Memoriał powstał jeszcze przed rozpadem Związku Radzieckiego. Jego głównym celem jest obrona praw człowieka, jednoczy dziesiątki organizacji regionalnych zajmujących się wyjaśnianiem białych plam w historii komunistycznego systemu represji i pomocą dla byłych więźniów w łagrach. Od połowy lat 90. na pierwszy plan wysunął się jednak inny bolesny dla Rosji obszar - wojna w Czeczenii. Memoriał dokumentuje zbrodnie obu stron - rosyjskich wojsk federalnych i czeczeńskich separatystów, dokonywanych w ramach brutalnej kampanii na Kaukazie.