"Ojczyzna" Tomasza jest miejscem odrażającym i odpychającym. Judym odwiedza bratową w fabryce cygar, dzięki czemu poznaje realia pracy w dużych zakładach. Robotnicy pracują w nieludzkich warunkach, w brudnych ubraniach i ciemnych salach: "Duszące powietrze, pełne smrodu ciał pracujących w upale, w miejscu niskim i ciasnym, przeładowane pyłem starego tytoniu, zdawało się rozdzierać tkanki, żarło gardziel i oczy" (fabryka cygar). Tomasz przebywa także w stalowni, gdzie pracuje jego brat, Wiktor. Panuje tam hałas nie do wytrzymania, bardzo wysoka temperatura, stanowisko pracy naraża na wypadek. Nędzarzy i ludzi ciężko pracujących łączy wiele wspólnych cech. Żyją w nieludzkich warunkach, są głodni i pozbawieni możliwości rozwoju. Ich życie opisane jest naturalistycznie i bardzo szczegółowo. Z ludźmi ubogimi kontrastują dobrze odżywieni i zadbani lekarze. Dzięki wysoko opłacanym usługom dla bogaczy, żyją na wysokim poziomie. Nie zamierzają pod żadnym pozorem pomagać ubogim. Autor demaskuje ich egoizm i wyrachowanie. Na chłopów mieszkających w Cisach również spadają konsekwencje działań bogaczy. Stawy, zbudowane wokół zakładu nie przynoszą korzyści, a niszczą zdrowie mieszkańców okolicznych wsi. Dyrektor Węglichowski i administrator Krzywosąd nie przejmują się tym faktem. Myślą jedynie o własnych korzyściach. Bogaci podróżują za granicę, wydają majątek na stroje, mają też wysokie dochody, biedacy natomiast żyją w trudnych warunkach, skazani na głód i choroby. Ziemiaństwo reprezentowane jest przez panią Niewadzką, jej wnuczki i Karbowskiego. Są to ludzie puści, nie interesują się problemami warstw najuboższych (wyjątkiem jest stary Niewadzki). Do szlachty w powieści należą Podborscy i Leszczykowski. Utracili oni swe majątki po powstaniu styczniowym. Muszą na nowo zbudować swoje życie. Pamiętają również o tradycjach narodowych, starają się ich nie zaniedbywać.Matura InteriaplUtwórz swoją wizytówkę Ósma część powtórki do matury w następny wtorek! A w niej: zestaw zadań z matematyki wraz z komentarzem przygotowanym przez naszego eksperta oraz opracowanie "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza i omówienie poezji Bolesława Leśmiana.Chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych opracowaniach i zestawach zadań z matematyki? Dołącz do nas na Twitterze lub Facebooku. Tam na bieżąco informujemy o nowościach w naszym serwisie maturalnym.