Czechy: Słynny zegar z praskiego rynku skończył 600 lat

W związku z jubileuszem władze Pragi na jednej ze ścian ratusza zorganizowały wieczorną projekcję, poświęconą historii i budowie zegara.

"Można by powiedzieć, że to w zasadzie krótki film; trwa około dziewięciu minut. Opowiada o czasach (zegarmistrza) Mikołaja z Kadania, uważanego za twórcę praskiego zegara, wojen husyckich, koronacji Jerzego z Podiebradów. Jest tam także maj 1945 roku, kiedy zegar uległ zniszczeniu" - opowiadał jeden z autorów animacji Amar Mulabegovicz.

Konserwator zabytkowego chronometru Petr Skala dodał, że film pozwala także obejrzeć wewnętrzny mechanizm, wciąż składający się w dużej mierze z części pochodzących z 1410 roku.

W pokazie nie zabrakło mistyki, gdyż - jak się powszechnie uważa - zegar otacza aura tajemnicy.

Praski zegar, znany także jako Orloj, umieszczony jest w południowej ścianie ratusza. Dzieli się na trzy części: astronomiczną, która pokazuje położenie ciał niebieskich, kalendarzową, na której znajdują się tablice przedstawiające miesiące, a także figuralną, prezentującą ruchome drewniane rzeźby 12 apostołów, koguta, śmierć, Turka, personifikacje grzechów pychy i chciwości, filozofa, archanioła Michała, astronoma oraz kronikarza. Figury pojawiają się co pełną godzinę w dwóch okienkach nad tarczą zegara.

Według historyków zegar na rynku Starego Miasta w Pradze istniał już w 1402 roku. Ale to właśnie Mikołaj z Kadania - najprawdopodobniej według projektu Jana Odrzeja, osobistego astronoma i astrologa królów czeskich Wacława IV i Zygmunta Luksemburczyka - złożył mechanizm znany do dziś.

Zainteresowanie mieszkańców Pragi zegarem zaczęło przygasać w XVII stuleciu. W XVIII wieku władze miasta rozważały nawet sprzedanie czasomierza na złom, jednak udało się go uchronić dzięki staraniom rektora Uniwersytetu Karola, Antonina Strnada.

Zegar wielokrotnie przebudowywano. Jednej z największych zmian doświadczył w latach 60. XIX wieku po okresie, kiedy zupełnie przestał działać. Wtedy - jak tłumaczył Petr Skala - uzupełniono wiele części, naprawiono mechanizm astronomiczny, a także dodano rzeźbę koguta. Kolejne naprawy odbyły się w 1912 roku. Wówczas umieszczono przy zegarze tablicę błędnie przypisującą autorstwo Orloja średniowiecznemu ślusarzowi Janowi Ruże.

W czasie powstania praskiego w maju 1945 roku w ratuszu wybuchł pożar, który uszkodził chronometr. Mechanizm ponownie udało się uruchomić w 1948 roku.

Ostatnie niewielkie naprawy Orloj przeszedł jesienią 2005 roku.