Motyw autotematyzmu - autor powieści przywołuje tytuł swojego utworu z czasów młodości - "Pamiętnik z okresu dojrzewania", nawiązuje do własnej twórczości. Inne pozycje literackie, w których odnaleźć można ów motyw to: "List do Pizonów" Horacego (rozprawa jest zbiorem zasad dotyczących tworzenia poezji), "Na swoje księgi" Jana Kochanowskiego, "Ku Muzom" Jana Kochanowskiego (poeta prosi o nieśmiertelność własnej poezji), "Wstęp do bajek" Ignacego Krasickiego, "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza ("Romantyczność" manifestem pokolenia romantyków), "Beniowski" Juliusza Słowackiego, "Promethidion" Cypriana Kamila Norwida, "Ars poetica?" Czesława Miłosza. Motyw córki - Zuta to córka państwa Młodziaków, nowoczesna pensjonarka. Jest dziewczyną wysportowaną, zaangażowaną w sprawy otaczającego ją świata. Jest wychowana nowocześnie i awangardowo, ale tak naprawdę wewnętrznie jest osobą niedojrzałą, niedoświadczoną i tak też się zachowuje. Motyw ów pojawia się w wielu innych utworach. Warto tu wymienić choćby: "Hamleta" Williama Szekspira (córka jest bezwzględnie posłuszna ojcu), "Treny" Jana Kochanowskiego (idealna córka, spadkobierczyni talentu poetyckiego ojca), "Skąpca" Moliera (córka ofiarą despotyzmu ojca), "Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza (córka jest tu uosobieniem mądrości życiowej), "Balladynę" Juliusza Słowackiego (Balladyna - przebiegła zbrodniarka oraz Alina - uosobienie miłości córki do matki), "Lalkę" Bolesława Prusa (córka to inwestycja majątkowa), "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej (Hesia jest odzwierciedleniem cech matki, Mela jej całkowitym przeciwieństwem). Motyw deformacji świata - fabuła powieści oparta jest na groteskowym pomyśle. W świecie utworu panuje chaos oraz sztuczność. Literacki świat nie równa się światu rzeczywistemu, jest zdeformowany, groteskowy, absurdalny. Człowiekowi narzuca się "gębę". Motyw ów występuje między innymi w: "Szewcach" Stanisława Ignacego Witkiewicza, "Sklepach cynamonowych" Brunona Schulza, "Procesie" Franza Kafki, "Kartotece" Tadeusza Różewicza. Motyw dworku - dworek Hurleckich to parodia Soplicowa, obowiązują tam formy życia ziemiańskiego. Świat ten ulega wstrząsowi za sprawą Miętusa, który pragnie zbratać się z parobkiem. Nikt nie jest w stanie tego pojąć, wszyscy traktują Miętusa jak człowieka niespełna rozumu. On natomiast chce przełamać formy nierówności klasowych. Wszystko to doprowadza do wybuchu rewolty, która odsłania prymitywną naturę chłopstwa. Motyw ów przeplata się w wielu różnych pozycjach literackich. Warto tu wymienić choćby: "Żonę modną" Ignacego Krasickiego, "Trylogię" Henryka Sienkiewicza, "Lalkę" Bolesława Prusa, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego, "W małym dworku" Stanisława Ignacego Witkiewicza. Motyw dzieciństwa - Józio ma trzydzieści lat, zachowuje się jednak niedojrzale, jak dziecko. Jest on zamknięty w "formę" ucznia, "upupiony". Dzieciństwo bohatera staje się maską, jedną z pierwszych, jakie zakłada człowiek w rzeczywistym świecie. Z motywem tym możemy się spotkać także w: "Trenach" Jana Kochanowskiego, "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach" Ignacego Krasickiego, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego, "Anielce" i "Katarynce" Bolesława Prusa, "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego, "Granicy" Zofii Nałkowskiej, "Medalionach" Zofii Nałkowskiej. Motyw kobiety - Zuta to kobieta nowoczesna, zgrabna Jest dziewczyną wysportowaną, zaangażowaną w sprawy otaczającego ją świata. Jest wychowana nowocześnie i awangardowo, ale tak naprawdę wewnętrznie jest osobą niedojrzałą, niedoświadczoną i tak też się zachowuje. Motyw ten przeplata się w wielu utworach. Należą do nich między innymi: "Biblia" (w Starym Testamencie: Ewa - pierwsza kobieta, w Nowym Testamencie: Maria - matka Boga, kobieta wybrana), "Mitologia" (Hera - kobieta - władczyni, Demeter - gospodyni całej ziemi, Helena - wzór urody itp.), "Makbet" i "Hamlet" Williama Szekspira, "Skąpiec" Moliera (kobieta uzależniona od mężczyzny), "Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza (kobieta próżna - Starościna Gadulska), "Nie - boska komedia" Zygmunta Krasińskiego (Maria - kobieta nieszczęśliwa w małżeństwie), "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Lalka" Bolesława Prusa, "Chłopi" Władysława Reymonta, "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej. Motyw podróży, wędrówki - wędrówka Józia jest ucieczką przed formą, która narzucana jest człowiekowi. Motyw ten pojawia się między innymi w: "Powrocie posła" Juliana Ursyna Niemcewicza, "Dziadach" części III Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Za chlebem" Henryka Sienkiewicza, "Trylogii" Henryka Sienkiewicza, "Procesie" Franza Kafki, "Małej apokalipsie" Tadeusza Konwickiego. Motyw samobójstwa - zgwałcony "przez uszy" Syfon nie potrafi już normalnie żyć i ostatecznie popełnia samobójstwo. Motyw ten przeplata się w wielu pozycjach literackich, choćby w: " Antygonie" Sofoklesa, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Lalce" Bolesława Prusa, "Granicy" Zofii Nałkowskiej. Motyw szkoły - szkoła w powieści została przedstawiona w krzywym zwierciadle, jako instytucja, która "upupia", narzuca poglądy i nie liczy się ze zdaniem uczniów, którzy poddawani są obróbce. Z motywem tym możemy spotkać się także w: "Biblii" (Nowy Testament - uczeń Chrystusa), "Boskiej komedii" Dantego (Dante jest tu uczniem Wergiliusza, który oprowadza go po zaświatach), "Dziadach" części III Adama Mickiewicza, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Syzyfowych pracach" Stefana Żeromskiego. Motyw ucieczki - Józio ucieka przed "formą", która narzuca utarte schematy postępowania. Najpierw zmuszany zostaje do przyjęcia roli ucznia, a następnie do wcielenia się w postać nowoczesnego człowieka. Ucieka ze szkoły oraz z domu Młodziaków. Trafia wraz z Miętusem do dworku rodziny Hurleckich, ale tam również nie znajduje spokoju. Bohater zdaje sobie sprawę, iż każdy człowiek w życiu przybiera różne formy, kolejne maski. Można przyjąć inną gębę niż dotychczasowa, ale ucieczka przed nimi jest niemożliwa. Józio uświadamia sobie, dzięki różnym doświadczeniom, iż w każdej sytuacji uwikłany był w formę, a ucieczka prowadziła tylko do przybrania nowej gęby. Motyw ten pojawia się w wielu różnych pozycjach literackich: "Biblia" (ucieczka Lota z Sodomy, ucieczka ludu żydowskiego z Egiptu), "Mitologia" (ucieczka Dedala i Ikara, ucieczka Parysa z porwaną Heleną), "Hamlet" i "Makbet" Williama Szekspira, "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" Ignacego Krasickiego, "Giaur" Byrona, "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza, "Lalka" Bolesława Prusa, "Trylogia" Henryka Sienkiewicza, "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej, "Ucieczka" Czesława Miłosza. Matura Interiapl
Utwórz swoją wizytówkę Dziewiąta część powtórki do matury w kolejny wtorek! A w niej: zestaw zadań z matematyki wraz z komentarzem przygotowanym przez naszego eksperta oraz opracowanie "Innego świata" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i omówienie poezji Wisławy Szymborskiej.Chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych opracowaniach i zestawach zadań z matematyki? Dołącz do nas na Twitterze lub Facebooku. Tam na bieżąco informujemy o nowościach w naszym serwisie maturalnym.
