Czechy: Nowy prezydent Petr Pavel złożył przysięgę

W kampanii wyborczej Pavel prezentował się jako liberał i zwracał uwagę na swoje wojskowe doświadczenie, które w jego ocenie będzie przydatne w kontekście wojny w Ukrainie, jak i zaczepnych działań Rosji wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej. Zapowiedział zacieśnianie współpracy Pragi z Unią Europejską oraz Sojuszem Północnoatlantyckim.

Wyborców zachęcał do siebie hasłem "Przywróćmy Czechom spokój i porządek". Zapowiadał też szerszą współpracę z państwami regionu, w tym Polską. Obiecał równocześnie "przywrócenie godności" urzędu prezydenta po jego 10-letnim pełnieniu przez Milosza Zemana. Jako jedno z głównych zagrożeń dla świata wymieniał zmiany klimatyczne, opowiada się za rezygnacją z koron i przyjęciem euro, popiera małżeństwa jednopłciowe. Jest niewierzący.

II turę wyborów prezydenckich w Czechach zorganizowano 13 i 14 stycznia 2023 r. Andrej Babisz - premier w latach 2017-2021, reprezentujący swoją formację ANO - otrzymał w nich 41,67 proc. głosów, a bezpartyjny Petr Pavel - 58,32 proc. Frekwencja wyniosła ponad 70 proc.

Przegrana Babisza oznaczała jednocześnie porażkę prawicowego populizmu - agencja Reutera zakwalifikowała byłego szefa rządu jako reprezentanta takich właśnie poglądów. To także koniec prób łagodzenia relacji Czech i Chin, za czym optował ustępujący przywódca Zeman.

W latach 2012-2015 Pavel był szefem Sztabu Generalnego czeskiej armii. Później - między 2015 a 2018 rokiem - kierował także Komitetem Wojskowym NATO jako pierwszy żołnierz z państw byłego Układu Warszawskiego. Zajmował tym samym drugie najważniejsze stanowisko w Sojuszu, po Sekretarzu Generalnym.

Prezydent w Czechach desygnuje premiera, wybiera szefa banku centralnego, odpowiada też za część polityki zagranicznej.