Matura 2016: Język polski, poziom rozszerzony. Arkusz i odpowiedzi
Na egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym w 2016 roku zdecydowało się ponad 47 tysięcy abiturientów, co daje 18,6 procent wszystkich zdających. Prezentujemy arkusze z matury z języka polskiego i proponowane przez naszego eksperta odpowiedzi!
Na poziomie rozszerzonym egzaminu maturalnego z języka polskiego jest tylko jedna część. Postawione przed maturzystami zadanie sprawdza umiejętność dokonywania interpretacji porównawczej utworów literackich lub tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej (w formie wybranej przez zdającego, np. rozprawki lub szkicu), wymagającej odniesienia się do tekstu historycznoliterackiego albo teoretycznoliterackiego, albo krytycznoliterackiego.
Podczas matury na poziomie rozszerzonym z języka polskiego zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny. Arkusz zawiesza dwa temat wypracowania do wyboru. Jeden z nich wymaga napisania wypowiedzi argumentacyjnej, drugi - interpretacji porównawczej dwóch tekstów literackich.
Zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat.
Na napisanie wypracowania zdający ma 180 minut.
ARKUSZ I ROZWIĄZANIA PONIŻEJ:
Poniżej proponowane odpowiedzi!
TEMAT 1:
Problem (przykładowo): Ponieważ literatura nie zna granic i wszystko może stać się tematem pisarskim, autor staje przed problemem nadmiaru.
Rozwiązanie przyjęte przez autora: Pisarz zmuszony jest do wyboru tematu "sercem lub rozumem".
Argumenty autora:
- nieograniczoność słowa wynika z nieograniczoności ludzkiej myśli;
- inspirację można czerpać zewsząd: z obserwacji codzienności, z nauk ścisłych i humanistycznych, innych sztuk, nawet z samej literatury;
- porównanie pisarza do "kłusownika, włamywacza, złodzieja";
- porównanie pisarza do Odyseusza nawiedzonego przez widma w XI pieśni "Odysei';
- nieuchronność żalu wywołanego przez przymus wyboru - pisarz umierając, nigdy już nie wróci do tematów odrzuconych czy odłożonych na później;
- życie pisarza jest zbyt krótkie, by mógł on się poświęcić wszystkim tematom, które go zainteresowały.
Osobiste odniesienia do innych tekstów kultury:
- powszechne przekonanie, że nie ma tematu, którego by w swoich sztukach nie poruszył Shakespeare;
- wielość poruszanych tematów, motywów i perspektyw oraz opisywanych postaci w "Lalce" Prusa lub "Annie Kareninie" Tołstoja;
- korespondencja sztuk (poezja symbolistów, muzyka epoki romantyzmu);
- odniesienia do mitologii greckiej w literaturze, reinterpretacje mitów i bohaterów ("Mit Syzyfa" Camusa, "Apollo i Marsjasz" Herberta, "Noc listopadowa" Wyspiańskiego etc.);
- autotematyzm; proces twórczy jako tworzywo powieściowe; mistyfikacje literackie ("Niebezpieczne związki" Laclosa, "Imię róży" Umberto Eco etc.);
- codzienność jako materiał literacki (poezja Grochowiaka, Białoszewskiego, Gałczyńskiego);
- autentyczne wydarzenia czy postaci jako tworzywo literackie ("Wesele" Wyspiańskiego, "Kochanek" Duras, "Pożegnanie jesieni" Witkacego).
------
TEMAT 2:
Teza interpretacyjna: Sposób, w jaki pisarz potraktuje czas, nie tylko narzuca mu sposób narracji, ale pozwala też na eksperymenty i uczynienie go jednym z tematów, a nawet bohaterów prozy.
Czas wg Schulza ("Genialna epoka", opowiadanie ze zbioru "Sanatorium pod Klepsydrą"):
- czas linearny, narzucający przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń, jest czasem istniejącym obiektywnie;
- istnienie wydarzeń, które nie mieszczą się w czasie rozumianym w powyższy sposób, wymusza na autorze stworzenie "nielegalnych, bocznych odnóg czasu";
- dwutorowość opowiadania, równoległość wątków, "oficjalność" i "nieoficjalność" opowiadanych historii;
- czas subiektywny, postrzegany indywidualnie i emocjonalnie;
- czas podkradany i zawłaszczany etc.
Czas według Konwickiego ("Bohiń" powieść - wariacja na poły autobiograficzna): - czas w rękach narratora staje się materiałem plastycznym i zależnym od jego woli;
- rekonstrukcja czasu babki Heleny jest też próbą rekonstrukcji jej uczuć, wrażeń, wyobraźni;
- próba odnalezienia czasu, który być może nigdy nie istniał;
- poczucie wszechmocy pisarskiej; autor jako demiurg, który nie tylko tworzy opowieści, ale i stwarza nowe prawdy;
- walka z przemijaniem i zapomnieniem;
- różnorodność często sprzecznych uczuć wywołanych przez powroty do przeszłości (albo do wyobrażeń o tej przeszłości);
- istnieją tylko czasy subiektywne: autora, jego bohaterów, czytelników.
Środki wyrazu zastosowane przez autorów:
- bogata metaforyka, wielość porównań związanych z podróżą i żeglugą;
- wysoki stopień upoetycznienia narracji - a także samej czynności pisania, wyobraźni pisarskiej;
- subiektywne nasycenie emocjonalne wypowiedzi;
- Schulz pisze o sobie "my", Konwicki "ja", ale każdy z nich wypowiada się o sobie jako o autorze-narratorze;
- oryginalność wypowiedzi, wysoki stopień zindywidualizowania języka.
Przykładowe konteksty literackie:
- "Sklepy cynamonowe" i "Sanatorium pod Klepsydrą" Schulza
- "W poszukiwaniu straconego czasu" Prousta
- "Prawiek i inne czasy" Tokarczuk
- "Sto lat samotności" Marqueza
- "Wojna czasu" Carpentiera
- "Panny z Wilka" Iwaszkiewicza
- "Cudzoziemka" i "Dwa księżyce" Kuncewiczowej
- "Lalka" Prusa.
Rozwiązań i arkuszy maturalnych należy szukać na stronie głównej portalu Interia i na naszym Facebooku - Interia Matura.
