"Taki jest jednak zawsze pierwszy odruch beznadziejności: wiara, że w samotności cierpienie zahartuje się i wysublimuje jak w ogniu oczyszczającym. Mało ludzi potrafi naprawdę znieść samotność, ale wielu marzy o niej jak o ostatniej ucieczce. Podobnie jak myśl o samobójstwie, myśl o samotności bywa najczęściej jedyną formą protestu, na jaką nas stać, gdy wszystko zawiodło, a śmierć ma w sobie jeszcze ciągle więcej grozy niż uroku." (Część I - Praca, dzień po dniu) " Tylko w więzieniu łatwo jest zrozumieć, że życie bez czekania na cokolwiek nie ma najmniejszego sensu i wypełnia się po brzegi rozpaczą." (Część I - Praca, dzień po dniu) " Ale czy może być większa tortura niż nagłe uświadomienie sobie, że ta nadzieja była tylko złudzeniem podnieconych zmysłów?" (Część I - Praca, dzień po dniu) " (...) jeśli człowiek nie ma w życiu jakiegoś określonego celu - (...) to musi mieć przynajmniej na co czekać." (Część I - Ręka w ogniu) "Jaki ból sprawia uświadomienie sobie nicości i błahości celu naszych oczekiwań, gdy zostają wreszcie spełnione! Lepiej jest czekać, spodziewając się rzeczy nieosiągalnych nawet, niż mieć wiedzę, że się posiada nikły zaledwie cień dawnych pragnień." (Część I - Wychodnoj dień) " Tylko w pochłaniającej wszystko pustce samotności, w ciemnościach zacierających kontury świata zewnętrznego można odczuć, że się jest sobą aż do granic zwątpienia (...)." (Część I - Zmartwychwstanie) " Byłem jak ślepiec, który odzyskawszy wzrok, obudził się w próżni pełnej luster, odbijających tylko jego własną samotność." (Część I - Zmartwychwstanie) " Dobrze jest mówić o nadziei tym, którzy oczekują czegoś od przyszłości; ale jak natchnąć nią człowieka zbyt słabego, aby położyć kres swoim cierpieniom własną ręką?" (Część II - Krzyki nocne) " (...) i jedynego pragnienia, jakie odczuwa podświadomie każdy człowiek - przetrwania w pamięci innych." (Część II - Krzyki nocne) "Dante nie wiedział, że nie ma na świecie cierpienia większego, niż doznawać szczęścia na oczach nieszczęśliwych, jeść w obecności głodnych." (Część II - Ural 1942) "(...) dla patrzących z boku wieczność trwa tyle co zmrużenie oka, a dla skazanych na swój los zmrużenie oka trwa wieczność." (Część II - Zapiski z martwego domu) " Życie (...) jest jak fala morska. Utrzymasz się na grzbiecie - wyrzuci cię na bezpieczny brzeg; nie utrzymasz się - poniesie cię coraz dalej od brzegu." (Część II - Zapiski z martwego domu) "(...) szczęście nie jest nigdy dla biorących tym, czym wydaje się dającemu." (Część II - Męka za wiarę) " (...) nie ma takiej rzeczy, której by człowiek nie zrobił z głodu i bólu." (Część II - Głód) " Przekonałem się wielokrotnie, że człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach, i uważam za upiorny nonsens naszych czasów sądzenia go według uczynków, jakich dopuścił się w warunkach nieludzkich..." (Gustaw Herling - Grudziński) "Miałem już jednak za sobą trzy lata wolności...(...) Wróciłem z takim trudem między ludzi i miałbym teraz od nich dobrowolnie uciekać? Nie, nie mogłem wymówić tego słowa". (Gustaw Herling - Grudziński)
