Motyw buntu - Konrad buntuje się wobec Boga, walczy z Nim o "rząd dusz". Kiedy Stwórca milczy, bohater posuwa się do bluźnierstwa. Chce nazwać Stwórcę "Carem", ale wyprzedza go szatan. Inne pozycje literackie, w których pojawia się ten motyw to: "Biblia", "Treny" Jana Kochanowskiego, "Cierpienia młodego Wertera" Goethego, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza, " Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall. Motyw anioła - Anioł - Stróż towarzyszy Gustawowi od dziecka. W celi więziennej także nad nim czuwa, nie opuszcza go nawet wówczas, kiedy ten ucieka się do największych bluźnierstw. Anioł jest przeciwnikiem szatana w walce o duszę ludzką: "Tak czekają twej myśli - szatan i anioły". Jest również obiektywnym sędzią oraz przewodnikiem - wiedzie przyszłego zbawiciela narodu podczas widzenia Księdza Piotra. Motyw ten pojawia się w wielu innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić: "Biblię", "Pieśń o Rolandzie", "Sonety do Laury" Petrarki, "Dziady" część II i IV Adama Mickiewicza, "Kordiana" Juliusza Słowackiego, "Lalkę" Bolesława Prusa. Motyw poety - Konrad jest romantycznym poetą, wieszczem narodowym, jednostką powołaną do kierowania ojczyzną. Przykłady pozycji literackich zawierających ten motyw to: "Biblia" (poeta - człowiek mówiący "językami aniołów"), "Mitologia", "Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza, "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. Motyw balu - w pałacu Nowosilcowa odbywa się bal, który zostaje zakłócony wtargnięciem pani Rollison, matki uwięzionego patrioty. Motyw ten pojawia się w wielu pozycjach literackich. Warto tu wymienić choćby: "Romeo i Julię" Williama Szekspira, "Cierpienia młodego Wertera" Goethego, "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego. Motyw cierpienia - Konrad chce cierpieć dla ojczyzny, przyjmuje postawę prometejską. Występuje przeciwko Bogu, narażając się na wieczne potępienie. Cierpią też młodzi filomaci, są torturowani i zsyłani na Sybir. Motyw ten przeplata się w wielu pozycjach literackich, choćby w: " Antygonie" Sofoklesa, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego, "Granicy" Zofii Nałkowskiej. Motyw szatana - szatan to siła złowroga, ogromne zagrożenie, towarzyszy człowiekowi w każdym momencie życia, toczy walkę o jego duszę. Car jest szatanem w ludzkiej skórze. To człowiek okrutny i bezwzględny. Pastwi się nad niewinnymi na podobieństwo króla Heroda. Motyw ten pojawia się w wielu innych dziełach ("Biblia", "Kordian" Juliusza Słowackiego, "Mistrz i Małgorzata" Michała Bułhakowa). Motyw przemiany - Gustaw przemienia się w Konrada. Z romantycznego kochanka staje się żarliwym patriotą. Jest on bohaterem tragicznym. Pragnie przewyższyć Boga, objąć władzę nad duszami, lecz te ambicje pozostają tylko w sferze słów. Stwórca nie dyskutuje z poetą, nie odpowiada na jego wezwania. Konrad ponosi klęskę. Jest samotny wśród ludzi i skłócony z Bogiem. Egzorcyzmy Księdza Piotra ocalają jego duszę. Bohater podlega drugiej przemianie. Z buntownika staje się pokornym i ufnym pielgrzymem. Motyw ów możemy odnaleźć w wielu innych dziełach, między innymi: w "Potopie" Henryka Sienkiewicza (Andrzej Kmicic z hulaki staje się patriotą), w "Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego (Rodion zmienia się pod wpływem uczucia do Soni) i w wielu innych pozycjach. Motyw mesjanizmu - Polska jest Mesjaszem narodów. Motyw ów pojawia się w innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić między innymi: "Biblię", "Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza, "Kordiana" Juliusza Słowackiego, "Psalmy przyszłości" Zygmunta Krasińskiego. Motyw prometeizmu - Konrad jest nowożytnym Prometeuszem. Pragnie on szczęścia narodu. Postanawia walczyć samotnie. Czuje się odpowiedzialny za los ojczyzny, utożsamia się z nią. Zdaje sobie sprawę z tego, iż musi zerwać z dotychczasowym życiem, musi przestać skupiać się na sobie i na swoich emocjach. Zmiana imienia jest zaprzysiężeniem wierności nowej idei. Konrad odrzuca przeszłość, nie może rozpraszać się tym, co już było. Teraz ma do wykonania coś znacznie ważniejszego, zadanie, które przekracza możliwości zwykłego śmiertelnika. Konrad próbuje też zmierzyć się z Bogiem, z Autorytetem i niezwykłą Mocą. Motyw ten pojawia się również w: "Mitologii", "Hymnach" Jana Kasprowicza, "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego, "Prometeuszu" Leopolda Staffa. Motyw snu - w scenie IV mamy do czynienia ze snem Ewy. Widzi ona Matkę Boską z Jezusem wśród pięknych kwiatów. Scena VI z kolei prezentuje sen Senatora, który ukazuje człowieka całkowicie zależnego od kaprysów cara. Motyw ten przeplata się w różnorodnych utworach: w "Lalce" Bolesława Prusa, w "Sklepach cynamonowych" Brunona Schulza, w "Procesie" Franza Kafki i w wielu innych pozycjach literackich. Motyw samotności - Konrad jest samotnikiem, indywidualistą. Samotnie buntuje się przeciwko Bogu, gdyż tylko z Nim może się równać dzięki swej poezji. Motyw samotności pojawia się między innymi w: "Makbecie" Williama Szekspira, "Hamlecie" Williama Szekspira, "Romantyczności" Adama Mickiewicza, "Glorii victis" Elizy Orzeszkowej, "Nie - boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego.