycji budowania Grobów Pańskich nawiązuje się do aktualnej sytuacji, do tego, czym żyje współczesny człowiek.
- Dzisiaj chcemy, by Groby pobudzały do zastanowienia się i odkrywania tajemnic Boga w naszym życiu - podkreślił.
Tradycja strojenia Grobu Pańskiego istnieje od średniowiecza.
Grób Pański - Grób Wielkopiątkowy - jest artystyczną dekoracją przygotowywaną w Wielkim Tygodniu w kościołach dla podkreślenia pamiątki śmierci Chrystusa.
We wczesnym średniowieczu Najświętszy Sakrament był zanoszony po liturgii eucharystycznej na przechowanie do zakrystii lub bocznej kaplicy. Z tego zwyczaju wywodzi się procesja do kaplicy adoracji w Wielki Czwartek.
Od czasów karolińskich niemal w całej Europie trwa paraliturgiczny obrzęd składania pod kamienną płytą grobową samego Krzyża lub Chrystusa w postaci eucharystycznej.
W niektórych kościołach składano w ten sposób Krzyż, a w jego centrum puszkę z Najświętszym Sakramentem. Hostię w monstrancji nad wyobrażeniem grobu Chrystusa po raz pierwszy wystawiono w kościele jezuitów w Monachium. Dopiero w epoce baroku wprowadzono dodatkowo figurę zmartwychwstałego Jezusa przykrytego całunem.
Na zakończenie liturgii Wielkiego Piątku zanoszono w procesji krzyż (w XV wieku), później krzyż i monstrancję z Najświętszym Sakramentem (w XVI w.) do przygotowanego wcześniej Grobu Bożego.
W XVIII w. prawie w całej Europie zanikł zwyczaj strojenia grobu i wystawiania przy nim monstrancji. Zachował się tylko na terenie Austrii, Węgier, Polski i południowych Niemiec.
Tradycja strojenia grobu Chrystusa w kościołach rozwinęła się w Polsce w sposób szczególny; groby przemawiały bowiem do wyobraźni, a przede wszystkim jako znak trudnego i bolesnego doświadczenia.
W różnych okresach historycznych starano się wprowadzać do symbolicznych grobów aktualne motywy. W czasach rozbiorów, okupacji niemieckiej oraz stanu wojennego ustrojony grób odzwierciedlał najbardziej aktualne przeżycia narodu polskiego.
W Wielki Piątek i Wielką Sobotę wierni tłumnie odwiedzają groby. Mieszkańcy Warszawy pamiętają jeszcze kolejki przed kościołem Matki Boskiej Łaskawej (księży jezuitów) w czasie stanu wojennego na Starym Mieście, w którym szczególnie dbano o aktualną wymowę Grobu Pańskiego.
INTERIA.PL/PAP
