Motyw anioła - Anioł Stróż sprawuje pieczę nad sumieniem hrabiego Henryka. Pojawia się zawsze w towarzystwie sił opozycyjnych - Złych Duchów. Anioł Stróż obiecuje Henrykowi życie wieczne, wskazuje mu właściwą drogę.
Motyw ów pojawia się w wielu innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić choćby: "Biblię", "Mitologię" (postacie bliskie aniołom pod względem wyglądu i cech, pełnią podobną rolę), "Kronikę polską" Galla Anonima, "Dziady" część II, IV, III Adama Mickiewicza, "Kordiana" Juliusza Słowackiego, "Lalkę" Bolesława Prusa (Izabela nazywa siebie aniołem), "Winę i karę" Mrożka.
Motyw apokalipsy - obraz rewolucji w dramacie jest obrazem apokaliptycznym. Na jego czele stoi Pankracy. Rewolucjoniści pragną absolutnej zagłady - zarówno szlachty, jak i świata wartości, religii.
Motyw ów pojawia się również w innych utworach. Warto tu wymienić: "Biblię", "Mitologię", "Eneidę" Wergiliusza, "Lalkę" Bolesława Prusa (apokalipsą jest katastrofa w wymiarze osobistym), "Hymny" Jana Kasprowicza, "Piosenkę o końcu świata" Czesława Miłosza, "Pamiętnik z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiego, "Medaliony" Zofii Nałkowskiej, "Dżumę" Alberta Camusa, "Zdążyć przed panem Bogiem" Hanny Krall, "Małą apokalipsę" Tadeusza Konwickiego.
Motyw poety, poezji - Hrabia Henryk jest poetą nieszczęśliwym, przeklętym. Porzuca żonę i dziecko, podąża za kochanką, która jest tylko szatańską pokusą. Jego żona, Maria, wpada w obłęd i umiera, lecz jeszcze przed śmiercią zaklina syna, by został poetą. Orcio nim właśnie zostaje, ma wizje, zna przyszłość, traci wzrok. Poezja jest dla Henryka źródłem nieszczęść, w chwili swej samobójczej śmierci przeklina ją.
Motyw poezji pojawia się w wielu utworach. Można tu wymienić między innymi: "Konrada Wallenroda" Adama Mickiewicza, "Dziady" część III Adama Mickiewicza, "Kordiana" Juliusza Słowackiego, "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza.
Motyw Boga - Bóg jawi się jako zwycięzca w scenie finałowej. Śmierć Pankracego to wynik ingerencji Opatrzności, która czuwa nad biegiem dziejów. Motyw ten występuje w innych dziełach, między innymi w: "Bogurodzicy", "Dziadach" części III Adama Mickiewicza, "Odzie do rozpaczy" Jana Twardowskiego.
Motyw szatana - Zły Duch jest patronem rewolucji, pragnie też doprowadzić Henryka do upadku.
Motyw ten pojawia się w wielu innych dziełach ("Biblia", "Dziady" część III Adama Mickiewicza, "Kordian" Juliusza Słowackiego, "Mistrz i Małgorzata" Michała Bułhakowa).
Motyw historii - w dramacie poeta głosi przekonanie, iż Bóg ingeruje w historię. To on karze Pankracego za zniszczenie starego świata. Historia uzależniona jest od boskich wyroków. Motyw ów pojawia się w wielu innych dziełach ("Biblia", "Mitologia", "Kronika polska" Galla Anonima, "Konrad Wallenrod", "Dziady" część III Adama Mickiewicza, "Trylogia" Henryka Sienkiewicza, "U nas, w Auschwitzu..." Tadeusza Borowskiego).
Motyw małżeństwa - w dramacie Krasińskiego mamy do czynienia z małżeństwem zniszczonym, zmarnowanym. Henryk, uwikłany w pokusy szatańskie, podąża za romantyczną kochanką, zaniedbuje żonę i syna. Doprowadza tym do choroby psychicznej, a później do śmierci Marii, swej żony.
Motyw ten pojawia się również między innymi w: "Mitologii", "Odysei" Homera (trwały związek Odyseusza i Penelopy), "Makbecie", "Hamlecie", "Romeo i Julii" Williama Szekspira, "Powrocie posła" Juliana Ursyna Niemcewicza, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Lalce" Bolesława Prusa, "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego.
Motyw przemiany - Hrabia Henryk to początkowo małżonek, poeta. Kiedy wybucha rewolucja, przemienia się w żołnierza walczącego o honor. Zmienia się także Maria. Z łagodnej i podporządkowanej żony przemienia się w kobietę szaloną, chorą psychicznie.
Motyw ów możemy odnaleźć w wielu innych dziełach, między innymi: w "Dziadach" części III Adama Mickiewicza (przeobrażenie Gustawa w Konrada), w "Potopie" Henryka Sienkiewicza (Andrzej Kmicic z hulaki staje się patriotą), w "Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego (Rodion zmienia się pod wpływem uczucia do Soni) i w wielu innych pozycjach.
Motyw rewolucji - rewolucja ukazana w dramacie ma charakter antyfeudalny. Jest dziejową koniecznością, z której wynika tragizm historii. Przedstawiona jest jako piekło na ziemi. Motyw ów pojawia się w innych utworach, między innymi w: "Lalce" Bolesława Prusa, "Przedwiośniu" Stefana Żeromskiego, "Szewcach" Stanisława Ignacego Witkiewicza. Motyw samobójstwa - Henryk popełnia samobójstwo, skacząc w przepaść. Przeklina romantyczną poezję, która stanowi źródło jego nieszczęść. Samobójstwo bohatera jest wyrazem braku akceptacji siebie i świata po rewolucji.
Motyw ten przeplata się w wielu pozycjach literackich, choćby w: " Antygonie" Sofoklesa, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego, "Granicy" Zofii Nałkowskiej.
Motyw słońca - promień w dramacie jest niszczącą siłą. Kiedy Pankracy snuje rozważania na temat nowego porządku na świecie, zauważa na niebie - po stronie zachodzącego słońca - chmurę, zza której wyłania się Chrystus. Promienie oślepiają Pankracego, w końcu go zabijają. Motyw ten pojawia się również w innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić: "Na lipę" Jana Kochanowskiego, "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Mistrza i Małgorzatę" Bułhakowa.
Motyw śmierci - śmierć ukazana w dramacie jest odrażająca. Zabójstwa stają się częścią rytuału straszliwej religii. Według rewolucjonistów śmierć ma być początkiem nowego świata, w utworze jednak przyjmuje formy, które niewątpliwie budzą wstręt.
Motyw ten pojawia się w wielu innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić: "Biblię", "Mitologię", "Rozmowę Mistrza Polikarpa z śmiercią", "Makbeta", "Hamleta, "Romeo i Julię" Williama Szekspira, "Treny" Jana Kochanowskiego, "Grażynę" Adama Mickiewicza, "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Zbrodnię i karę" Fiodora Dostojewskiego, "Glorię victis" Elizy Orzeszkowej, "Lalkę" Bolesława Prusa, "Proces" Franza Kafki, "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego, "Medaliony" Zofii Nałkowskiej, "Inny świat" Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, "Opowiadania" Tadeusza Borowskiego, "Tango" Sławomira Mrożka.
Motyw tańca - podczas obrzędów nowej wiary Leonard odprawia taniec triumfu i zwycięstwa. Jest on upiorny i orgiastyczny.
Motyw ów pojawia się w różnorodnych utworach. Warto tu wymienić choćby: "Mitologię" (Terpsychora - muza tańca i radości z niego płynącej), "Biblię", "Pieśń świętojańską o Sobótce" Jana Kochanowskiego (taniec słowiański), "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Taniec" Czesława Miłosza (rytm wiersza przypomina takty walca; świat tańca a apokaliptyczna wizja wojny), "Tango" Sławomira Mrożka (Edek prowadzi Eugeniusza).
Motyw wieszcza, jasnowidza - Orcio posiada zdolność jasnowidzenia oraz przepowiadania przyszłości. Swemu ojcu zapowiada śmierć, widzi również swój koniec życia. Warto wymienić inne utwory zawierające ten motyw. Są to między innymi: "Biblia", "Mitologia", "Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego, "Dziady" część III Adama Mickiewicza.
Motyw zjawy, upiora - widmo Dziewicy jest narzędziem szatana, ma zwodzić Henryka. Ten podąża za nim, tym samym wyrzeka się rodziny, miłości do żony i syna.
W dramacie Zygmunta Krasińskiego występują Postaci metafizyczne np. Chór Duchów i Duchów z lasu. Są one duchami dobrymi, opiekuńczymi, dla których nie ma miejsca w nowym świecie. Motyw ten pojawia się między innymi w: "Biblii", "Mitologii", "Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią", "Makbecie" i "Hamlecie" Williama Szekspira, "Dziadach" części II i IV Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego, "Mistrzu i Małgorzacie" Bułhakowa.
