Hamas - powstanie
Hamas to skrót od arabskiego
Harakat al-Muqawama al-Islamiya, oznaczającego
Islamski Ruch Oporu. Organizacja została założona w 1987 roku przez
palestyńskiego szejka Ahmeda Jassina, w czasie, gdy w
Strefie Gazy doszło do wybuchu
antyizraelskiego powstania przeciwko izraelskiej okupacji Zachodniego Brzegu, Gazy i Wschodniej Jerozolimy.
Do Hamasu dołączyły najbardziej religijne frakcje Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP), a także środowiska związane z islamistyczną organizacją Bractwo Muzułmańskie obecną w Palestynie od zakończenia drugiej wojny światowej.
Hamas - ideologia i rządy
W 1988 roku Hamas opublikował kartę wzywającą do zniszczenia Izraela i stworzenia islamskiego państwa w Palestynie. W przeciwieństwie do OWP Hamas nie uznaje prawa Izraela do istnienia, a także odrzuca wszelkie porozumienia z tym państwem.
Zbrojne skrzydło Hamasu, czyli Brygady Izz el-Deen al-Kassam są odpowiedzialne za liczne zamachy samobójcze oraz inne ataki na izraelskich cywilów i żołnierzy. Pierwszy z nich miał miejsce w kwietniu 1993 roku, kilka miesięcy przed podpisaniem porozumień z Oslo przez ówczesnego przywódcę OWP Jasera Arafata i izraelskiego premiera Icchaka Rabina. Ten historyczny pakt ustanowił ograniczony samorząd dla części Zachodniego Brzegu i Gazy pod nowo utworzonym tworem zwanym Autonomią Palestyńską (AP). Hamas potępił Porozumienia z Oslo i kontynuował ataki na Izrael. W 1997 roku Departament Stanu USA uznał Hamas za grupę terrorystyczną.
Hamas wygrał wybory parlamentarne w Gazie w 2006 r., pokonując Fatah, główną partię palestyńską, która nadal kontroluje Zachodni Brzeg. Od 2007 roku Hamas kontroluje Strefę Gazy. Od tego czasu miały miejsce liczne eskalacje konfliktu z Izraelem, obejmujące ataki rakietowe z Gazy na Izrael oraz izraelskie naloty mające na celu bombardowanie Gazy.
Hamas - przywódcy
Ogólna polityka Hamasu ustalana jest przez Biuro Polityczne działające na emigracji. Sprawami oddolnymi w Gazie i na Zachodnim Brzegu zajmują się lokalne komitety.
Obecnie funkcję szefa politycznego pełni Ismail Haniyeh, który od 2020 roku działa z Kataru. Z kolei codzienne sprawy w Gazie nadzoruje Jahja Sinwar, który wcześniej kierował militarnym skrzydłem Hamasu. Odsiedział on dwadzieścia dwa lata w izraelskim więzieniu za zorganizowanie porwania i zabicia dwóch izraelskich żołnierzy.
Od czerwca 2021 r. faktycznym premierem Gazy jest Issam al-Da'alis.
Militarnym skrzydłem Hamasu, czyli Brygadami Izz ad-Din al-Kassam dowodzą Marwan Issa i Mohammed Deif.