Jaki jest koszt ogrzewania pompą ciepła?

Tak naprawdę każdy z nas ma w domu pompę ciepła. Mowa o lodówce, która wykorzystuje cykl termodynamiczny do usuwania ciepła z wnętrza i chłodzenia żywności. Taka sama zasada funkcjonowania dotyczy pompy ciepła - urządzenia, które także może chłodzić budynek, jednak zdecydowanie częściej wykorzystywana jest do jego ogrzewania.

Pompa ciepła wykorzystuje darmowe i odnawialne źródła energii (OZE): energię skumulowaną w powietrzu, gruncie lub. Czyni to ją urządzeniem wysoce wydajnym, ponieważ - w zależności od współczynnika efektywności energetycznej (COP, SCOP, SPF) - jest w stanie wyprodukować kilkakrotnie więcej energii, niż sama pobiera. Pozyskana energia cieplna w około 25% wytwarzana jest przy udziale prądu, a w pozostałej części z OZE.

Co to oznacza? Mniej więcej tyle, że podłączona do sieci energetycznej pompa, pobierając 1 kWh prądu, wyprodukuje z niego najczęściej 3-4 kWh energii cieplnej. Takiej efektywności nie zagwarantuje żadne inne urządzenie do ogrzewania lub chłodzenia budynku. Co więcej, koszty eksploatacyjne pomp są zdecydowanie niższe w porównaniu do tradycyjnych systemów grzewczych, takich jak kotły na paliwa stałe lub gazowe, żywotność tych urządzeń jest długa, a ich regularna konserwacja redukuje długoterminowe wydatki. Inwestując w pompę ciepła, można również skorzystać z różnorodnych dotacji i ulg podatkowych oferowanych przez państwo, co jeszcze bardziej zmniejsza koszty zakupu i instalacji.

Aby lepiej zobrazować koszty ogrzewania pompą ciepła budynków mieszkalnych, posłużmy się trzema przykładami. Poniżej przedstawiamy obliczenia dla budynków o różnych parametrach, ogrzewanych pompą powietrzną o efektywności SCOP = 3. Zakładany koszt 1 kWh to 1,37 zł (taryfa G11). Aby uniknąć nieścisłości, załóżmy też, że każdy budynek umiejscowiony jest w tej samej lokalizacji, zamieszkany przez 4-osobową rodzinę, a standard jego wykonania to 70 kWh/m2/rok.

Łączne roczne zapotrzebowanie na energię do ogrzania budynku to 7 000 kWh. Energia potrzebna do przygotowania c.w.u. to dodatkowe 3 568 kWh. Łączne roczne zapotrzebowanie energetyczne takiego obiektu wynosi zatem 10 568 kWh. Łączny koszt ogrzewania naszego modelowego domu jednorodzinnego pompą powietrze/woda wynosi 4 662 zł / rok.

Roczne zapotrzebowanie na energię do ogrzania budynku wynosi teraz 11 200 kWh, a dodatkowa energia potrzebna do przygotowania c.w.u. - kolejne 3 568 kWh. Daje to nam sumaryczne roczne zapotrzebowanie na energię cieplną 14 768 kWh. Łączny koszt ogrzewania pompą ciepła modelowego domu 160 m2 o zadanych parametrach wynosi 6 403 zł / rok.

Taki budynek potrzebuje rocznie 14 000 kWh na ogrzanie pomieszczeń. Wynik związany z przygotowaniem c.w.u. pozostaje niezmienny i wynosi 3 568 kWh. Daje to nam łączne roczne zapotrzebowanie energetyczne obiektu równe 17 568 kWh. Łączne koszty ogrzewania pompą ciepła powietrze/woda takiego budynku to 7 563 zł.

Znamy już przykładowe koszty ogrzewania pompą ciepła różnych budynków. Pora zestawić je z kosztami generowanymi przez inne popularne źródła ogrzewania. W naszym artykule będą to: gaz ziemny, gaz płynny, olej opałowy i energia elektryczna.

Dom jednorodzinny 100 m2:

Dom jednorodzinny 160 m2:

Dom jednorodzinny 200 m2:

Powyższe szacunki nakazują wyciągnąć kilka istotnych wniosków.

Po pierwsze: źródłem ogrzewania na równi oszczędnym, a czasami oszczędniejszym niż pompa powietrzna, okazuje się gaz ziemny. Możliwe jest to jednak wyłącznie przy wykorzystaniu wysokiej klasy kotła kondensacyjnego. W przypadku tradycyjnych kotłów koszty ogrzewania będą nieco wyższe, niż w przypadku pompy powietrznej o SCOP = 3. Warto również pamiętać, że gdy do ogrzewania budynku wykorzystamy pompę o lepszej efektywności (o SCOP = 4), to okaże się ona oszczędniejsza niż kocioł na gaz (średnio o 20%). W przypadku naszych modelowych obiektów będzie to odpowiednio:

Warto pamiętać, że źródło ogrzewania oraz jego parametry należy każdorazowo dobierać zgodnie z potrzebami grzewczymi budynku. Przekłada się to korzystnie zarówno na koszty eksploatacyjne, jak i efektywność czy żywotność urządzenia. Złą praktyką jest przewymiarowanie pompy z myślą o tzw. mocy na zapas.

Po drugie: koszty ogrzewania pompą ciepła budynku w stosunku do innych źródeł ogrzewania są tym mniejsze, im większa jest powierzchnia ogrzewanego domu. W przypadku większych budynków pompa ciepła może okazać się bardziej opłacalna w dłuższej perspektywie, szczególnie w porównaniu do kosztów ogrzewania energią elektryczną czy olejem opałowym.

Po trzecie: inwestycja w pompę ciepła wiąże się z możliwością skorzystania z różnorodnych dotacji i ulg podatkowych oferowanych przez państwo, co zmniejsza koszty zakupu i instalacji, czyniąc tę technologię bardziej dostępną dla większej liczby gospodarstw domowych. To, w połączeniu z niskimi kosztami eksploatacyjnymi i długą żywotnością urządzenia, sprawia, że pompy ciepła stanowią atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych systemów grzewczych.

Po czwarte: nie wynika to co prawda z powyższych obliczeń, jednak warto odnieść się do obowiązujących norm budowlanych oraz zmian w prawie unijnym w kontekście energooszczędności budynków i wykorzystania tradycyjnych paliw kopalnych. Zgodnie z nimi od 2025 roku w krajach UE przestaną funkcjonować dotacje związane z zakupem kotłów na gaz (paliwo kopane) jako samodzielnych urządzeń grzewczych, a to oznacza większy koszt inwestycji w takie źródła ciepła.