Reklama

Wyspa Wielkanocna

Poniedziałek, 10 lutego 2025 (11:47)AktualizacjaPoniedziałek, 10 lutego 2025 (15:09)

Wyspa Wielkanocna, znana również jako Rapa Nui, to jedno z najbardziej odizolowanych miejsc na świecie, które leży na południowym Pacyfiku i słynie z ogromnych kamiennych posągów - moai. Wyspa, należąca do Chile, łączy w sobie fascynującą historię, unikalną kulturę i surowe, wulkaniczne krajobrazy.

Posągi na Wyspie Wielkanocnej
Posągi na Wyspie Wielkanocnej/Fabien Pallueau/NurPhoto/Getty Images

Wyspa Wielkanocna - najważniejsze informacje

  • Powierzchnia: 163,6 km²
  • Ludność: 7750
  • Język urzędowy: hiszpański
  • Waluta: peso chilijskie
Wyspa Wielkanocna to jedno z najbardziej zagadkowych miejsc na świecie, które jest owiane legendami i tajemnicami związanymi z rdzenną ludnością Rapa Nui. Moai, czyli słynne kamienne posągi wykute w tufie, są symbolem geniuszu mieszkańców wyspy.

Wyspa Wielkanocna - położenie i klimat

Wyspa Wielkanocna znajduje się w południowo-wschodniej części Oceanu Spokojnego. Rapa Nui Jest pochodzenia wulkanicznego i charakteryzuje się pagórkowatym krajobrazem. Klimat na wyspie jest deszczowy tropikalny, z łagodnymi temperaturami przez cały rok.

Oddalona o 3600 km od wybrzeży Ameryki Południowej i o 4000 km od Tahiti Wyspa Wielkanocna stanowi najdalej wysuniętą na wschód część Polinezji i Oceanii. Jej krajobraz tworzy kilka stożków wulkanicznych, osiągających wysokość do 601 m n.p.m. (Cerro Terevaka w masywie Rano Aroi) i opadających ku morzu przeważnie w postaci wysokich klifów. Na wyspie można spotkać liczne jaskinie - pozostałości po kanałach lawowych. Szatę roślinną tworzą trawy i nieliczne gaje palmowe.

Wyspa Wielkanocna - ustrój polityczny

Pod względem administracyjnym Wyspa Wielkanocna jest częścią Chile i należy do regionu Valparaíso. Mieszkańcy wyspy mają chilijskie obywatelstwo, a władzę sprawuje gubernator mianowany przez rząd centralny w Santiago.

W ostatnich latach nasilają się ruchy autonomiczne, które dążą do większej niezależności wyspy, głównie w zakresie zarządzania jej dziedzictwem kulturowym oraz ochroną środowiska.

Wyspa Wielkanocna - gospodarka

Najważniejszym filarem gospodarki jest turystyka, która stanowi podstawowe źródło dochodów mieszkańców. Poza turystyką ważną rolę odgrywa rybołówstwo oraz drobne rolnictwo.

Wyspa Wielkanocna - historia w pigułce

Pierwszymi osadnikami na Wyspie Wielkanocnej byli Polinezyjczycy, którzy stworzyli rozwiniętą cywilizację Rapa Nui

Jednak według innej teorii część późniejszych mieszkańców wyspy zwanych "długouchymi" przybyła z Ameryki Południowej. Próbował to udowodnić norweski etnograf i podróżnik Thor Heyerdahl, który w 1947 roku przeprawił się słynną tratwą Kon-Tiki z Ameryki Południowej do Polinezji przez Ocean Spokojny. Dowodził on, że o takiej migracji w kierunku zachodnim świadczą m.in.: obecność na wyspie słodkich ziemniaków, miejscowe legendy oraz słynne posągi z Wyspy Wielkanocnej, w których zaznaczona jest cecha anatomiczna "długich" uszu, w odróżnieniu od krótkich - pochodzenia polinezyjskiego. Z kolei podania mówią, że "długousi" zostali wybici podczas zbrojnej rewolty na wyspie już po tym jak na wyspie wylądowali Europejczycy.

W 1722 roku wyspę odkryli Europejczycy, a konkretnie Holendrzy z okrętu dowodzonego przez Jacoba Roggevereena. Zawitali na wyspę w niedzielę Wielkiej Nocy 1722 roku i to z tej okazji nazwali ją Wyspą Wielkanocną. Po wylądowaniu załoga zaobserwowała wśród wyspiarzy trzy różne grupy rdzennych mieszkańców: niektórzy mieli skórę ciemną, inni czerwonawą, a jeszcze inni uderzająco bladą i rude włosy. Wśród nich byli tacy, którzy mieli dziwnie wydłużone uszy (przez umieszczone w nich krążki) i zdawali się darzyć szczególnym szacunkiem potężne posągi kamiennych głów. 

Z kolei przed przełomem lat 1773 i 1774 w czasie swojej drugiej wyprawy dookoła świata na Wyspie Wielkanocnej wylądował angielski żeglarz, kartograf, astronom i odkrywca James Cook.

W XIX wieku Rapa Nui została anektowana przez Chile.

Wyspa wielkanocna - tajemnicze posągi

Tajemnicze kamienne posągi na Wyspie Wielkanocnej są magnesem dla turystów z całego świata, a równocześnie największą zagadką wyspy. Na temat tzw. moai, którymi usiana jest Rapa Nui, powstało wiele teorii, mówiących o posągach jako wyobrażeniu bóstw czy przodków. Twórcy posągów ustawiali je na brzegu na ułożonych z kamiennych bloków podestach zwanych ahu. Nie każdy jednak wie, że posągi podniesione do pozycji pionowej znajdują się tylko w kilku punktach wybrzeża. W sumie stoi ich obecnie na różnych ahu nie więcej niż 50. Ale i ta liczba wystarczy, by zrobić na przybyszu wielkie wrażenie. 

Policzono, że na całej Wyspie Wielkanocnej jest przeszło 600 posągów (niektóre źródła mówią o 900). Około 150 z nich porzucono przed wiekami w kamieniołomie Rano Raraku, gdzie powstawały. Niektóre posągi pozostawiono na wpół zasypane ziemią, leżące lub sterczące w pozycji pionowej, inne jeszcze nie zostały oddzielone od górskiego zbocza. Ich waga dochodziła nawet do 100 ton, a mieszkańcy Rapa Nui używali do ich obróbki jedynie narzędzi z obsydianu - twardego, szklistego kamienia wydobywanego z wygasłych wulkanicznych kraterów. "Nie znali koła i tajemnicą pozostaje, jak kamienne kolosy wędrowały z kamieniołomu na wybrzeże. Jedna z teorii sugeruje, że używano do tego celu rodzaju kroczącego dźwigu pod którym w pozycji poziomej podwieszony i następnie przesuwany krokami był posąg" - pisze Wojciech Dąbrowski. Według miejscowa tradycji posągi "same chodziły".

"Najdłuższy szereg moais znajduje się na Ahu Tongariki" - pisze jeszcze w swoich wspomnieniach z wyprawy na wyspę podróżnik Wojciech Dąbrowski. Jednak te najlepiej zachowane i najbardziej malowniczo usytuowane stoją przy Anakenie - jedynej piaszczystej plaży na wyspie. Kilka z nich dźwiga dodatkowo na głowach wykonane z czerwonego kamienia cylindryczne kapelusze pukao. Anakena to w surowym pejzażu Rapa Nui prawdziwie rajski zakątek. Jak zwraca uwagę Wojciech Dąbrowski, Wyspa Wielkanocna uważna jest wprawdzie za część Polinezji, ale jej krajobraz kłóci się z tradycyjnymi wyobrażeniami przedstawiającymi wyspy okolone złotymi piaszczystymi plażami i pokryte palmowymi gajami. Tutaj wszędzie z wyjątkiem Anakeny brzegi są skaliste i niegościnne. To właśnie przy tej plaży znajduje się jedyny zagajnik palmowy. Poza tym wyspa jest bezleśna.

Na Wyspie Wielkanocnej znajdują się także pozostałości domostw dawnych mieszkańców. Znaleziono tam także tabliczki z pismem rongorongo, którego do dziś nie odczytano. Nad odszyfrowaniem znaków z Wyspy Wielkanocnej pracuje m.in. dr Rafał Wieczorek z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyspa Wielkanocna - Wiadomości

Piątek, 7 października 2022 (10:13)
Na Wyspie Wielkanocnej należącej do Chile wybuchł pożar. Żywioł spowodował liczne zniszczenia. Uszkodził m.in. tajemnicze, wyrzeźbione w kamieniu słynne posągi. Jak poinformował burmistrz wyspy...
Poniedziałek, 5 października 2015 (17:07)
- Powstanie wielka morska strefa ochronna wokół leżącej na Oceanie Spokojnym chilijskiej Wyspy Wielkanocnej - poinformowała w poniedziałek prezydent Chile Michelle Bachelet, otwierając...
Sobota, 2 maja 2015 (14:27)
Obchodzimy dziś Dzień Flagi. Z tej okazji prezydent Bronisław Komorowski wręczył biało-czerwone flagi m.in. działającym społecznie organizacjom pozarządowym i przedstawicielom środowisk...
Czwartek, 5 września 2002 (06:24)
Wyspą Wielkanocną, najodleglejszym, zaludnionym miejscem na ziemi, wstrząsnęło popełnione tam morderstwo - pierwsza zbrodnia od ponad 15 lat.
Przejdź na