Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – historia
ONZ powołano do życia na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych przyjętej na konferencji 51 państw w San Francisco 25 kwietnia 1945 roku. W tym gronie znalazła się Polska. Na czele ONZ stanęła Rada Bezpieczeństwa, w skład której weszło pięciu członków: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja, Chiny i Związek Radziecki. Najważniejsze decyzje podejmuje natomiast na jej zlecenie Zgromadzenie Ogólne ONZ (w którym biorą udział przedstawiciele wszystkich państw członkowskich, a każdy z nich dysponuje jednym głosem – zasada równości). Główną siedzibą ONZ stał się Nowy Jork, jej instytucje znajdują się również w innych krajach (np. Genewa, Wiedeń, Haga).
Obecnie ONZ liczy 193 państwa. Najmłodszym państwem członkowskim jest Sudan Południowy, przyjęty do organizacji w lipcu 2011 r.
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – cele
Podstawowe cele Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) to utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków, rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i suwerennej równości, a także rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (m.in. gospodarczych, społecznych, kulturowych, humanitarnych czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań.
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) a Polska
Polska była jednym z kluczowych uczestników koalicji antyhitlerowskiej i ofiarą napaści nazistowskich Niemiec, mimo to nie brała udziału w konferencji założycielskiej w San Fransisco w 1945 r. Zadecydowały o tym narastające rozbieżności wśród mocarstw dotyczące uznania komunistycznych władz Polski, którym brakowało legitymizacji na podstawie wolnych wyborów.
Mimo nieobecności przedstawicieli polskiego rządu na konferencji założycielskiej, w uznaniu dla wkładu w zwycięstwo nad faszyzmem Polskę zaliczono do grona członków pierwotnych organizacji, dopasowując odpowiednio brzmienie art. 3 Karty Narodów Zjednoczonych. Polska podpisała ją 15 października 1945 r. i ratyfikowała następnego dnia.
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – organy
Organizacja Narodów Zjednoczonych składa się z sześciu głównych organów, których działalność obejmuje niemal cały świat. Są to:
- Zgromadzenie Ogólne (General Assembly),
- Rada Bezpieczeństwa (Security Council),
- Rada Gospodarcza i Społeczna (Economic and Social Council),
- Rada Powiernicza (Trusteeship Council),
- Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (International Court of Justice),
- Sekretariat (UN Secretariat).
Do organizacji wyspecjalizowanych ONZ należą m.in. WHO, UNESCO, IAEA, UNIDO, Bank Światowy czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W ramach ONZ działa też Rada Praw Człowieka, różne komisje, a także stałe organy pomocnicze jak UNICEF, UNCTAD czy UNEF.