Frontowa ściana kościoła w Świętej Lipce jest teraz czerwono-różowa (konserwatorzy określają ten kolor jako jasną czerwień żelazową). Nowy kolor wzbudza wiele kontrowersji nie tylko wśród pielgrzymów, ale i sami gospodarze miejsca - jezuici - przyznają, że "ciężko do niego przywyknąć". - Przystępując do pracy wiedzieliśmy, że bazylikę na kolory żółto-białe przemalowano w latach 80 XX wieku, by tak oddać hołd papieżowi-Polakowi - powiedziała konserwator Justyna Dzieciątkowska. Dodała, że na froncie kościoła zachowały się jednak liczne ślady oryginalnego koloru i były one w takim stanie, że konserwatorzy mogli odtworzyć pierwotny barokowy kolor. -Trzeba jednak było do tego przekonać gospodarzy miejsca, czyli jezuitów. Nie było to łatwe - przyznała konserwator. Kontrowersyjny kolor ściany Oprócz czerwonawych ścian front bazyliki zdobią szare kolumny wykończone złotymi zdobieniami. Pozostałe ściany kościoła nadal są żółte. - Będziemy zabiegać o remont i konserwację całej bryły kościoła, liczymy na to, że zrobimy to w tym i przyszłym roku, choć sądzimy, że prace w Świętej Lipce potrwają jeszcze około pięciu lat - powiedział o. Ryszard Frydrych, ekonom prowincji jezuitów. Oprócz naprawy frontowej ściany kościoła renowacji poddano także krużganki otaczające świątynię. Szymon Konecko na konferencji prasowej podsumowującej prace konserwatorskie przyznał, że malunki były w tak fatalnym stanie, że "przy mocnym wietrze można było brać miotłę, szufelkę i je zbierać z podłogi". W wielu miejscach konserwatorzy, by odnowić freski, najpierw musieli scalić je z podłożem.Jezuici wyremontowali także dachy na bazylice i krużgankach. Malunki były w fatalnym stanie We wnętrzu kościoła gruntownej konserwacji został poddany główny ołtarz i wyjątkowe nie tylko w Polsce, ale w całej Europie ruchome organy. Konserwator Barbara Kulczyńska-Nowak, która restaurowała ołtarz autorstwa Krzysztofa Peuckera z 1719 roku (największy na Warmii i Mazurach - przyp. red.), powiedziała, że zmienione zostało przede wszystkim jego zwieńczenie tzw. Gloria. Przed renowacją była ona osłonięta płytą pilśniową pomalowaną farbami - teraz Gloria jest odsłonięta. Renowacji poddane zostały też okopcone przez lata świecami z ołtarza figury świętych oraz obrazy. - Ku naszemu zaskoczeniu okazało się, że pierwowzory obrazów w ołtarzu znajdują się w rzymskich świątyniach - zaznaczyła Kulczyńska-Nowak. Odnowiono ołtarz, figury świętych i obrazy Michał Klepacki, który konserwował instrument organowy, powiedział, że jego kiepski stan był efektem m.in. wielkiej eksploatacji. W opłakanym stanie był m.in. miech, na którego naprawę Klepacki zużył 50 m kw. baraniej skóry. Piszczałki organowe konserwowano w Niemczech. Odnowione zostały także wszystkie ruchome figurki na organach oraz ornamenty. - Pracowaliśmy nocami, zimą, często musieliśmy dogrzewać kościół, by schły kleje - zaznaczył Klepacki. Prace konserwatorskie w Świętej Lipce kosztowały ponad 2,5 mln euro i w znacznej mierze finansowane były z tzw. funduszy norweskich. Najbardziej znane mazurskie sanktuarium Święta Lipka jest najbardziej znanym mazurskim sanktuarium (leży na granicy Warmii i Mazur, po stronie Mazur), często bywa nazywana Częstochową Północy. Legenda głosi, że skazany na śmierć mieszkaniec Reszla wystrugał nocą podobiznę Maryi i gdy piękną rzeźbę zobaczyli sędziowie zwolnili go. - Skazaniec idąc pieszo do Reszla z więzienia w Kętrzynie, zgodnie z poleceniem Matki Bożej ustawił figurkę na lipie i odtąd zaczęły się dziać w tym miejscu nadprzyrodzone rzeczy, tak że w 1300 roku powstała na miejscu cudownej lipy pierwsza kaplica o powierzchni 8 na 13 metrów - powiedziała przewodniczka turystyczna PTTK Władysława Filipczuk. Według legendy opowiedzianej przez Filipczuk, po hołdzie pruskim w 1525 roku protestanci spalili katolikom kaplicę i na jej miejscu ustawili szubienicę. To nie odstraszyło wiernych i w 1687 roku rozpoczęła się budowa kościoła, która trwała do 1693 roku. Potem dobudowano do niego klasztor jezuitów, a w 1708 r. zakończono budowę otaczających świątynię krużganków.