Podwyżkę czynszu przyjęli w ubiegłym roku radni Elbląga, przyjmując tzw. Nowy Program Mieszkaniowy. Od 1 stycznia 2013 r. stawka bazowa czynszu wynosi 8,09 zł za mkw., poprzednio wynosiła 4,14 zł za mkw. Po zapowiedziach o podwyżkach czynszu w ub. roku wielu lokatorów mieszkań komunalnych zdecydowało się wykupić mieszkania. Jak poinformowała Kleina, w 2012 r. wnioski o wykupienie lokalu złożyło 800 najemców, gmina sprzedała 500 mieszkań. Samorząd przekonuje, że warto wykupić mieszkanie, gdyż miasto udziela bonifikaty, nawet do 95 proc. wartości rynkowej. Poza tym lokator, który stanie się właścicielem, będzie współdecydował o remontach budynku, np. dachu, klatek schodowych, dociepleniu budynku czy zagospodarowaniu jego otoczenia. Będzie mógł również dysponować swym mieszkaniem, podejmując decyzje o ewentualnej sprzedaży. Wprowadzając podwyżki czynszów samorząd zaproponował jednocześnie lokatorom ulgi ze względu na stan techniczny mieszkania oraz z tytułu niskich dochodów najemców. Natomiast lokatorzy, którzy mają lepszy standard mieszkania, wnoszą dodatkowe opłaty naliczane do stawki bazowej czynszu. Np. w przypadku czynszu za lokal w suterenie stawka bazowa została pomniejszona o 15 proc., a w czynszu za lokal, który znajduje się na trzeciej lub wyższej kondygnacji budynku z windą, stawka bazowa została powiększona o 2 proc. Na największe ulgi w opłatach za mieszkanie mogą liczyć osoby, które mieszkają w lokalach komunalnych z toaletą poza budynkiem, a także w lokalach przeznaczonych do rozbiórki. W takich przypadkach stawki bazowe czynszu są pomniejszone odpowiednio o 20 proc. i 25 proc. Najemcy, których mieszkania znajdują się w małych budynkach (do siedmiu lokali), muszą płacić stawkę bazową czynszu powiększoną o 10 proc. Mieszkańcy lokali komunalnych mogą korzystać z ulg dochodowych. Np. 40-procentową obniżkę czynszu otrzyma rodzina, w której dochód na osobę nie przekracza 618 zł brutto, a 20-proc. ulgę rodzina, w której dochód na osobę mieści się pomiędzy 728 zł a 1 tys. 92 zł brutto. Jak podał Zarząd Budynków Komunalnych w Elblągu, przez cały ubiegły rok ponad 900 najemców złożyło wnioski o naliczenie w 2013 r. ulg z tytułu niskich dochodów. 700 lokatorów już uzyskało obniżki czynszów, pozostałe 200 wniosków jest obecnie rozpatrywanych. Nowy system opłat zakłada także oddłużenie mieszkań komunalnych. Jeśli lokator będzie regularnie płacił czynsz, może liczyć na umorzenie nawet 70 proc. należności głównej. Najemca będzie mógł także odpracować dług. Stawka za godzinę ma wynosić od 5 zł do 13 zł. Zarząd Budynków Komunalnych może zaoferować dłużnikowi pracę przy pielęgnacji zieleni, przy sprzątaniu albo roznoszeniu korespondencji. W ubiegłym roku z takiej możliwości skorzystało 218 osób. Osoby, które zalegają z czynszem, mogą także zamienić mieszkanie na mniejsze. W 2012 r. dokonano 77 takich zamian. W Elblągu jest 8,3 tys. lokali komunalnych, mieszka w nich 23,3 tysiąca osób. To 17,7 proc. ogólnej liczby mieszkańców Elbląga. Zadłużenie najemców wynosi 34 mln zł.