Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) został powołany 26 czerwca 1945 roku w San Francisco. Swoją działalność rozpoczął w 1946 roku, zastępując Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej (STSM), który działał od stycznia 1922 roku do 31 grudnia 1946 roku.

STSM był pierwszym sądem międzynarodowym o powszechnym zasięgu. Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w czasie swojego 24-letniego funkcjonowania rozpoznał 66 spraw, wydał 32 wyroki, a także 27 opinii doradczych.

Do zadań Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości należy rozstrzyganie sporów międzynarodowych, a także wydawanie opinii doradczych dla Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz innych organizacji międzynarodowych. Wyroki wydawane przez MTS są dla stron ostateczne.

Tylko państwa są uprawnione do występowania przed Trybunałem w spornych sprawach. Obecnie dotyczy to 193 państw członkowskich ONZ. MTS nie ma jurysdykcji do rozpatrywania wniosków od osób fizycznych, organizacji pozarządowych, korporacji lub innych podmiotów prywatnych. MTS nie może udzielać im porad prawnych ani pomagać w kontaktach z organami krajowymi.

Jednakże państwo może podjąć się reprezentowania sprawy pojedynczego obywatela, gdy ten twierdzi, że doznał krzywdy z rąk innego kraju. Wtedy spór staje się sporem międzypaństwowym.

MTS działa według statutu, który opiera się na Statucie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej i stanowi integralną część Karty Narodów Zjednoczonych.

W Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości zasiada 15 niezależnych sędziów, pochodzących z różnych państw. Sędziowie wybierani są na 9-letnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne i Radę Bezpieczeństwa ONZ, bezwzględną liczbą głosów. Co trzy lata zmieniana jest jedna trzecia składu MTS. Sędziowie mogą zostać wybrani na kolejną kadencję.

Polskimi sędziami w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w Hadze byli: Bohdan Winiarski (prezes Trybunału w latach 1961-1964) i Manfred Lachs (prezes Trybunału w latach 1973-1976). Sędzią ad hoc MTS był Krzysztof Skubiszewski (1993-2004).