Jak przygotować prezentację maturalną z polskiego?
O tym, jak zachować się podczas prezentacji maturalnej i na czym skupić się podczas pisania wypracowania - opowiadała Bogumiła Michalska, dzisiejszy gość Czaterii.
Proszę się nie bać matury. Jesteście sprawdzani z mówienia, czytania i pisania, a to tak, jakby sprawdzano, czy umiecie oddychać - mówiła na czacie Bogumiła Michalska.
Poniżej prezentujemy pytania, jakie zadawaliście na czacie oraz odpowiedzi naszego gościa.
"Jakiś czas temu dowiedziałem się, że koleżanka z innej klasy ma pracę na taki sam temat jak ja (dylematy moralne), a omawia zupełnie inne utwory. Czy mam się obawiać że moja praca może być gorsza?"
Nie należy się tego obawiać. - Literatura jest tak pojemna, że zarówno koleżanka z innej klasy, jak i Ty możecie na podstawie zupełnie innych utworów przygotować równie dobre prezentacje. Nawet lepiej będzie, jeśli podejdziecie do tematu na zupełnie różne sposoby. Część ustna egzaminu maturalnego z polskiego, ma za zadanie umożliwienie wam samodzielnego opracowania problemu i dlatego, ponieważ każdy z was jest inny, dobrze jest, jeśli zupełnie inaczej opracowujecie swoje tematy - tłumaczy Bogumiła Michalska.
"Czy warto cytować jakiegoś autora czy lepiej mówić własnymi słowami? Czy lepiej cytować utwór z listy lektur czy pochwalić się znajomością pozycji literackich spoza kanonu?"
- Jeżeli cytujecie jakiegoś autora, to tylko jako punkt wyjścia do własnych rozważań.Należy zaznaczyć, że jest to cytat, a następnie mówić własnymi słowami. Nie ma formalnego obowiązku odwoływania się do listy lektur, ale nauczyciele lubią, gdy uczeń wykazuje się wiedzą w tym zakresie - sugeruje gość Czaterii.
- Najlepiej jest, zająć się częścią lektur z listy i częścią lektur spoza kanonu, a najwygodniej dla was jest zająć się lekturami, które wam się po prostu podobały - dodaje.
"Mam napisaną już prezentację, ale powiedziano mi, że powinno być w niej więcej moich własnych przemyśleń... Czy to prawda?
- Oczywiście, że tak. Celem ustnej matury z polskiego nie jest bezmyślne odtwarzanie tego, co zostało wam kiedyś podyktowane, ale umożliwienie wam wyrażenia własnego zdania, które wyrobicie sobie na podstawie własnej "pracy badawczej". Lekcje polskiego powinny uczyć was samodzielnego myślenia i zachęcać do rozwijania własnych zainteresowań - mówi Bogumiła Michalska.
"Czy literatura przedmiotu w konspekcie musi odnosić się do literatury podmiotu? Przykładowo: jeżeli mam "Ziemię Obiecaną" w literaturze podmiotu, to czy w literaturze przedmiotu muszę mieć wpisane czyjeś opracowanie? Czy jednak mogę mieć tam pozycje nie związane z utworami zawartymi w literaturze podmiotu, ale na temat pracy maturalnej?"
- Literatura przedmiotu nie służy tylko do tego, żeby ją zawrzeć w konspekcie, ale powinny to być pozycje, które faktycznie ułatwią wam rozszerzenie wiedzy o pozycje z literatury podmiotu. Będziecie mogli wtedy osadzić książki o których rozmawiacie w szerszym kontekście, na tle epoki w której powstawały. Jeżeli chodzi o "Ziemię Obiecaną" w literaturze podmiotu, w literaturze przedmiotu powinien znaleźć się tekst krytyczno-literacki, bądź historyczno-literacki, który jej dotyczy. Nie może to być jednak pierwsze lepsze opracowanie, ściągnięte z internetu lub przeczytane w jakiejś ściądze. Powinien to być rzeczowy, ale też przystępnie napisany artykuł, z którego rzeczywiście skorzystaliście przy opracowywaniu tematu. Jeżeli pozycja nie jest związana z utworami zawartymi w literaturze podmiotu, nie może dotyczyć pracy maturalnej.
"Czy wypisać sobie gdzieś punkty według których odpowiadać czy lepiej wyklepać na blachę tekst?"
- Jednym z podstawowych błędów, które robicie przygotowując prezentacje ustną, jest uczenie się jej na pamięć. Drugim z tych podstawowych błędów, jest kupno gotowej prezentacji. Wasza wypowiedź, powinna być wynikiem samodzielnej pracy, chociażby dlatego, że musicie dobrze wiedzieć, o czym mówicie. Nawet jeżeli przygotowaliście prezentację sami w domu i nauczyliście się jej na pamięć, nie będzie to do końca oddawało - w odbiorze komisji - waszego samodzielnego toku myślenia.
Poza tym, możecie się też denerwować , że zapomnicie tego, czego nauczyliście się na pamięć. To jest zupełnie niepotrzebny stres. Natomiast dobrze jest przygotować sobie plan prezentacji zgodny ze wzorem zamieszczonym w informatorze maturalnym, ponieważ porządkuje to wasze myślenie.
Plan możecie mieć przy sobie na maturze i dzięki temu nie musicie się denerwować, że o czymś ważnym zapomnieliście. Możecie oczywiście przećwiczyć w domu swoją prezentację przed rodziną, czy kolegami, żeby sprawdzić, ile czasu wam zajmie i jak wypadacie w takiej dłuższej formie wypowiedzi, i co jeszcze można poprawić, ale w trakcie samego egzaminu ograniczcie się tylko do konspektu, który możecie mieć przy sobie.
"Jakie błędy najczęściej popełniają maturzyści?"
Po 1 są niesamodzielni. Po 2 nieuważnie czytają pytania i polecenia. Po 3 w wypracowaniu nie skupiają się dokładnie na temacie.
Gdy prezentacja trwa krócej/dłużej niż kwadrans
"Czy jeśli skończy się mówić na prezentacji ustnej wcześniej niż po 15 minutach to jest to błąd ?"
Myślę, że jeśli mówiło się z sensem i wyczerpało się temat ujęty w tych ramach, które sobie sami wyznaczyliście, komisja nie potraktuje tego jako błędu. 15 minut jest to maksymalny czas, który został przeznaczony na waszą wypowiedź, ponieważ komisja musi jeszcze mieć czas na rozmowę z wami.
"Jeżeli moje prezentowanie nie skończy się po 15 min to komisja przerywa czy nie?"
Tak, komisja przerywa. Limit czasu jest dokładnie tym samym, co limit stron czy słów w wypracowaniu. Musicie zmieścić się z przedstawieniem tematu w przedziale czasowym, który został wam wyznaczony.
"Jeśli nie wyrobię się z czasem i komisja mi przerwie, ale wszystko będzie poprawnie w zaprezentowanej części, odpowiem poprawnie na pytania, to mogę dostać tak samo dużą ilość punktów?"
Jeśli nie zmieścisz się w wyznaczonym czasie, będzie to oznaczało, że nie do końca udało Ci się zachować kryteria wg których miałeś opracować swoją prezentację. Jeżeli jednak twój tok myślenia będzie logiczny i sensowny, komisja być może potraktuje cię bardziej surowo niż kogoś, kto zmieścił się w w wyznaczonym czasie, ale prezentacja zostanie zaliczona.
"Na co komisja zwraca uwagę przyznając punkty? Na czym najbardziej się skupić?"
Zasady i kryteria oceniania ustnej części egzaminu, są zawarte w aneksie do informatora maturalnego, który możecie sobie pobrać ze strony CKE. Znajdziecie je w części 4 - struktura i forma egzaminu.
W skrócie, 40% ogólnej punktacji, to ocena za język - zarówno w trakcie waszej wypowiedzi jak i w czasie rozmowy z komisją. 35% to ocena za rozmowę, a 25% za prezentację tematu (jego zawartość merytoryczną i kompozycję wypowiedzi).
Sądzę że najbardziej powinniście się skupić na przekonaniu komisji, że to co prezentujecie jest skutkiem waszych własnych lektur, badań i przemyśleń. Macie prawo do własnego zdania i do jego konsekwentnej obrony. Nawet jeśli komisja nie będzie się z wami zgadzać.
"Co z pomocami takimi jak prezentacja multimedialna? Ile czasu może ona zająć? Czy może być po prostu tłem do naszej wypowiedzi?"
Jeżeli już zdecydowaliście się na prezentacje multimedialną, powinna ona być nie tyle tłem, co ilustracją i pomocą w waszej prezentacji ustnej. Wtedy nie musicie przejmować się tym, ile bdziecie mówili, a ile pokazywali obrazki.
Poza tym prezentacja multimedialna może też być dla was czymś w rodzaju konspektu (planu prezentacji). Należy się jednak dobrze zastanowić, czy prezentacja multimedialna w ogóle jest wam potrzebna. Może wystarczy interesująco opowiedzieć o temacie, którym się zajmujecie.
"Czy komisja jest w stanie wykryć że ktoś kupił gotową prezentację?"
Oczywiście, że TAK. Nie ma nic łatwiejszego od zorientowania się, że prezentacja jest kupiona. Przede wszystkim dlatego, że po uczniu doskonale widać, iż nie ma najmniejszego pojęcia, o czym mówi.
"Dlaczego komisja ma oblać danego ucznia tylko dlatego, że praca została napisana przez kogoś?"
Komisja ocenia samodzielną pracę ucznia. Jeżeli uczeń jest na tyle leniwy, lub głupi że kupił prezentację (czy też ma na tyle nierozsądnych rodziców, że kupili mu prezentację), to musi ponieść konsekwencje swoich czynów. Zaliczenie przez niego części ustnej egzaminu maturalnego równałoby się nagrodzeniu go za coś, co nie jest jego zasługą.
Liczba książek
"Ile książek najlepiej wziąć do prezentacji?"
Jeśli chodzi o literaturę podmiotu, najlepiej dobrać trzy, cztery, góra pięć możliwie różnych przykładów i odpowiednio do nich po jednym opracowaniu zamieszczonym w literaturze przedmiotu. Najlepszą jednak liczbą jest trzy, z uwagi na to, że w maksimum 15 minutach prezentacji musicie zawrzeć tezę, argumenty, które je potwierdzają, czyli omówienie lektur i potwierdzenie tezy w podsumowaniu. Nie należy mnożyć przykładów literackich, ponieważ możecie nie zdążyć.
"Czy jest jakaś zależność między obszernością wybranych lektur a wynikiem egzaminu? Czy ktoś, kto ma dwie krótkie książki i dwa wiersze jest na gorszej pozycji niż ten, kto omawia trzy kilkutomowe pozycje?"
Oczywiście nie. Macie tylko 15 minut na omówienie wybranego zagadnienia, na wybranych przykładach - w konsekwencji zarówno krótkiemu wierszowi jak i 3 tomowej powieści możecie poświęcić tyle samo czasu. Ważne jest to, w jaki sposób ujmiecie temat, jak dogłębnie zanalizujecie materiał literacki, a nie to, czy jest to książka gruba czy cienka. Ilość nie równa się jakości.
"Czy komisja może zadać pytanie nie na temat prezentacji, tylko odnośnie całej lektury. Nawet, jeśli skorzystaliśmy tylko z jednego fragmentu danej książki?"
Komisja przeprowadza z wami rozmowę na podstawie bibliografii którą przynieśliście. Najczęściej fragmenty książek są zawarte w literaturze przedmiotu. Są to np. artykuły naukowe dot. pozycji z literatury podmiotu, a zamieszczone w zbiorze innych prac. Dlatego też zawsze należy bardzo dokładnie podać tytuł artykułu, bądź stron, z których się korzystało, zamieszczonych w większej całości. Natomiast jeśli rzecz dotyczy pozycji z lit. podmiotu - jeśli np. omawialiście postać Izabeli Łęckiej z Lalki - możecie spodziewać się pytań z całości lektury. Powinny one wiązać się zarówno z tematem, jak i z wynikającą z niego tezą waszej prezentacji. Znając nauczycieli można przypuszczać, że zapytają was o dowolne zagadnienie z "Lalki".
"Co z pisaniem testu? Czy może pani powiedzieć, na czym się skupić pisząc pracę już z testu?"
Aby dobrze rozwiązać test, musicie bardzo uważnie przeczytać tekst na którym on się opiera i również bardzo uważnie przeczytać pytania i polecenia. Musicie też dokładnie, podkreślam DOKłADNIE, odpowiadać akurat na te pytania i spełniać akurat te polecenia. Zarówno artykuł popularno-naukowy czy publicystyczny, za pomocą którego będzie sprawdzana wasza umiejętność czytania i zrozumienia, jak i pytania, za pomocą których będzie ona sprawdzana, nie są trudne. Nie należy też się spieszyć.
"Czy pisząc test, lepiej wpisać cokolwiek czy lepiej zostawić miejsce?"
Lepiej zostawić wolne miejsce, ponieważ daje to szansę że za jakiś czas właściwa odpowiedź przyjdzie wam do głowy i będziecie mogli ją wpisać. Nie należy ryzykować, że wpisując byle co akurat uda się odpowiedzieć poprawnie. Zostawienie pustego miejsca i wpisanie czegokolwiek co w większości wypadków będzie błędne są traktowane tak samo jak nieudzielenie poprawnej odpowiedzi. Natomiast, jak już powiedziałam wyżej, należy zostawić sobie szansę wpisania jednak dobrej odpowiedzi po jakimś czasie.
"Jakie są najczęstsze błędy, które maturzyści popełniają pisząc wypracowanie?"
Podstawowym błędem przy wypracowaniu jest pisanie nie na temat. Nie wolno także, co maturzyści robią bardzo często, przepisywać tekstu nad którym pracują, cytować go zbyt obszernie czy parafrazować. Działanie takie, oznacza na ogół że maturzysta nie rozumie ani czytanego tekstu, ani polecenia zawartego w temacie. Pisać należy własnymi słowami i ze zrozumieniem.
"Na czym polega błąd kardynalny w wypracowaniu, który dyskwalifikuje moją pracę pisemną? Kiedy jeszcze wypracowanie może nie być zaliczone?"
Kardynalne błędy rzeczowe są zawsze uzależnione od tematu. Jeśli pomylicie Kordiana z Konradem, jeśli mając podany fragment pamiętników Rzeckiego, potraktujecie go jako wspomnienia Wokulskiego, czyli reasumując pomylicie postaci, wątki, epoki, czy chociażby nazwisko autorów, to popełniliście błąd rzeczowy.
Są to błędy, które ewidentnie dowodzą, że autor wypracowania nie zna tekstu literackiego, o którym pisze. Inną podstawą do niezaliczenia pracy pisemnej jest napisanie wypracowania bez związku z tematem, który też udowadnia, że nie znacie treści utworów i oczywiście nie zrozumieliście tematu. Ponadto, jeśli napiszecie wypracowanie krótsze niż 2 strony, czyli ok 250 słów, oceniane będzie tylko rozwinięcie tematu, natomiast ocenie nie będą podlegać styl, kompozycja, zapis i język pracy. Uzyskana w ten sposób ilość punktów, nie wystarczy do osiągnięcia minimum 30 %, od których maturę uważa się za zdaną.
"Jeżeli forma wypowiedzi nie jest wyraźnie sprecyzowana, lecz ogólnikowo, typu napisz wypracowanie, co pani sugeruje: rozprawkę czy esej?"
Sugeruję formę, w której autor lepiej się czuje. Rozprawka jest prostsza, esej natomiast wymaga większej sprawności pisania, większego obycia kulturalno-literackiego, większej wiedzy ogólnej. Natomiast to, czego ma dotyczyć rozprawka czy esej, jest precyzyjnie zawarte w temacie.
Zobacz pełną relację z czata
