18:03: Póki co, Benedykta strzegą jeszcze członkowie Gwardii Szwajcarskiej. O godzinie 20-tej, gdy Benedykt XVI przestanie być papieżem, gwardziści odjadą z powrotem do Watykanu. 17:43: Rozdzwoniły się wszystkie dzwony w Castel Gandolfo. 17:42: Papież wrócił do wnętrz pałacowych. Benedykt wygłosił publicznie swoje ostatnie słowa jako papież. "Dziękuję i dobranoc!". 17:41: Niektórzy ze zgromadzonych ocierają łzy wzruszenia. 17:40: Papież błogsławi tłum, a na jego palcu jeszcze błyszczy Pierścień Rybaka. 17:39: "Wiecie, że mój dzień dzisiejszy różni się od poprzednich. Jestem papieżem tylko do ósmej, później już nie będę. Otworzy się kolejny etap mojego ziemskiego pielgrzymowania". 17:39: Drodzy przyjaciele - mówi papież - jestem szczęśliwy mogąc z wami być. 17:38: Tłum wiwatuje. 17:38: Papież wyszedł na balkon w Castel Gandolfo. Pozdrawia z niego wiernych. "Dziękuję z całego serca" - mówi. 17:36: Jest i polska flaga. 17:33: Zgromadzeni wymachują flagami narodowymi. "GRAZIE" - można przeczytać na transparencie. Są flagi niemieckie, widać meksykańskie i kolumbijskie. 17:31: Na dziedzińcu Castel Gandolfo czeka już tłum. 17:30: Kawalkadę wiedzie policjant na motocyklu. 17:29: Już pod Castel Gandolfo. Papież jedzie ocienioną piniami szosą. W promieniach zachodzącego słońca. 17:27: Papieża powitali współpracownicy. Limuzyna opatrzona watykańskimi flagami odjechała z lądowiska. 17:25: Pod helikopter podjeżdżają cztery limuzyny. Papież wysiadł. Wartę przy wyjściu z helikoptera pełnią watykańscy żandarmi w charkaterystycznych kepi. Żandarmi pełnią w Watykanie funkcje wyłącznie reprezentacyjne. 17:24: Helikopter wylądował na lądowisku przy Castel Gandolfo. 17:23: Taka jest tradycja: papież, wylatując z Watykanu, korzysta z włoskich linii lotniczych. Wracając, korzysta z linii lotniczych danego kraju. Obecnie porusza się po Włoszech, korzysta więc z włoskiej maszyny. 17:22: Helikopter ma na drzwiach watykański herb, ale helikopter jest włoski. 17:15: "Dziękuję za waszą miłość i wasze wsparcie. Obyście, stawiając Chrystusa w centrum waszego życia, mogli zawsze doświadczać radości!" - napisano 20 minut temu na polskiej wersji twitterowego profilu Benedykta XVI. 17:09: Helikopter papieża krąży nad Rzymem. To pożegnanie Benedykta z miastem. Przeleciał nad Zatybrzem, Forum Romanum i Lateranem. 17:08: Byliśmy świadkami ostatnich chwil, które Joseph Ratzinger spędził w Watykanie jako papież. 17:07: Papież opuścił Watykan. Helikopter opuścił już przestrzeń powietrzną Stolicy Apostolskiej. 17:05: Helikopter startuje.Słychać bicie dzwonów w bazylice św. Piotra. 17:02: Papież wsiadł do helikopetera. Zamknięto drzwi. 17:00: Samochód podjechał już pod czekający na lądowisku śmigłowiec. 16:57: Papież pożegnał się ze swoimi watykańskimi współpracownikami i wsiadł do samochodu. Papież czarnym mercedesem, w kawalkadzie - wyjechał z Pałacu Apostolskiego. Już tam nie wróci jako papież. 16:55: Papież wyszedł na dziedziniec. Szwajcarzy prężą się na baczność. Ich kolorowe - pomarańczowo-niebieskie - mundury zaprojektował wg. legendy sam Michał Anioł. Nieprawdziwej legendy - dodajmy. Obecne zaprojektowano w 1914 roku. Choć, co prawda, wg. wzroru z XVI wieku. 16:54: Telewizja watykańska pokazuje zdjęcia papieża udającego się na dziedziniec Damazego. To jego ostatnie kroki w watykańskich wnętrzach. 16:52: Z dziedzińca św. Damazego papież przejedzie samochodem na lądowisko helikopterów w Ogrodach Watykańskich. Stąd odleci do Castel Gandolfo, rezydencji papieskiej znajdującej się pod Rzymem. Lot potrwa około kwadransa. 16:52: Na jednym z transparentów można przeczytać słowo "DANKE" wypisane wielkimi literami. 16:50: Na dziedzińcu św. Damazego pracownicy Watykanu i wierni oczekują na papieża.