Pałac Saski

Czwartek, 20 października 2022 (13:45)AktualizacjaPiątek, 13 października 2023 (15:00)

Pałac Saski znajdował się przy dzisiejszym placu marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W grudniu 1944 roku został zniszczony przez wojska niemieckie. W roku 2021 zdecydowano się odbudować pałac. W 2023 r. w międzynarodowym konkursie na opracowanie koncepcji odbudowy wyłoniono zwycięską pracownię.

Pałac Saski w Warszawie. Zdjęcie z 1932 roku/Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego

Pałac Saski - najważniejsze informacje

Pałac Saski - historia powstania

W miejscu dawnego Pałacu Saskiego w Warszawie znajdował się wcześniej dwór Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca wybudował na tym terenie barokowy pałac, który następnie wykupił król August II Mocny. Prace nad przebudową pałacu trwały do 1724 roku. W trakcie rozbudowy zdecydowano się również przyłączyć do niego rezydencje magnackie. Prace zostały ukończone w XVIII wieku przez Augusta III Sasa.

Po śmierci Augusta III Sasa w 1763 roku pałac stracił status rezydencji królewskiej. Należał dalej do elektorów saskich, a w 1804 roku został siedzibą Liceum Warszawskiego.

Sześć lat później w jednym ze skrzydeł zamieszkała rodzina Chopinów. Królowie Saksonii stracili prawa do pałacu w 1816 roku. Spowodowane było to zrzeczeniem się przez Fryderyka Augusta I tytułu księcia warszawskiego. Pałac Saski został wówczas sprzedany rządowi Królestwa Polskiego, po czym doszło do kolejnej przebudowy.

Spadkobiercy kolejnych właścicieli sprzedali budynek władzom wojskowym w 1864 roku. Do 1915 roku gmach zajmowała armia Imperium Rosyjskiego.

Pałac Saski - budynek w okresie wojennym

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku w pałacu Saskim znajdował się Sztab Generalny Wojska Polskiego. W 1925 roku zdecydowano, że arkady pałacu Saskiego będą mieścić Grób Nieznanego Żołnierza. Budynek był również siedzibą Biura Szyfrów, którego szyfrantom w 1932 roku udało się złamać kod Enigmy.

II wojna światowa spowodowała zmianę właściciela pałacu. Od września 1939 budynek zajęła armia niemiecka. Po upadku powstania warszawskiego w 1944 roku Niemcy wysadzili budynek. Pozostały jedynie arkady z Grobem Nieznanego Żołnierza.

Pałac Saski - projekt odbudowy

Od zakończenia drugiej wojny światowej pojawiały się plany dotyczące odbudowy pałacu Saskiego.

W lutym 2017 roku potomkowie szyfrantów odpowiedzialnych za złamanie kodu Enigmy złożyli apel do prezydenta o wznowienie odbudowy pałacu Saskiego. Inicjatywa stopniowo otrzymywała coraz więcej zwolenników. Zgodnie z koncepcją prezydenta pałac miałby się stać siedzibą Senatu, natomiast pobliski pałac Brühla zostałby siedzibą Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 2021 r. partia rządząca ogłosiła, że prace nad odbudową pałacu rozpoczną się za dwa lata.

W 2021 roku uchwalona została ustawa o odbudowie pałacu Saskiego, pałacu Brühla oraz trzech kamienic przy ulicy Królewskiej. Pierwsze prace przy projekcie, w tym wykopaliska archeologiczne, ruszyły 18 sierpnia 2022 roku.

12 października 2023 r. w siedzibie oddziału warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego ogłoszono wyniki konkursie architektoniczno-urbanistycznym na opracowanie koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie wraz z zagospodarowaniem terenu. W konkursie tym pierwsze miejsce zajęła pracownia WXCA Group sp. z o.o.

Pałac Saski - Wiadomości

Środa, 28 lutego 2024 (21:47)

- Jeśli przy odbudowie Pałacu Saskiego trzeba będzie odrobinę przesunąć pomnik smoleński, to okej. Ale ja jestem przeciwnikiem tego, żeby zniknął z placu - zadeklarował Rafał Trzaskowski. To...

Środa, 28 lutego 2024 (09:06)

Mogłoby się zdawać, że Rosja jest już dość straszną, a zagrożenie wojną dość wysokie, by jeszcze dodatkowo je podkręcać na potrzebę doraźnych interesów poszczególnych rządów. Jak się okazuje,...

Wtorek, 27 lutego 2024 (16:31)

- Zaczyna się odbudowa Pałacu Saskiego - przekazał Bartłomiej Sienkiewicz, minister kultury i dziedzictwa narodowego. Jak powiadomił, "wystarczyło zmienić zarząd", by na miejscu zaczęły się prace....

Sobota, 10 lutego 2024 (15:54)

- Prosimy niemiecki rząd o przygotowanie pakietu, który przekona naszą opinię publiczną i pokaże im: Aha, Niemcy są gotowi zająć się tą sprawą - przekazał Radosław Sikorski, odnosząc się do kwestii...

Sobota, 27 stycznia 2024 (13:37)

"Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa" - co oznaczało to zdanie i dlaczego część polskiej szlachty ochoczo popierała obcokrajowców na tronie Rzeczpospolitej? W "Historii w Interii" przyglądamy...

Piątek, 19 stycznia 2024 (14:18)

Minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz "w trosce o prawidłowe wydatkowanie środków publicznych oraz kierując się wolą należytej realizacji inwestycji" odwołał zarząd spółki Pałac Saski, zajmujący...

Środa, 10 stycznia 2024 (16:08)

47 proc. Polaków jest za odbudową Pałacu Saskiego - wynika z badania opinii publicznej, przeprowadzonego w grudniu ubiegłego roku. Przeciwnych jest z kolei 17 proc. Ankietowanych zapytano także o...

Sobota, 1 lipca 2023 (11:58)

Uproszczenie systemu podatkowego, brak podwyżek kluczowych podatków do 2026 roku, wakacje od składek ZUS dla przedsiębiorców z problemami czy wprowadzenie rodzinnego PIT-u na wzór Francji czy...

Poniedziałek, 7 listopada 2022 (13:33)

Na płocie Pałacu Saskiego zorganizowano wystawę. Posłowie Koalicji Obywatelskiej przeprowadzili kontrolę w spółce, która odpowiada za jego budowę. - Wiceprezesem spółki, która przygotowała wystawę...

Pałac Saski - Wideo

Czwartek, 5 października 2023 (14:34)

Plac Piłsudskiego w Warszawie. Od ubiegłego roku trwają tu prace przy odbudowie Pałacu Saskiego. W dawnych piwnicach archeolodzy natrafili m.in. na niezidentyfikowany wcześniej tunel. Zdaniem...