Matura 2024 z języka polskiego. Lista lektur obowiązkowych

Zaplanowane na maj egzaminy maturalne 2024 w terminie głównym zostaną zrealizowane zgodnie z planem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w okresie między 7 a 24 maja. Egzaminy ustne zaplanowano w dniach od 11 do 25 maja.

Szczegółowy harmonogram egzaminów z języka polskiego wygląda następująco: 7 maja (wtorek) o godzinie 9:00 odbędzie się egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym, a 20 maja (poniedziałek), również o godzinie 9:00, uczniowie przystąpią do egzaminu z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. W tym roku obowiązują dwie formuły - stara i nowa matura. Do nowej matury w formule 2023 przystąpi znacząca większość uczniów.

Poniżej przedstawiamy wykaz utworów obowiązkowych, które należy przeczytać w całości, aby pomyślnie przystąpić do egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym:

• Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
• Sofokles, Antygona;
• Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
• William Szekspir, Makbet;
• Molier, Skąpiec;
• Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
• Juliusz Słowacki, Kordian;
• Bolesław Prus, Lalka;
• Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
• Henryk Sienkiewicz, Potop;
• Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
• Stanisław Wyspiański, Wesele;
• Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
• Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
• Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
• Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
• Albert Camus, Dżuma;
• George Orwell, Rok 1984;
• Sławomir Mrożek, Tango;
• Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą Edek (z tomu Prawo prerii);
• Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
• Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
• Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach).

Które dzieła literackie maturzyści zdający na poziomie podstawowym powinni znać we fragmentach? Prezentujemy listę:

• Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami; Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
• Homer, Iliada (fragmenty);
• Lament świętokrzyski (fragmenty);
• Legenda o św. Aleksym (fragmenty);
• Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
• Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
• Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
• Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
• Dante Alighieri,
• Boska Komedia (fragmenty).

Liczni absolwenci szkół średnich planują przystąpienie do matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. W takim przypadku Centralna Komisja Egzaminacyjna określa wymóg pełnej znajomości określonych dzieł literackich oraz umiejętność rozpoznawania wybranych fragmentów innych.

Obowiązujące lektury na poziomie rozszerzonym obejmują:

• William Szekspir, Hamlet;
• Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
• Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;
• realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot, lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
• Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
• Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
• Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
• Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
• Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
• Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania.

Z kolei te utwory literackie powinno się znać w wybranych fragmentach, przystępując do egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie rozszerzonym:

• Homer, Odyseja (fragmenty);
• Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
• Platon, Państwo (fragmenty);
• św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
• św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
• Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
• Franz Kafka, Proces (fragmenty).

Podczas egzaminu maturalnego wymagana jest znajomość nie tylko literatury epickiej i dramatu, ale również poezji. Mimo że treść wierszy może być dostępna bezpośrednio na arkuszu egzaminacyjnym, eliminując potrzebę jej zapamiętywania, kluczowe jest umiejętne zrozumienie i interpretacja prezentowanych utworów poetyckich. Dlatego zaleca się wcześniejsze zapoznanie się z materiałem. Które utwory poetyckie okażą się przydatne na egzaminie maturalnym w 2024 roku?

Poziom podstawowy:

• Horacy, wybrane utwory;
• Bogurodzica;
• Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; Tren IX, Tren X, Tren XI, Tren XIX;
• wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;
• Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny; wybrane satyry;
• Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
• Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
• Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty); Testament mój;
• wybrane wiersze następujących poetów: Cyprian Kamil Norwid, Adam Asnyk, Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Julian Przyboś, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Stanisław Barańczak, Wojciech Wencel
• wybrane utwory okresu stanu wojennego.

Poziom rozszerzony:

• Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
• Cyprian Kamil Norwid Bema pamięci żałobny - rapsod;
• Fortepian Szopena;
• Czarne kwiaty (fragmenty);
• Promethidion (fragmenty);
• wybrane wiersze następujących poetów: Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Mirona Białoszewskiego.

Wszystkie arkusze, które sztab ekspertów Interii rozwiąże dla tegorocznych maturzystów, znajdą się w raporcie specjalnym "Matura 2024" w zakładce "Arkusze".