"Terroryzm chemiczny zagrożeniem naszych czasów"

Ławrow ostrzegł we wtorek w Genewie przed rosnącym zagrożeniem ze strony Państwa Islamskiego (IS) i innych grup prowadzących wojnę chemiczną na Bliskim Wschodzie. Wezwał do globalnych negocjacji nad nowym układem, by z tym walczyć.

"W dzisiejszych czasach zagrożenie to wymaga wyjątkowo pilnej reakcji w świetle nowych faktów na temat powtarzających się przypadków stosowania nie tylko toksycznych, przemysłowych substancji chemicznych, ale również w pełni rozwiniętej broni chemicznej wykorzystywanej przez IS i inne grupy terrorystyczne w Syrii i Iraku" - powiedział Ławrow w przemówieniu na organizowanej przez ONZ Konferencji Rozbrojeniowej w Genewie.  Wskazał, że "istnieje niebezpieczeństwo, że podobne zbrodnie popełniane są na terytorium Libii i Jemenu".

Szef rosyjskiego MSZ zastrzegł, że "wciąż wiele nie wiadomo na temat stosowania środków chemicznych do celów terrorystycznych". "Nie ma wątpliwości, że terroryzm chemiczny wyłania się nie jako abstrakcyjne zagrożenie, lecz groźna rzeczywistość naszych czasów, do której należy się odnieść" - podkreślił.

Ławrow powiedział, że są doniesienia o tym, iż ugrupowania zbrojne uzyskują dostęp do dokumentacji naukowej i technicznej dotyczącej produkcji broni chemicznej, przejmując zakłady chemiczne i "zatrudniając zagranicznych specjalistów do pomocy w syntezie bojowych środków chemicznych". Nie podał jednak szczegółów.

Zaznaczył, że rozpoczęcie negocjacji nad nowym układem dotyczącym zagrożeń chemicznych ze strony ugrupowań ekstremistycznych wskrzesiłoby działania Konferencji Rozbrojeniowej, która nie była w stanie sfinalizować żadnego porozumienia na temat rozbrojenia "od ostatniej dekady XX wieku".

Powołana w 1979 r. Konferencja Rozbrojeniowa to jedyne wielostronne forum zajmujące się negocjacjami w sprawach międzynarodowego rozbrojenia. W Konferencji uczestniczy 65 państw.

Podczas Konferencji Rozbrojeniowej w 1992 r. opracowano Konwencję o zakazie broni chemicznej (CWC), a w 1996 r. Układ o powszechnym zakazie prób jądrowych (CNTBT). Do dnia dzisiejszego nie wszystkie kraje złożyły podpisy pod tymi dokumentami.

Na początku stycznia rosyjskie MSZ alarmowało, że za "bardzo wysokie" uważa prawdopodobieństwo, iż IS wykorzystuje w Syrii broń chemiczną.

W połowie lutego źródło w Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) poinformowało, że dżihadyści z IS zaatakowali w 2015 roku bojowników kurdyjskich w Iraku gazem musztardowym, co jest pierwszym znanym przypadkiem użycia broni chemicznej w Iraku od upadku Saddama Husajna. Nie podano, kto użył gazu musztardowego. Ale cytowany wówczas przez agencję Reutera dyplomata oświadczył, że próbki pobrano podczas walk z bojownikami IS, na południowy zachód od Irbilu, stolicy irackiego Kurdystanu.

Również w połowie lutego szef CIA John Brennan powiedział w telewizji CBS, że IS już wielokrotnie użyło na polu bitwy broni chemicznej i może produkować niewielkie ilości gazów bojowych, chloru i gazu musztardowego.

W zasadzie od 2011 roku - od początku wojny domowej w Syrii - pojawiały się wielokrotne doniesienia, że na polach bitwy stosuje się tam broń chemiczną, co narusza prawo międzynarodowe.

W listopadzie OPCW potwierdziła, że gaz musztardowy został w Syrii użyty w sierpniu 2015 r., a szereg innych substancji, w tym chlor - w marcu. Organizacja jedynie stwierdzała fakt użycia broni, nie wskazując, która strona jest winna.

W sierpniu 2013 władze Syrii zgodziły się ujawnić i zlikwidować swój arsenał broni chemicznej w ramach porozumienia, nad którego wykonaniem czuwała OPCW. W sumie zlikwidowano wówczas 1 300 m sześciennych broni chemicznej, w tym gazu musztardowego i sarinu.