Przywódcy państw i szefowie rządów spotkali się w Portugalii na nieformalnym szczycie Rady Europejskiej. W planach mają m.in. przyjęcie tzw. deklaracji z Porto i wideokonferencję z premierem Indii Narendrą Modim. Pierwszy dzień rozmów zdominował jednak temat walki z COVID-19. - Wczoraj do późnych godzin nocnych odbyła się bardzo gorąca debata dotycząca szczepionek, patentów i całego procesu szczepień w Europie. Cały czas kładziemy nacisk, by szczepionek w Europie dla mieszkańców UE było jak najwięcej. Ale też debata dotyczyła zniesienia czy uwspólnotowienia patentów - podkreślił Morawiecki. Brak jednomyślności Przewodniczący Rady Europejskiej powiedział przed szczytem, że europejscy liderzy mieli wczoraj okazję omówić temat walki z COVID-19. Charles Michel podkreślił, że Europa robi postępy, jeśli chodzi o produkcję i dystrybucję szczepionek. Przyśpieszają również prace nad stworzeniem zielonego certyfikatu cyfrowego ("paszporty szczepionkowe"). Jak mówił Michel, na następnej Radzie Europejskiej w maju liderzy unijni wrócą do tego tematu, by wypracować wspólne stanowisko. Przyznał jednak, że uwolnienie patentów na produkcję szczepionek przeciwko COVID-19 w krótkim terminie będzie jednak trudne, ale UE "zrobi wszystko, co możliwe, by zwiększyć produkcję szczepionek na świecie". - Uwspólnotowienie patentów jest najbardziej właściwe. Nam chodzi o to, żeby firmy, które mają odpowiednie zdolności produkcyjne w Europie, w UE, mogły rzeczywiście wykorzystywać te zdolności produkcyjne - zauważył szef polskiego rządu. Jak dodał: "każdy miesiąc przyśpieszenia w produkcji szczepionek, to dla Polski, dla Polaków, dla innych mieszkańców unii - miesiąc szybciej do całkowitego pozbycia się pandemii". - Wiemy, że wraz z rozwojem mocy produkcyjnych będziemy mogli szybciej dostarczyć szczepionki do innych krajów świata, a przecież jest to pandemia globalna. Musimy zaszczepić przynajmniej 70-80 proc. populacji całego świata. To pierwszy gorąco dyskutowany wczoraj temat, gdzie były różnice zdań. Ja zdecydowanie opowiadałem się za tym, żeby doszło do uwolnienia patentów, uwspólnotowienia patentów, wzmocnienia produkcji wszystkich szczepionek, które mogą być w UE w bezpieczny sposób produkowane - powiedział Morawiecki. Premier do tematu "uwspólnotowienia" patentów szczepionkowych - przypomnijmy - odniósł się także wczoraj. - W obliczu takich wyzwań, takiej choroby, jaką jest COVID-19, szczepionki powinny być dobrem wspólnym - ocenił. Jeśli chodzi natomiast o "paszporty szczepionkowe", Morawiecki stwierdził, że "w Polsce jesteśmy u progu tej dyskusji". Optymalny model społeczny Na szczycie w Porto unijni liderzy dyskutują także - powiedział Morawiecki - na temat optymalnego modelu społecznego. - Z ogromną dumą przedstawiam nasze osiągnięcia, nasz model społeczny, gdzie w centralnym punkcie znajduje się rodzina. Przebudowaliśmy już częściowo system podatkowy w taki sposób, żeby służył rodzinom, wychowywaniu dzieci, ułatwiał mamom, rodzinom, ojcom wychowywanie dzieci - powiedział dziennikarzom szef rządu. Zwrócił też uwagę na "zasadność sprawiedliwości podatkowej i szybkiego wzrostu gospodarczego". - Im szybszy wzrost gospodarczy przy sprawiedliwym systemie podatkowym, bez rajów podatkowych - tym łatwiej jest wypracować odpowiedni model społeczny - powiedział Morawiecki. Podkreślił jednocześnie, że Polska stawia dzisiaj na szybki wzrost gospodarczy, a dla realizacji tego celu wsparciem będzie unijny fundusz odbudowy. - Do tego przyda się, bardzo się przyda program odbudowy, w wyniku którego chcemy dokonać największego w historii Polski szarpnięcia w programach inwestycyjnych, największego wzrostu w programach rozwoju inwestycji infrastrukturalnych. To też jest przedmiotem rozmów w Portugalii - zauważył Morawiecki, który dodał, że obecnie uzgadniane są zasady, by europejskie przedsiębiorstwa mogły na tym maksymalnie skorzystać. Wsparcie polskich firm - Przede wszystkim mają na tym skorzystać małe i średnie polskie przedsiębiorstwa. W taki sposób chcemy dokonać też polonizacji czy repolonizacji całego prawa zamówień publicznych, by małe i średnie firmy - co jest zgodne z prawem UE - miały pewnego rodzaju preferencje. To też temat, który z kilkoma premierami dyskutowałem - powiedział Morawiecki. Na koniec ocenił, że agenda nieformalnego szczytu RE w Porto jest "bardzo bogata". - Już pocovidowa z jednej strony, ale z drugiej - przez te patenty - cały czas głęboko zanurzona w temacie dramatycznej walki świata, UE i Polski o powrót do normalności. Jeszcze raz podkreślę jak ważna jest kwestia uwspólnotowienia patentów - dodał. Z Porto Bartosz Bednarz