Powstanie i historia MI5
Służba Bezpieczeństwa została założona w 1909 roku i wywodziła się z
Biura Służb Tajnych. Celem powołania
MI5 była przede wszystkim koncentracja na działaniach
Cesarstwa Niemieckiego. W początkach funkcjonowania Służba Bezpieczeństwa była podzielona na dwie sekcję:
morską i wojskową. Ich ewolucja doprowadziła do reorganizacji i powstania sekcji, które specjalizowały się odpowiednio w działaniach wywiadowczych oraz kontrwywiadowczych.
Działania MI5 przed wybuchem I wojny światowej oraz w jej trakcie wpłynęły na ograniczenie możliwości szpiegowskich Niemiec oraz Związku Radzieckiego. Po zakończeniu działań wojennych brytyjscy politycy uznali MI5 za zbędny departament, co przyczyniło się do znacznego zmniejszenia budżetu (ze 100 000 funtów do 35 000 funtów), a także redukcji stanu osobowego (z 800 oficerów do jedynie 12).
Zła passa MI5 trwała przez cały okres międzywojenny, a po wybuchu II wojny światowej i próbie dojścia do władzy Winstona Churchilla na początku lat 40. XX wieku Służba Bezpieczeństwa była bliska upadkowi. Jednym z nielicznych sukcesów MI5 w czasie II wojny światowej było stworzenie i wdrożenie tzw. systemu podwójnego krzyża, który polegał na oferowaniu przechwyconym agentom uniknięcia ścigania w zamian za szpiegowanie na rzecz Wielkiej Brytanii.
Po II wojnie światowej wyzwaniem dla
MI5 było rozpoczęcie
zimnej wojny (i związane z tym działania
KGB) oraz zagrożenia związane z
międzynarodowym terroryzmem. Na początku lat 70. XX wieku
MI5 odegrała kluczową rolę w
rozbiciu radzieckiego pierścienia szpiegowskiego, co zakończyło się wydaleniem z Wielkiej Brytanii
105 pracowników ambasady ZSRR.
Największą porażką w historii MI5 była prawdopodobnie niemożność zatrzymania pracy szpiegowskiej tzw. Cambridge Five. Była to grupa pięciu absolwentów Uniwersytetu Cambridge, którzy od lat 30. XX wieku przekazywali istotne informacje Związkowi Radzieckiemu. Wśród nich byli:
- Donald Maclean – brytyjski dyplomata, uciekł z Wielkiej Brytanii w 1951,
- Guy Burgess – brytyjski dyplomata, uciekł z Wielkiej Brytanii w 1951,
- Harold Philby – oficer MI6, uciekł z Wielkiej Brytanii w 1963,
- Anthony Blunt – geodeta i pracownik MI5,
- John Cairncross – naukowiec, urzędnik państwowy, tłumacz, literaturoznawca i pisarz.
Blunt i Cairncross nie uciekli z Wielkiej Brytanii, lecz przedstawili swoje kompleksowe wyjaśnienia w zamian za immunitet.
Cambridge Five to najgroźniejsza ujawniona do tej pory grupa szpiegowska, która działała na terenie Wielkiej Brytanii.
MI5 – organizacja
Brytyjska Służba Bezpieczeństwa podlega bezpośrednio
Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Na czele
MI5 stoi
dyrektor generalny, którego wspiera
Wydział Bezpieczeństwa Wewnętrznego, sekretariat dyrektora generalnego, dział prawny oraz oddział służb informacyjnych. Drugą najważniejszą postacią w
MI5 jest zastępca dyrektora generalnego. Odpowiada on za działalność operacyjną służb oraz wydziały:
międzynarodowego antyterroryzmu, operacji antyterrorystycznych, a także operacji technicznych i inwigilacji. Dodatkowo zastępca dyrektora generalnego odpowiada za działanie
Centrum Doradztwa Bezpieczeństwa Narodowego.