Komitet Noblowski ogłosił, że tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny otrzymują odkrywcy wirusa HIV - Francuzka Francoise Barre-Sinoussi i jej rodak Luc Montagnier. Trzecim laureatem został Niemiec Harald zur Hausen za odkrycie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), powodującego raka szyjki macicy. - Odkrycie wirusa HIV i stwierdzenie, że jest to agent w patologii AIDS, było krokiem milowym w historii medycyny. Miało ogromne implikacje dla opracowania późniejszych terapii, które - choć wciąż nie są kompletne - to jednak pozwalają żyć osobom zakażonym, jak również dla samego procesu wykrywania obecności wirusa w organizmie - powiedział Stępień. Jak tłumaczył genetyk, początki badań nad wirusem HIV sięgają początku lat 80-tych XX w., kiedy zauważono, że w amerykańskich szpitalach gwałtownie wzrosła liczba młodych mężczyzn, cierpiących na dziwną chorobę związaną z układem odpornościowym i prowadzącą szybko do śmierci. Rozpoczęto więc intensywne badania w celu sprawdzenia, co jest czynnikiem patogennym. - Były to trudne technicznie badania, tym bardziej Nobel za nie jest uzasadniony. HIV to specyficzny wirus, który namnaża się wyłącznie na komórkach układu odpornościowego, w związku z czym "dojście" do niego było bardzo skomplikowane - wyjaśnił prof. Stępień. Jak dodał, przez pewien czas postulowano nawet, że AIDS nie jest wywoływany przez wirusa, tylko zupełnie inne czynniki. Prof. Stępień przypomniał, że historia badań nad HIV nie była pozbawiona kontrowersji. W środowisku naukowym przez wiele lat toczył się spór o to, kto faktycznie jako pierwszy wyizolował wirusa - Montagnier i Barre-Sinoussi z Instytutu Pasteura w Paryżu, czy zespół Roberta Gallo z amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH). Oba zespoły przez pewien czas współpracowały ze sobą, wymieniając się szalkami zawierającymi preparaty badawcze. Uważa się, że Gallo, który opublikował wyniki swych prac w podobnym co Francuzi czasie, mógł wykorzystać próbki z laboratorium Montagniera, podając siebie jako ich twórcę. - Cała sprawa była wyjątkowo mętna - powiedział Stępień. - Tak naprawdę uważano, że wirusa wykryli Francuzi, natomiast niejasny był udział Gallo. - Być może także z tego powodu Nagroda Nobla za odkrycie HIV tak długo pozostawała w zawieszeniu. Rozumiem jednak, że swoim werdyktem Komitet Noblowski jednoznacznie wskazał na Francuzów jako odkrywców wirusa HIV - dodał genetyk. Za datę wyizolowania wirusa HIV uważa się rok 1983. Początkowo określano go mianem LAV (lymphadenopathy associated virus) lub HTLV-III (human T lymphotropic virus type III). W 1986 r. Międzynarodowy Komitet Taksonomii Wirusów wprowadził wspólną nazwę HIV (human immunodeficiency virus, ludzki wirus upośledzenia odporności) w miejsce poprzednio używanych.