Zdjęcia satelitarne pokazują skalę działań Rosji. Ekspert mówi o "kluczowej kwestii"

Najnowsze zdjęcia satelitarne pokazują rozbudowę rosyjskich baz i infrastruktury wojskowej przy granicy z Finlandią i Norwegią. Co taki ruch ze strony Rosjan może oznaczać?

- Rzeczywiście w tym regionie powstają nowe struktury wojskowe, nowa infrastruktura. W obwodzie leningradzkim zaobserwowano budowę nowych elementów instalacji wojskowych. Chodzi głównie o miejsca, w których mogliby stacjonować żołnierze, hangary dla samolotów, pojawiło się tam też trochę helikopterów - wskazuje w rozmowie z Interią Robert Pszczel, były szef biura informacji NATO w Moskwie.

Analitycy twierdzą, że to są potencjalne działania przygotowawcze Rosji przeciw państwom NATO. Nasz rozmówca przyznaje, że mówimy tutaj o zagrożeniu wojskowym. Te działania będą warunkowane tym, czy wojna w Ukrainie zakończy się pomyślnie dla Putina.

- To nie oznacza, ze Rosja już rozpoczęła fizyczną koncentrację wojsk i sprzętu na flance północnej. W rzeczywistości dzisiaj jest odwrotnie, jest ich nawet mniej niż było kilka lat temu, gdyż większość środków jest zaangażowana w wojnę przeciwko Ukrainie - dodaje Pszczel.

Równocześnie Pszczel przyznaje, że państwa flanki wschodniej i północnej nie mają żadnych złudzeń, jeśli chodzi o intencje Putina.

- Rosja w czasach jego panowania prowadziła pięć wojen. Ta obecna, największa w Europie, stała się esencją tego reżimu. Putin to starzejący się dyktator, który już oczywiście myśli o zapisaniu się w historii. Biorąc pod uwagę jego gotowość do używania siły i bycia agresorem, to rzeczywiście trzeba brać jak najbardziej poważnie wszystkie jego decyzje, chociażby takie jak rozbudowa instalacji wojskowej, zwłaszcza na granicy NATO - wyjaśnia.

Do sprawy odniósł się Donald Trump, który powiedział, że "wcale nie martwi się" wzmacnianiem rosyjskich sił przy granicy z Finlandią i Norwegią. Zapewnił też, że oba kraje będą "bardzo bezpieczne".

Czy słowa amerykańskiego prezydenta są gwarantem bezpieczeństwa? Zdaniem naszego rozmówcy niekoniecznie.

- Wszyscy mamy problem z interpretowaniem słów Trumpa, bo jest w nich pewna sprzeczność. Amerykański prezydent jest przekonany, że Rosja nie jest wielkim kolosem, że jest to państwo dosyć słabe i nie należy się przesadnie obawiać o jej zdolności do prowadzenia wojny - przyznaje ekspert.

Taka argumentacja nie przekonuje jednak pozostałych sojuszników, szczególnie tych, którzy sąsiadują z Rosją.

- Liczą się fakty. Na papierze NATO, jako całość, ma zdecydowaną przewagę w wielu kategoriach, Europa jest znacznie bogatsza od Rosji z punktu widzenia ekonomicznego. Jednak Rosja poświęca 50 proc. budżetu na obronność, ma chęci, ideologię, wolność podejmowania ryzyka i działań o charakterze hybrydowym. Dokonuje sabotaży, do tego dochodzą kwestie produkcji amunicji, której produkuje więcej niż wszystkie pozostałe państwa europejskie - wylicza były szef biura informacji NATO w Moskwie.

Biorąc to wszystko pod uwagę, nie można bagatelizować zagrożenie.

Pszczel przyznaje, że oczywiście można odczytać słowa prezydenta Trumpa jako zapewnienie o wsparciu w czasie ewentualnego ataku ze strony Rosji. - Jednak wszyscy mamy trochę problem z jego wypowiedziami, czasami wypowiada się dwuznacznie, co podważa jego wiarygodność - dodaje nasz rozmówca.

Robert Pszczel zwraca też uwagę na wielowymiarowość działań Rosji. Jego zdaniem nie chodzi tylko o wzmocnienie wojsk na granicy z NATO.

- W całej tej sprawie trzeba zachować pewną trzeźwość umysłu i właściwie ważyć proporcje. Działania Rosjan często są nakierowane na emocje. Oni równocześnie realizują dwa cele: pierwszy to to, co widzimy, czyli rzeczywiście rozbudowa swojej siły wojskowej. Drugi cel ma charakter propagandowy, ma wywołać strach, tworzyć wrażenie, że siła armii rosyjskiej jest większa niż w rzeczywistości - podkreśla nasz rozmówca.

Trzeba więc umiejętnie przesiewać fakty od elementów propagandowych, nie popadać w paniczne reakcje i mówić, że "wojska stoją już na granicy NATO".

- A równocześnie brać to pod uwagę i we właściwy sposób adaptować swoją politykę - konkluduje Pszczel.

Za przykład takich działań podaje Finlandię, która jako stosunkowo nieduży kraj, ma około 700 tys. przeszkolonych rezerwistów. To więcej niż posiadają znacznie większe kraje. Mimo tego podjęto decyzję o podwyższeniu wieku rezerwistów, których można powołać do służby, do 65 lat.

Czy to oznacza, że szykują się do wojny? - Nie, ale podejmują decyzje, by być gotowi na każdą ewentualność. Być gotowym - to jest kluczowa kwestia - mówi Pszczel.

Podkreśla, że najlepszą formą odstraszanie jest zwiększanie dostępności sił obronnych całego Sojuszu, a żeby przekonać do tego społeczeństwo trzeba mówić dlaczego Rosja jest zagrożeniem. Nie we wszystkich krajach jest przyzwolenie na zwiększenie wydatków na obronność, przykładem są tutaj Niemcy.

Niemiecki portal dziennika "Bild" napisał kilka dni temu, że oczekuje się, że RFN zwiększy swoje roczne wydatki na obronność do 5 proc. PKB. Jak podano, obecnie Niemcy zobowiązały się wobec NATO do inwestowania 2 proc. (około 85 mld euro) w obronność. Z kolei 5 proc. to ponad 200 mld euro rocznie.

Badanie instytutu Insa dla "Bilda" wykazało, że 48 proc. respondentów uważa wzrost wydatków na obronność za słuszny; 36 proc. uważa, że to błąd - podał portal.

W ubiegłym tygodniu minister spraw zagranicznych RFN Johann Wadephul poparł apel prezydenta Trumpa o zwiększenie wydatków państw Sojuszu Północnoatlantyckiego na obronność do 5 proc. PKB. Jego słowa spotkały się z krytyką ze strony opozycji: Zieloni nazywali to "naiwnością", a Lewica mówiła o "totalnym szaleństwie".

- Jeśli się chce uniknąć wojny, to najlepszą formą zapobiegania jest silna i wiarygodna podstawa do odstraszania - zauważa nasz rozmówca.

Dodaje: - Do mnie przemawiają konkretne działania, tak jak u Finów czy Szwedów: spokojnie, bez paniki, ale informują społeczeństwo o zagrożeniu, publikują różne broszury, co trzeba zrobić na wypadek wojny.

Nie można w dzisiejszej rzeczywistości europejskiej powiedzieć, że wojna jest całkowicie niewyobrażalna.

- Taki sposób myślenia dominował 20 lat temu, ale on nie jest dziś uzasadniony. Nie chodzi o życie w strachu, ale podejmowanie działań, które sprawiają, że gdyby w mózgu Putina jakaś klapka się odkleiła i zdecydował się na konfrontację wojskową z NATO, to bądźmy przygotowani - podkreśla nasz rozmówca.

Pszczel zwraca uwagę na to, że wojna hybrydowa już się toczy, Rosją prowadzi ją od kilkunastu lat, a w kontekście ataków cybernetycznych nie ma znaczenia, czy jest się sąsiadem Rosji czy nie.

- To powinien być argument dla krajów, które ze względu na swoje położenie czują się bezpieczne. Jest masa dowodów świadczących o tym, że Rosja stoi za szeregiem ataków sabotażu, które dotyczą krajów od niej oddalonych, jak np. Wielka Brytania. Nie byłbym zdziwiony, gdyby okazało się, że Rosja maczała palce w blackoucie, który dotknął cały Półwysep Iberyjski. Na to trzeba dzisiaj reagować - kwituje Robert Pszczel, były szef biura informacji NATO w Moskwie.

Paulina Sowa