Pięć lat temu zmarł Jacek Kaczmarski

"Zawsze głośno protestował przeciwko złu, przemocy i głupocie. Lata komunizmu i lata stanu wojennego, kiedy śpiewał dla nas z Radia Wolna Europa, a także lata jego śpiewania już w wolnej Polsce - to wszystko zawsze będziemy pamiętać" - wspominał Kaczmarskiego po śmierci jeden z jego przyjaciół, Mirosław Chojecki.

Jacek Kaczmarski urodził się 22 marca 1957 r. w Warszawie. Jeden z pierwszych tekstów do piosenki, "Wydarzenie w knajpie", napisał mając 15 lat. Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Zadebiutował na Warszawskim Jarmarku Piosenki (1976), na Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie zdobył w 1977 r. nagrodę za utwór "Obława". Związany był także z kabaretem "Pod Egidą" Jana Pietrzaka.

W 1979 r. przygotował wraz z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim program poetycki "Mury", z którym występowali w całym kraju. Następnym ich wspólnym programem był "Raj" (1980), a rok później - "Muzeum" (1981). Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego artyści przygotowali jeszcze jeden program pt. "Krzyk". W roku 1981 Jacek Kaczmarski zdobył nagrodę dziennikarzy na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za "Epitafium dla Włodzimierza Wysockiego".

Najsłynniejszym utworem Kaczmarskiego były "Mury" - pieśń inspirowana piosenką katalońskiego barda Lluisa Llacha. Piosenka stała się hymnem Solidarności i symbolem antykomunistycznej opozycji.

Wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 zastało Kaczmarskiego we Francji, gdzie koncertował wraz z Gintrowskim i Łapińskim. Od tego czasu Kaczmarski przebywał na emigracji, pracował m.in. w Radiu Wolna Europa, koncertował w Europie, Ameryce i Australii. Każda kaseta z koncertu przeszmuglowana do Polski stawała się wydarzeniem, taśmą-matką, z której powielano tysiące kopii. Piotr Bratkowski w 1990 roku napisał w "Tygodniku Powszechnym": "Gdyby ktoś zapytał, z czym najbardziej kojarzy mi się twórczość Jacka Kaczmarskiego, odpowiedziałbym bez większego wahania: z zimą stanu wojennego".

Po powrocie do Polski w 1990 r. Kaczmarski nagrał płytę "Wojna postu z karnawałem". W 1994 r. wydał dwa kolejne albumy, "Sarmatię" oraz "Szukamy stajenki" - zbiór kolęd i pastorałek. W tym samym roku na rynek trafiła jego debiutancka powieść autobiograficzna, "Autoportret z kanalią".

W 1995 r. Kaczmarski wyjechał do Australii, gdzie przygotował m.in. materiał do albumów "Między nami" (1997) i "Dwie skały" (1999). Jego ostatnia płyta, "Mimochodem", ukazała się w 2001 r. W sumie nagrał 23 albumy.

Kaczmarski pisał też powieści: "Plaża dla psów" (1998), "O aniołach innym razem" (1999) i "Napój Ananków" (2000) - książkę o jego pracy w RWE. Wydał także osiem tomików poezji, m.in. "Wiersze i Piosenki" w 1983 r., "Rozbite oddziały" (1998) i "Tunel" (2004).

W 2002 roku wykryto u Kaczmarskiego raka krtani. Przeszedł operację w Innsbrucku. Na wieść o jego chorobie w wielu miastach Polski zorganizowano koncerty i akcje charytatywne, z których dochody przeznaczono na leczenie artysty. W roku 2004 Kaczmarski otrzymał nagrodę Fryderyka za całokształt twórczości, ale nagrody nie był już w stanie odebrać osobiście.

Trzy godziny przed śmiercią, 10 kwietnia 2004 roku, w Wielką Sobotę, w szpitalu w Gdańsku został ochrzczony w wyznaniu rzymskokatolickim. Jego prochy zostały pochowane na warszawskich Powązkach Wojskowych.

W marcu ukazała się pierwsza biografia Kaczmarskiego napisana przez Krzysztofa Gajdę pt. "To moja droga". Historia życia Kaczmarskiego przedstawiona została w relacjach jego bliskich i znajomych. Książka zawiera kilkadziesiąt niepublikowanych dotąd wypowiedzi członków rodziny, przyjaciół, współpracowników Kaczmarskiego. Opublikowało ją Wydawnictwo Dolnośląskie.