Laureatka została nagrodzona za całokształt twórczości, w której często poruszała temat niesprawiedliwości społecznych w Meksyku, a także niskiej pozycji kobiet w tym kraju. Jedno z jej najbardziej znanych dzieł, "Noc Tlatelolco", opisuje krwawą pacyfikację przez wojsko studenckich protestów w mieście Meksyk w 1968 r. Według różnych źródeł zginęło wówczas od kilkuset do nawet kilku tysięcy ludzi. Autorka ukazuje tragiczne wydarzenia poprzez wywiady ze świadkami i bliskimi ofiar. W innej pozycji spod znaku literatury faktu - "Nikt, nic. Głosy po trzęsieniu ziemi w mieście Meksyk" - Poniatowska pisze o skutkach kataklizmu w 1985 r., w którym zginęło ponad 10 tys. osób, a także o bezczynności władz w obliczu tragedii. Przeplatając wątki poszczególnych ofiar z własnymi spostrzeżeniami pisarka "stworzyła przekonującą opowieść o postępującej dezintegracji społeczeństwa" - pisze BBC. 81-letnia obecnie Elena Poniatowska urodziła się we Francji jako córka księcia Jean Josepha Evremonda Sperry'ego Poniatowskiego (praprawnuka Stanisława Poniatowskiego) oraz Meksykanki, a w wieku 10 lat przeniosła się na stałe do Meksyku. Karierę rozpoczęła jako dziennikarka dla dziennika "Excelsior"; jej pierwszy zawód wycisnął odczuwalne piętno na dużej części jej twórczości literackiej. Poniatowska otrzymała nagrodę z rąk króla Hiszpanii Juana Carlosa. Uroczystość odbyła się w rodzinnej miejscowości Miguela Cervantesa, Alcala de Henares, w środkowej części kraju. W dziękczynnej przemowie laureatka przypomniała m.in. o losie meksykańskich kobiet, oddała też hołd mistrzowi realizmu magicznego, Gabrielowi Garcii Marquezowi, który zmarł w zeszłym tygodniu. "Swą powieścią +Sto lat samotności+ (kolumbijski pisarz) dał Ameryce Łacińskiej skrzydła" - powiedziała. Nagroda Cervantesa jest przyznawana od 1976 r. najlepszemu pisarzowi tworzącemu w języku hiszpańskim; nazywa się ją niekiedy "Noblem hiszpańskiego kręgu kulturowego". Oprócz związanego z nią prestiżu nagroda ma także wymiar finansowy - laureat otrzymuje 125 tys. euro. Wśród nagrodzonych tym wyróżnieniem są takie sławy jak Alejo Carpentier, Jorge Luis Borges czy Mario Vargas Llosa. Poniatowska jest czwartą kobietą w gronie laureatów i piątym pisarzem pochodzącym z Meksyku.