Inflacja

Inflacja to proces w gospodarce, który określany jest jako wzrost przeciętnego poziomu cen. Nie chodzi o występujące podwyżki, ale o powszechny wzrost cen, który przekłada się na spadek siły nabywczej krajowego pieniądza. W rzeczywistości ma to odzwierciedlenie w zakupach, kiedy pod koniec roku można kupić mniej produktów za te same pieniądze niż na jego początku, bo krajowy pieniądz ma mniejszą wartość.

Przyczyn inflacji jest kilka. Jedną z najważniejszych jest niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych, na przykład surowców energetycznych. Gwałtowny wzrost cen na przykład gazu sprawia, że rosną jednocześnie koszty produkcji, które wpływają na ceny płacone przez konsumenta. To z kolei prowadzi do wyższej inflacji.

Kolejne przyczyny inflacji to nadmierne zwiększanie podaży pieniądza (jego ilości w obiegu) poprzez jego emisję przez bank centralny lub kreację w bankach komercyjnych. Inflacja rośnie również w momencie, kiedy władze prowadzą niezrównoważony budżet państwa i wydatki z budżetu przewyższają wpływy.

Przyczyną inflacji jest też wadliwa struktura gospodarki, jej przeinwestowanie poprzez nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo czy wzrost zagregowanego popytu w gospodarce. Ten ostatni związany jest z całkowitą wielkość planowanych wydatków na zakup dóbr finalnych i usług wyprodukowanych w danym państwie.

Inflacja - skutki

Skutki wysokiej inflacji mają ogromne znaczenie dla portfela przeciętnego obywatela. Inflacja powoduje realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji (zwiększenie wartości pieniężnej). W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe. Inflacja nazywana jest również „ukrytym podatkiem”, ponieważ rząd kosztem zwykłych użytkowników przesuwa dochody od podatników do podmiotów o silnej pozycji w generowaniu dochodów.

To „nadęcie” w gospodarce objawia się również na płaszczyźnie konsumpcyjnym. Wraz ze wzrostem inflacji maleje wartość pieniądza, dlatego konsumenci, chcąc się go pozbyć, zakupują dobra, których wartość nie maleje. W ten sposób napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe. Zjawisko inflacji ma charakter naczyń połączonych, bo jeden jej skutek generuje lawinę zmian. Jeżeli gwałtownie wzrasta cena benzyny, równocześnie rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen np. chleba.

Realny spadek wartości pieniądza spowodowany wzrostem cen wpływa również na osłabienie aktywności gospodarczej. Przedsiębiorcy, w obawie przed niemożliwą realizacją, rezygnują z planowanych inwestycji. Wysoka inflacja to spadek dochodu pożyczkodawców, ponieważ dla przeciętnego kredytobiorcy oznacza to wzrost wysokości rat, jakie spłaca bankowi.

Inflacja mierzona jest na podstawie wskaźnika inflacji konsumenckiej CPI (Consumer Price Index). Ten szacowany jest na podstawie zmian ceny określonego koszyka dóbr podstawowych, które spełniają potrzeby przeciętnego gospodarstwa domowego.

Oprócz wskaźnika CPI poziom inflacji mierzony jest również na podstawie PPI (Producer Price Inde). Ten wskazuje zmiany średnich cen w przemyśle. Zarówno wskaźnik CPI, jak i PPI są cyklicznie publikowane przez Główny Urząd Statystyczny.