Rasizm przybiera różne formy, poczynając od ataków i zastraszenia do dyskryminacji w miejscu pracy, bądź dyskryminowania w dostarczaniu dóbr, usług i udogodnień. Rasizm dzieli się na dwie główne kategorie: - Dyskryminację, która podlega pod prawo dyskryminacji rasowej - Rasistowskie incydenty, które podlegają pod prawo karne Equality Commission zgodnie ze znowelizowanym w 1997 roku prawem dotyczącym stosunków rasowych (Race Relations Northern Ireland Order 1997) jest odpowiedzialna za ochronę wszystkich mieszkańców Irlandii Północnej, niezależnie od tego, czy urodzonych na miejscu, czy dopiero co przybyłych, przed dyskryminacją na tle narodowościowym lub etnicznym. Według Komisji wszyscy ludzie mają prawo do równego traktowania, dlatego przyjezdni powinni być traktowani na takich samych zasadach, jak lokalni mieszkańcy (pracownicy). Znowelizowane prawo dotyczące stosunków rasowych z 1997 roku zakazuje dyskryminacji rasowej w następujących dziedzinach: - Zatrudnienie - Edukacja i szkolenie zawodowe - Dostarczanie dóbr, usług i udogodnień - Zarządzanie i sprzedaż nieruchomości Dyskryminacja rasowa jest określana jako dyskryminacja ze względu na kolor skóry, pochodzenie rasowe, etniczne lub pochodzenie narodowe. Przepisy prawne uwzględniają cztery rodzaje dyskryminacji: - Dyskryminacja bezpośrednia - Dyskryminacja pośrednia - Wiktymizacja - Molestowanie Dyskryminacja bezpośrednia ma miejsce, gdy ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne osoba traktowana jest mniej przychylnie niż traktuje się, traktowano, lub traktowano by inną osobę w podobnej sytuacji. Przykładem bezpośredniej dyskryminacji byłoby np.: odmówienie przydzielenia Azjacie danego stanowiska, wejścia do sklepu, pubu lub klubu ze względu na swoje pochodzenie rasowe. Dyskryminacja pośrednia ma miejsce, gdy pozornie neutralny przepis, kryterium lub praktyka stawia w szczególnie niekorzystnej sytuacji osoby należące do poszczególnej grupy rasowej/etnicznej i nie może to być uzasadnione żadnym słusznym celem. Za przykład może posłużyć sytuacja wykluczenia pracowników emigracyjnych przy wynajmie lub dostępie do mieszkań i zakwaterowania, lub, gdy pracodawca, czy dostawca usług odmawia dostarczenia tłumacza, czego skutkiem jest fakt, że osoby nie rozmawiające w języku angielskim nie mogą korzystać z tych usług lub udogodnień. Wiktimizacja ma miejsce, gdy osoba jest traktowana mniej przychylnie z uwagi na to, że złożyła skargę dotyczącą dyskryminacji lub wsparła inną osobę, która taką skargę złożyła. Przykładem może być sytuacja, gdy przedstawiciel społeczności osiadłej złożył skargę dotyczącą odmowy obsłużenia w sklepie przedstawiciela społeczności romskiej, czego skutkiem był zakaz jego wstępu do sklepu i odmowa obsługi. Molestowanie ma miejsce, gdy osoba weźmie udział w niepożądanym zachowaniu, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności drugiej osoby, a także stworzenie zastraszającej, nieprzyjaznej, degradującej lub uwłaczającej atmosfery w stosunku do innej osoby. Incydenty rasistowskie, którymi w większości zajmuje się prawo karne, mogą przyjąć różne formy, jak np.: indywidualne ataki, niszczenie domu lub własności, obelgi, nienawistne e-maile lub rozprowadzanie rasistowskich materiałów i ulotek włączając użycie poczty elektronicznej i internetu. Składanie skarg. Kilka praktycznych porad: - odnotuj dokładnie wszystkie szczegóły dotyczące incydentu, - poszukaj świadków zdarzenia i jeśli to możliwe zapisz ich dane kontaktowe, - poszukaj dowodów popierających Twoją skargę (np. w przypadku ataku postaraj się uzyskać dokumentację medyczną potwierdzającą odniesione obrażenia), - zadbaj o to, żeby Twoja skarga została złożona w wyznaczonym okresie czasu, - weź pod uwagę wszystkie możliwe środki; w odpowiednich okolicznościach związanych z zatrudnieniem, arbitraż (pozasądowe metody rozwiązywania sporów) może pozwolić na rozwiązanie sytuacji, - jeśli zaistniały incydent należy do kategorii dyskryminacji, to podstawowymi organizacjami, gdzie należałoby wnieść skargę są Employment Tribunals i County Court, - jeśli incydent należy do kategorii rasistowskich, podstawowymi organizacjami, do których powinieneś się zgłosić ze swoja skargą i gdzie możesz dochodzić wynagrodzenia za wyrządzoną krzywdę są policja i sądy, - prowadź dokładny zapis tego, co się dzieje w trakcie rozpatrywania Twojej skargi, włączając kopie wypełnionych formularzy i korespondencji. Jeśli potrzebujesz porady odnośnie dyskryminacji rasowej to skontaktuj się z Equality Commission, która może udzielić Ci porady i wspacia, choć jako instytucja nie podejmuje decyzji w sprawach o dyskryminację. W sprawach dotyczących zatrudnienia, osoba musi wnieść skargę w odpowiednio określonym czasie do Industrial Tribunal (Kolegium Sądowe ds. Pracy) i/lub Fair Employement Tribunal (Kolegium Sądowe ds. Równouprawnienia na Rynku Pracy). Są to specjalnego rodzaju sądy, które zajmują się sprawami związanymi z zatrudnieniem. Sprawy nie związane z zatrudnieniem podlegają County Court (Sąd ds. Cywilnych I Instancji). Ataki, zastraszenia i inne formy przestępstw na tle nienawiści należy zgłaszać na policję. Pamiętaj, istnieje duża liczba organizacji, które są w stanie Ci pomóc, jeśli zostałeś poszkodowany w wyniku incydentu rasistowskiego. Equality Commission for Northern Ireland (Komisja ds. Równouprawnienia w Irlandii Północnej) Equality House 7-9 Shaftesbury Square Belfast BT2 7DP Tel.: 028 90500600 Fax: 028 90331544 E-mail: information@equalityni.org Strona internetowa: www.equalityni.org