Założone przez niego w 1963 roku pismo "Cuadernos para el dialogo", jedyny wówczas legalnie wydawany opozycyjny periodyk, publikowało teksty działaczy chrześcijańskiej i lewicowej opozycji, mimo iż wszystkie ugrupowania polityczne poza oficjalnym Movimiento, partią frankistowską, działały nielegalnie. Ruiz-Gimenez przeszedł długą drogę. Uwięziony kilkakrotnie w Madrycie przez władze republikańskie na początku hiszpańskiej wojny domowej (1936-1939), uciekł do Francji, po czym wstąpił jako ochotnik w szeregi armii frankistowskiej. Po ukończeniu studiów prawniczych wykładał na uniwersytetach w Sewilli i Madrycie i został na stołecznym uniwersytecie dziekanem katedry stosunków Kościół-państwo. W latach 1948-1951 był ambasadorem Hiszpanii w Watykanie. Wszedł w konflikt z generałem Franco, gdy jako minister edukacji (1951-1956) stworzył specjalny trybunał mający przywracać do pracy profesorów i nauczycieli usuniętych z powodu podejrzeń o poglądy opozycyjne. Od tego czasu z dużą odwagą i zręcznością zarazem wykorzystywał swój osobisty autorytet do poszerzania wszelkich "szczelin" w systemie dyktatury dla budowania demokratycznego ruchu opozycyjnego. Ruiz-Gimenez, zaprzyjaźniony z papieżem Janem XXIII i ceniony przez Pawła VI, brał czynny udział w pracach Soboru Watykańskiego II jako ekspert w sprawach społecznych, prawnych i politycznych. W latach 1982-1987 sprawował funkcję Obrońcy Ludu, wprowadzoną przez demokratyczną konstytucję uchwaloną z inicjatywy rządu hiszpańskich socjalistów, na czele którego stał premier Felipe Gonzalez.