Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)

Bezpośrednią przyczyną powstania Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej były sfałszowane wybory przeprowadzone w 1947 roku, które wygrała koalicja Blok Demokratyczny. W jej skład weszła Polska Partia Robotnicza, Polska Partia Socjalistyczna, a także organizacje satelickie.

 

W grudniu 1948 PPR i PPS ogłosiły połączenie, a w konsekwencji powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której sekretarzem generalnym został Bolesław Bierut.

 

W ósmą rocznicę ogłoszenia manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, czyli 22 lipca 1952 roku, Sejm PRL uchwalił konstytucję lipcową. Formalnie otrzymała ona nazwę Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wprowadziła właśnie taką oficjalną nazwę państwa.

 

Do najważniejszych zapisów Konstytucji PRL należało zniesienie urzędu prezydenta i zastąpienie go Radą Państwa. Wprowadzono 5-letnią kadencję Sejmu PRL, 3-letnią rad narodowych oraz wprowadzono przepisy z zakresu ochrony zdrowia, wypoczynku i nauki.

 

Na wzór Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich PRL była oficjalnie demokracją ludową, której celem było dążenie do urzeczywistnienia wielkich idei socjalizmu. W praktyce ustrój Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej określa się jako dyktaturę monopartyjną.

Konstytucja PRL nie wprowadziła zmian w podziale administracyjnym państwa. Po ostatnich zmianach granic Polski w 1951 roku, reforma administracyjna została wprowadzona w drugiej połowie 1954 roku. Od tego czasu kraj został podzielony na 19 województw (w tym dwa miejskie – Warszawa i Łódź). Dodatkowo gminy zastąpiono gromadami, a także wprowadzono nową kategorię administracyjną – osiedla, które znajdowały się między miastami a wsiami. Taki stan administracyjny trwał do 1973 roku, gdy powrócono do koncepcji gmin, a gromady i osiedla zostały zniesione.

Największa reforma administracyjna w PRL miała miejsce 1 czerwca 1975 roku. Zgodnie z jej zapisami zlikwidowane zostały powiaty, a na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej utworzono 49 województw. Ta reforma obowiązywała do 31 grudnia 1998 roku.