Irak: Wypadek autobusu z pielgrzymami. 18 zabitych

W wypadku, który miał miejsce na drodze z miejscowości Kut we wschodnim Iraku do miasta Badra na granicy z Iranem, zginęło 18 osób, a około 20 zostało rannych. Wśród ofiar były kobiety i dzieci. Pielgrzymi wracali do Iranu z Karbali, w której znajduje się mauzoleum imama Husajna, będące jednym z najświętszych miejsc dla szyitów.

Choć święto Arbain rozpoczyna się we wtorek wieczorem i trwa do środy, obchody trwają również przez wiele dni przed oraz po tej dacie. Arbain to jedno z najważniejszych świąt w szyickim kalendarzu religijnym. Związane jest ze śmiercią imama Husajna ibn Alego, wnuka Mahometa, który został zabity przez wojska omajadzkiego kalifatu w bitwie pod Karbalą 10 dnia księżycowego miesiąca muharam 61 r. kalendarza islamskiego czyli 10 października 680 r. według kalendarza chrześcijańskiego.

Dzień śmierci imama Husajna obchodzony jest jako święto Aszura, w czasie którego szyici organizują procesje, czasem dokonując przy tej okazji krwawego samobiczowania. Islamska tradycja nakazuje natomiast odwiedzanie grobów w czterdziestym dniu od daty oraz każdej rocznicy śmierci bliskiej osoby. Słowo "arbain" oznacza przy tym po arabsku liczebnik "czterdzieści". Święto Arbain związane jest zatem z masowymi pielgrzymkami szyitów do grobowca imama Husajna, znajdującego się w irackiej Karbali. Przy okazji pielgrzymi odwiedzają również grobowce innych szyickich imamów, znajdujące się w Bagdadzie, Nadżafie i Samarze.

Irańskie władze poinformowały natomiast w niedzielę, że na Arbain do Iraku przyjechało ponad 1,8 mln pielgrzymów irańskich. Jest to o 8 proc. mniej niż w 2017 roku. Rekordową liczbę przybyszów z Iranu Irakijczycy odnotowali w 2016 roku, gdy Iran, w związku z napięciami irańsko-saudyjskimi, wezwał szyitów do niedokonywania tradycyjnej pielgrzymki do Mekki, sugerując zastąpienie jej wizytą w Karbali w Arbain.

Eksperci oceniają, że spadek liczby pielgrzymów irańskich może być związany z kryzysem ekonomicznym w Iranie, spowodowanym amerykańskimi sankcjami. W ostatnich tygodniach narastały też napięcia iracko-irańskie. Część Irakijczyków oskarża Iran o nadmierną ingerencję w wewnętrzne sprawy ich kraju, a także zarzuca zasalanie rzeki Szatt al-Arab, czyli połączenia Eufratu i Tygrysu. Na początku września doszło nawet do spalenia irańskiego konsulatu w Basrze.

Napięcia miedzy obydwoma krajami związane są również z możliwością dostosowania się przez Irak do sankcji nałożonych na Iran przez USA. Irańscy politycy sugerowali, że w takim razie irańscy pielgrzymi mogą nie przyjechać na Arbain do Iraku, co wiązałoby się z ogromnymi stratami dla irackiej gospodarki. Turystyka religijna jest bowiem głównym źródłem dochodów niektórych irackich prowincji. W piątek Irak zapowiedział jednak, że wstrzyma eksport ropy z Kirkuku do Iranu w związku z amerykańskimi sankcjami.

Pielgrzymki z okazji Arbainu nie ustały w okresie, gdy Irak prowadził wojnę z Państwem Islamskim. W czasie obchodów występuje przy tym podwyższone ryzyko zamachów. Sunniccy ekstremiści uważają bowiem kult imama Husajna za sprzeczny z islamem. Ponadto podział na szyitów i sunnitów związany jest z osobą imama Husajna, a także jego ojca imama Alego, oraz bitwą pod Karbalą. Sunnici uznawali bowiem, w przeciwieństwie do szyitów, przywództwo omajadzkiego kalifatu.

W 2016 roku Państwu Islamskiemu udało się dokonać kilka dni po Arbainie zamachu, w którym zginęło ponad 80 pielgrzymów, głównie Irańczyków. W 2017 roku nie doszło jednak do poważniejszych incydentów.

Poniedziałkowy wypadek nie jest pierwszym związanym z Arbainem. W kolizjach drogowych związanych z pielgrzymkami zginęło wcześniej już 10 Irańczyków.

Corocznie w obchodach Arbainu w Karbali bierze udział ok. 25-30 mln szyitów.