Jak działa PESEL?
Numer PESEL składa się z trzech głównych części:
- Data urodzenia - pierwsze sześć cyfr oznacza rok, miesiąc i dzień urodzenia.
- Numer porządkowy i płeć - kolejne cztery cyfry to liczba porządkowa, która wskazuje na płeć właściciela numeru (parzysta dla kobiet, nieparzysta dla mężczyzn).
- Cyfra kontrolna - ostatnia cyfra służy do weryfikacji poprawności numeru.
Dzięki tej strukturze, PESEL nie tylko
identyfikuje osobę, ale również dostarcza informacji o jej dacie urodzenia oraz płci.
Dla dzieci urodzonych po 1999 roku, sposób nadawania numeru PESEL różni się od stosowanego we wcześniejszych latach.
W przypadku osób urodzonych w latach 2000-2099, do liczby oznaczającej miesiąc dodaje się 20. Na przykład, jeśli dziecko urodziło się 12 maja 2004 roku, pierwsze sześć cyfr jego numeru PESEL będzie wyglądało następująco: 042512, gdzie "04" to końcówka roku 2004, "25" to oznaczenie maja (05 + 20), a "12" to dzień urodzenia.
Dzięki tej metodzie możliwe jest uniknięcie powtórzeń numerów PESEL z różnych stuleci.
Kto otrzymuje PESEL?
Numer PESEL jest nadawany przez odpowiednie urzędy:
- przy narodzinach dziecka przez urząd stanu cywilnego;
- cudzoziemcom przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy;
- cudzoziemcom, którzy przebywają w Polsce dłużej niż 30 dni.
PESEL jest obowiązkowy dla wszystkich obywateli Polski oraz cudzoziemców zamieszkujących na terenie kraju.
Zastrzeżenie PESEL - co to oznacza?
Zastrzeżenie numeru PESEL to forma ochrony danych osobowych, mająca na celu zapobieganie nadużyciom i kradzieży tożsamości.
Polega ono na ograniczeniu możliwości wykorzystania numeru PESEL przez nieuprawnione osoby lub podmioty, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnących zagrożeń związanych z cyberprzestępczością.
Zastrzeżenie numeru PESEL można zrealizować:
- online - poprzez aplikację mObywatel lub portal ePUAP;
- osobiście - w dowolnym urzędzie gminy.
Usługa jest bezpłatna, a osoba może również zawiesić zastrzeżenie na określony czas lub bezterminowo.
Jak uzyskać PESEL?
Aby uzyskać numer PESEL, należy udać się do lokalnego urzędu gminy z odpowiednimi dokumentami, takimi jak paszport lub akt urodzenia.
Proces jest zazwyczaj szybki i bezpłatny, a uzyskanie numeru PESEL jest jednym z pierwszych kroków dla osób przeprowadzających się do Polski.
Dzieciom urodzonym w Polsce PESEL nadaje się automatycznie, co oznacza, że rodzice nie muszą składać odrębnego wniosku o jego przyznanie.
Procedura rozpoczyna się w szpitalu, gdzie lekarz lub położna sporządza tzw. kartę urodzenia dziecka, a następnie przekazuje ją do Urzędu Stanu Cywilnego (USC) w ciągu trzech dni od jej sporządzenia. Po zarejestrowaniu urodzenia dziecka, kierownik USC nadaje mu numer PESEL.