To było największe nabożeństwo w historii Polski - podkreśla liberalna gazeta "Sueddeutsche Zeitung". Zainteresowanie wizytą papieża w Polsce jest na tyle duże, że mszę transmitowano na żywo w jednej z telewizji. Niektóre media uważają, że ta wizyta jest ostatnią zagraniczną podróżą Jana Pawła II. Choć - jak podkreślają francuscy komentatorzy - wizyta papieża w ojczyźnie poprawia mu samopoczucie, to mimo wszystko zły stan zdrowia Jana Pawła II jest jednym z głównych tematów francuskiej prasy. Renomowany dziennik "Le Figaro" publikuje na pierwej stronie zdjęcie przygarbionego papieża, pozdrawiającego tłumy Polaków. Gazeta sugeruje, że to ostatnia jego wizyta w Polsce. Także w Austrii pisze się przede wszystkim o złym stanie zdrowia papieża. Przed wizytą papieża w Polsce media spekulowały, że nie wróci on już do Watykanu. Miałby pozostać w klasztorze. Dziś najpoważniejszy austriacki dziennik "Die Presse" relację z Krakowa rozpoczyna słowami: "Papieżowi przy jego, prawdopodobnie ostatniej wizycie, Polacy zgotowali entuzjastyczne, ale i smętne melancholijne przyjęcie". Prasa w USA: słowa papieża skierowane szczególnie do Polaków Kazanie Jana Pawła II wygłoszone na krakowskich Błoniach miało wymiar ogólnoludzki, jednak w szczególny sposób odnosiło się do Polaków - piszą dzisiaj zgodnie amerykańskie dzienniki. W korespondencji z Polski "Washington Post" zaznacza, że papież odprawił mszę w tym samym miejscu, w którym w czerwcu 1979 roku "okazał poparcie dla tych, którzy występowali przeciwko rządom komunistycznym". Tym razem "starszy i osłabiony papież wyraził duże rozczarowanie nową wolnością i swobodą, które zapanowały w Polsce" - pisze korespondent waszyngtońskiego dziennika. Amerykański dziennik podkreśla ogólnoludzki wymiar papieskiej homilii, zwraca też uwagę na autobiograficzny charakter wizyty. "Być może jest to pierwsza podróż, która ma podtrzymać ducha samego papieża" - pisze waszyngtońska gazeta. "Tagesspiegel" o pielgrzymce papieża do Polski Berliński dziennik "Tagesspiegel" w opublikowanym dzisiaj komentarzu podsumowuje pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski. "Musi być w nim coś, co ludzie uważają za nadzwyczajne. Może to, że pomimo swoich 82 lat podąża konsekwentnie swoją polską, papieską drogą? A może to, że przeciwstawia się duchowi obecnych czasów, beatyfikując dawno zmarłych oraz apelując, aby całkowicie zaufać miłosierdziu Bożemu?" "Witany jest owacyjnie. Mimo to nie jest to niepokalany pochód tryumfalny. Papież przyniósł Polsce wolność, ale nie jest to ta wolność, którą miał na myśli. Dla wielu nie ta wolność, na jaką mieli nadzieję. Może dlatego wykazuje taką powściągliwość w wypowiedziach na temat wstąpienia Polski do UE, które przecież zasadniczo popiera" - czytamy w gazecie. Brytyjska prasa uwypukla ostrzeżenie papieża Na czoło brytyjskich relacji z wczorajszej papieskiej mszy świętej na krakowskich Błoniach wydobywane jest ostrzeżenie Jana Pawła II przed uzurpowaniem sobie przez człowieka praw Stwórcy. "Papież ostrzega przed ryzykiem związanym z tym, że człowiek przystępuje do niebezpiecznej zabawy w Pana Boga" - napisał "The Independent", wskazując na słowa papieża odnoszące się do zagrożeń związanych z inżynierią genetyczną i eutanazją. Słowa Jana Pawła II o tym, że współczesny człowiek żyje tak, jakby Boga nie było, lub nawet samemu stawia się w jego miejscu, cytuje też poniedziałkowy "Financial Times". Ten sam dziennik przytacza wypowiedź watykańskiego rzecznika Joaquina Navarro-Vallsa, iż adresatem papieskich słów "nie są tylko Polacy, nie są tylko Europejczycy, nie są tylko katolicy, ale potencjalnie wszyscy ludzie". "Jan Paweł II jest bohaterem w Polsce rozczarowanej do większości osobistości życia publicznego" - dodaje "FT". "Papież uważany przez Polaków za moralną busolę, która prowadziła ich w okresie rozprawy z Solidarnością i wychodzenia z komunizmu apelował do rodaków, by nie rozgraniczali wiary i polityki" - pisze "The Independent". Gazeta cytuje w tym kontekście papieskie słowa: "Kiedy hałaśliwa propaganda liberalizmu, wolności bez prawdy i odpowiedzialności nasila się również naszym kraju, pasterze Kościoła nie mogą nie głosić jednej i niezawodnej filozofii wolności, jaką jest prawda Krzyża Chrystusowego". "Jan Paweł II przestrzega przed ingerencją w tajemnicę i świętość ludzkiego życia w drodze eksperymentów z inżynierią genetyczną" - napisał "The Guardian". Zdaniem gazety, wypowiedzi Ojca Świętego wzmocnią konserwatywnych katolików ostrzegających, że jednym ze skutków wejścia Polski do UE będzie przegranie przez Kościół walki o utrzymanie zakazu aborcji.