Ważący ponad pół kilograma gliniany garnek, pełen wczesnośredniowiecznych monet i srebrnych ozdób, znalazł w lipcu podczas spaceru w lesie pod Suszem mieszkaniec Prabut, Zbigniew Krysiński. Cenne przedmioty leżały na zaoranym przez robotników leśnych pasie ziemi. Uczciwy znalazca przekazał precjoza do urzędu miasta w Prabutach, skąd trafiły one do Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Teraz, zgodnie z decyzją konserwatora zabytków, skarb przekazano do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Jarosław Sobieraj z działu archeologii olsztyńskiego muzeum powiedział, że w połowie listopada znalezisko zostanie po raz pierwszy zaprezentowane publicznie na zamku w Olsztynie. Skarb, datowany na połowę XI wieku, zawiera 155 srebrnych monet, w tym wiele siekańcow - głównie arabskich dirhemów, oraz zachodnioeuropejskie denary biskupie, królewskie i cesarskie, wśród nich monety w typie denarów Ottona III i Adelajdy. Szczególnie cenna jest zachowana w całości kaptorga ze srebrnym łańcuchem, pudełko służące do noszenia na szyi amuletów, relikwii lub pachnideł. To jeden z sześciu takich przedmiotów odnalezionych dotychczas w Polsce. Wśród kosztowności są także liczne ozdoby skandynawskie i słowiańskie - srebrne pierścienie, bransolety, wisiory, zawieszki i naszyjnik, a także paciorki z bursztynu, karneolu i kryształu górskiego. Zachowała się nawet część tkaniny, którą owinięto skarb przed ukryciem w ziemi. - Są to przedmioty niezwykle piękne i stanowiące niesłychanej wartości źródło historyczne. Znalezisko spod Susza stanowi zupełnie unikalną kronikę dziejów tych ziem - powiedział Jarosław Sobieraj. Po pierwszym publicznym pokazie skarb zostanie poddany konserwacji, powstanie też opracowanie naukowe znaleziska. Olsztyńskie muzeum będzie ubiegać się o dotacje na ten cel z ministerstwa kultury. To już trzeci skarb znaleziony w powiecie iławskim, który trafił w ciągu ostatnich dwóch lat do Muzeum Warmii i Mazur. Przed rokiem blisko 800 srebrnych przedmiotów z XI wieku, odnalezionych na polu pod wsią Mózgowo, dostarczyli badacze lokalnej historii ze stowarzyszenia Ylavia. Wcześniej ponad 100 szelągów krzyżackich z XV wieku przekazali poszukiwacze z Klubu Odkrywcy z Susza.