Niemcy: Badania nazistowskiej przeszłości Prokuratury Federalnej

Po II wojnie światowej Prokuratura Federalna w Niemczech była obsadzona prawnikami z nazistowską przeszłością. W 1953 roku 22 z 28 pracowników najwyższego szczebla (czyli 80 proc.) było kiedyś członkami NSDAP - wynika z pracy badawczej Christopha Safferlinga. Rozpoczęty pod koniec 2017 roku projekt zlecił prokurator generalny RFN Peter Frank.

Na początku personel Prokuratury Federalnej w młodej RFN składał się z wyższego prokuratora federalnego, dwóch prokuratorów federalnych i dwóch współpracowników. Trzy osoby z tego składu były członkami NSDAP, pozostałych dwóch było prokuratorami w narodowosocjalistycznym wymiarze sprawiedliwości.

Na razie Safferling przedstawił tylko wstępne wnioski, cała analiza będzie gotowa do końca br.

Szczególne znaczenie ma osoba Wolfganga Fraenkela. Fraenkel został w 1962 roku na kilka miesięcy federalnym prokuratorem generalnym RFN. Wcześniej, od 1951 roku, pełnił funkcję prokuratora federalnego.

W Trzeciej Rzeszy Fraenkel, jako pracownik prokuratury Rzeszy, był w wielu przypadkach odpowiedzialny za zmianę wyroków pozbawienia wolności na wyroki śmierci.

Podczas sympozjum w Federalnym Trybunale Sprawiedliwości (02.07.2019), poświęconego Prokuraturze Federalnej i jej nazistowskiej przeszłości, Peter Frank podkreślił znaczenie tego projektu. Szczególnie dzisiaj temat ten jest ważny - stwierdził.

Aby zrozumieć, dlaczego dane osoby działały w określony sposób, niezbędne jest prześledzenie rozwoju prawa karnego, sankcjonującego działania przeciwko ładowi państwowemu.

- Prawnicy, także ci najgorsi, opierają się z reguły na formalnych przepisach prawnych - zaznaczył Frank. W państwie nazistowskim Prokuratura Rzeszy jako poprzedniczka Prokuratury Federalnej mogła unieważniać prawomocne wyroki karne. Był to - jak określił Frank - "potężny instrument nazistowskiego wymiaru niesprawiedliwości", który pozwalał na zaostrzenie wyroków w duchu ideologii nazistowskiej.

Fraenkel często korzystał z tego instrumentu, by zaostrzyć wyrok lub wręcz wystąpić o karę śmierci. W innych przypadkach odmawiał on skazanym złożenie apelacji.

Obecny prokurator federalny Frank ma nadzieję, że projekt naukowy pozwoli zdobyć wiedzę na temat tego, jak Fraenkel zachowywał się przed powołaniem go na szefa prokuratury w Karlsruhe jako prokurator federalny. - Przypuszczalnie niepozornie włączył się w system - stwierdził.

Interdyscyplinarnym zespołem naukowców kierują prawnik Christoph Safferling i historyk Friedrich Kiessling. Ich praca badawcza nawiązuje do projektu "Akta Rosenburg" zleconego przez ministerstwo sprawiedliwości Niemiec i ukończonego w roku 2016.

Projekt pokazał, że po wojnie ponad połowa osób na kierowniczych stanowiskach w ministerstwie była wcześniej członkami NSDAP. Co piąty należał do SA, 16 proc. wywodziła się z wcześniejszego ministerstwa sprawiedliwości Rzeszy. Naukowcy prześledzili biografie 170 osób zatrudnionych w resorcie sprawiedliwości w latach 1949/50-1973.

dpa/dom

Redakcja Polska Deutsche Welle