Konklawe. Jak przebiega i ilu kardynałów weźmie udział?
Gdy umiera papież, Kościół staje przed wyzwaniem wyboru nowego biskupa Rzymu. O tym, kto nim zostaje decyduje konklawe regulowane przez dokumenty prawa kanonicznego oraz konstytucje apostolskie. Jak przebiega? Wyjaśniamy.
Spis treści:
Papież Franciszek zmarł w poniedziałek o godz. 7.35 w wieku 88 lat; przyczyną śmierci był udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna. Pogrzeb zaplanowany został na sobotę 26 kwietnia. Niedługo po nim odbędzie się konklawe, podczas którego zostanie wybrany nowy biskup Rzymu.
Nie żyje papież Franciszek. Trwa sede vacante
Zgodnie z obowiązującą procedurą, konklawe odbywa się po śmierci lub rezygnacji papieża. W momencie zaistnienia wakatu w Stolicy Apostolskiej rozpoczyna się okres tzw. sede vacante. Od tej chwili władzę tymczasową przejmuje Kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego, który zarządza majątkiem i administracją Watykanu, jednak bez prawa do podejmowania decyzji zastrzeżonych dla papieża.
Obecnie jest to kard. Kevin Farrell, który wcześniej poinformował o śmierci papieża Franciszka słowami:
O 7:35 rano biskup Rzymu, Franciszek, powrócił do domu Ojca. Całe jego życie było poświęcone służbie Panu i Jego Kościołowi.
Zniszczenie Pierścienia Rybaka symbolicznie zakończyło ten pontyfikat.
Nie żyje papież Franciszek. Kiedy konklawe?
Konklawe może zostać zwołane najwcześniej 15 dni i najpóźniej 20 dni po śmierci (lub rezygnacji) papieża (w obecnej sytuacji będzie więc ono przypadało na czas między 5 a 10 maja).
Czas ten przeznaczony jest na przygotowania, przybycie wszystkich kardynałów-elektorów do Rzymu oraz odprawienie dziewięciodniowej żałoby Novemdiales.
Kto będzie uczestniczył w konklawe?
W konklawe mogą uczestniczyć wyłącznie kardynałowie, którzy nie ukończyli 80. roku życia w dniu zaistnienia wakatu w Stolicy Apostolskiej. Pozostali, choć zachowują tytuł kardynała, tracą bierne i czynne prawo wyborcze.
Maksymalna liczba kardynałów uprawnionych do udziału w konklawe wynosi 120, choć nie zawsze tylu uczestników rzeczywiście bierze udział. W tym roku mamy jednak nieco inną sytuacją - uprawnionych do głosowania jest 135 kardynałów. Każdy z nich może się pojawić na konklawe i zagłosować, niezależnie od wspomnianego limitu.
Ich zadaniem jest wybór nowego papieża, który musi uzyskać przynajmniej 2/3 głosów, bez względu na liczbę elektorów.
Śmierć papieża Franciszka. Miejsce i przebieg konklawe
Konklawe odbywa się w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Kardynałowie zostają zakwaterowani w specjalnie przygotowanym Domus Sanctae Marthae, jednak podczas głosowań przebywają w odizolowanej części Kaplicy, do której nie mają wstępu osoby z zewnątrz.
Proces rozpoczyna się uroczystą mszą świętą w intencji wyboru nowego papieża (Missa pro eligendo Romano Pontifice), której przewodniczy dziekan Kolegium Kardynalskiego. Następnie kardynałowie w procesji udają się do Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie odbywa się właściwa część konklawe.
Po złożeniu indywidualnej przysięgi elektorzy są zobowiązani do zachowania całkowitej tajemnicy dotyczącej przebiegu wyborów.
Po słowach "extra omnes" osoby nieuprawnione opuszczają Kaplicę, a drzwi zostają zamknięte. Od tego momentu kardynałowie są odizolowani od świata zewnętrznego - nie mają dostępu do telefonów, mediów ani internetu. Ten rygor ma na celu zapewnienie całkowitej niezależności decyzji i uniknięcie jakiegokolwiek wpływu z zewnątrz.
Głosowanie podczas konklawe i wybór papieża
Głosowania odbywają się w turach - maksymalnie cztery razy dziennie: dwukrotnie rano i dwukrotnie po południu. Każdy kardynał zapisuje imię wybranego kandydata na specjalnie przygotowanej karcie i oddaje głos anonimowo. Po zakończeniu głosowania głosy są liczone i porównywane z liczbą uprawnionych elektorów.
Aby wybór był ważny, kandydat musi otrzymać minimum 2/3 głosów. Jeśli żadnemu z kandydatów nie uda się osiągnąć tej większości, wszystkie karty są palone.
Dym powstający z ich spalania, widoczny nad Kaplicą Sykstyńską, ma kolor czarny, co oznacza brak decyzji. W przypadku udanego wyboru spaleniu kart towarzyszy biały dym, sygnalizujący, że nowy papież został wybrany.
Przyjęcie wyboru i ogłoszenie nowego papieża
Po udanym głosowaniu kardynał dziekan lub najstarszy rangą elektor pyta wybranego kandydata: "Czy przyjmujesz twój kanoniczny wybór na biskupa Rzymu?". Po uzyskaniu zgody nowy papież przyjmuje imię papieskie, po czym udaje się do zakrystii Kaplicy Sykstyńskiej, by ubrać się w białą papieską sutannę.
Kolejnym krokiem jest tzw. homagium - akt posłuszeństwa, który oddają mu wszyscy kardynałowie obecni na konklawe. Następnie nowy papież zostaje poprowadzony do balkonu Bazyliki św. Piotra.
Na placu Świętego Piotra oczekują w tym czasie wierni z całego świata. Kardynał protodiakon wychodzi na balkon i ogłasza wybór, wypowiadając słynne słowa: Annuntio vobis gaudium magnum: habemus Papam! (Oznajmiam wam wielką radość: mamy papieża!)
Po ogłoszeniu imienia i nazwiska wybranego nowy papież pojawia się na balkonie i udziela swojego pierwszego błogosławieństwa: Urbi et Orbi, czyli Miastu i Światu. W tym momencie pontyfikat zostaje oficjalnie rozpoczęty, a okres sede vacante dobiega końca.
Nowy papież staje się nie tylko zwierzchnikiem Kościoła katolickiego, ale także ważnym uczestnikiem życia międzynarodowego, głosem w sprawach pokoju, sprawiedliwości i godności człowieka. Jego wybór wpływa nie tylko na wspólnotę wierzących, ale także na bieg światowej historii.
