18:27 Prof. Wawrzyniec Konarski: Wynik szkockiego referendum jest korzystny, dowodzi bowiem, że ewentualna secesja małego narodu czy grupy etnicznej w zjednoczonej Europie nie jest łatwa 17:46 Ambasador RP w Londynie Witold Sobków: Zjednoczone Królestwo pozostaje w kształcie takim, w którym było, natomiast nie oznacza, że będzie takie samo. Po tym referendum, które z pewnością przeszło już do historii, Wielka Brytania musi się zmienić i na pewno się zmieni 17:24 Premier Szkocji i przywódca Szkockiej Partii Narodowej Alex Salmond zapowiedział ustąpienie zarówno z funkcji rządowej, jak i partyjnej (więcej na ten temat) 17:19 "Jeśli stawia się za cel uwolnienie się od związku, który przedstawia się jako jarzmo, aby zastąpić go nowym podporządkowaniem, nową zależnością, w tym przypadku od Unii Europejskiej, to jest w tym jakaś sprzeczność" - skomentowała Le Pen szkockie referendum w wypowiedzi dla rozgłośni RFI. 17:07 Barack Obama skomentował wyniki referendum. Pogratulował Szkotom, podkreślając, że "zażarcie, lecz pokojowo się ścierano". Nie zapomniał też o dyżurnym stwierdzeniu: "Nie mamy sojusznika bliższego niż Zjednoczone Królestwo" 16:40 Robert Perry (agencja EPA) w serii zdjęć, dokumentujących reakcje mieszkańców Glasgow na wynik referendum, skupił się przede wszystkim na młodym pokoleniu. 16:26 Londyn, Big Ben i szkockie dudy. Wymowna fotografia... 16:13 W związku z referendum i niepodległościowymi dążeniami Szkocji w prasie pojawiło się wiele materiałów dotyczących konsekwencji gospodarczych. Dzisiaj, gdy już wiemy, że Szkocja zostaje w Zjednoczonym Królestwie, "Scottish Times" przypomina raport dot. rezerw ropy naftowej i gazu, opublikowany na początku września (znajdziecie go TUTAJ) 16:08 W Szkocji prowadzono również kampanię skierowaną do Polaków "Koniecznym jest oddanie głosu na TAK. W przeciwnym razie londyńscy politycy zrobią z Polakami, co tylko im się podoba, a to, że nie jesteśmy priorytetem dla nich, pokazują już od czterech lat"(źródło: Emito.net) 15:57 Referendum spowodowało zawirowania na rynku nieruchomości. Gdy podano wyniki głosowania, strony internetowe zapełniły się nowymi ofertami sprzedaży. Więcej na ten temat w materiale Jane Bradley (Rush to sell property after No vote confirmation) 15:51Angela Merkel i Frank-Walter Steinmeier zadowoleni z wyniku referendum. Steinmeier: Uważam, że jest to dobra decyzja dla Szkocji, dla Wielkiej Brytanii i także dla Europy Merkel: Respektuję wynik. Mówię to z uśmiechem 15:44 Dziennikarze "The Scotsman" rozmawiali o wyniku referendum w... lokalnych pubach. Siedzący przy pincie piwa Szkoci chętnie zabierali głos (nagranie znajdziecie TUTAJ) 15:36 Podczas konferencji w Cardiff Carwyn Jones powiedział również: Jestem dumny, że tyle osób wzięło udział w demokratycznym referendum. David Cameron powinien zacząć słuchać ludzi. 15:33 Sprawdzamy, jak na wynik referendum zareagowała Walia. Carwyn Jones, pierwszy minister Walii, wezwał kraje Wielkiej Brytanii do stworzenia nowej unii. Ocenił, że niezbędna będzie współpraca wszystkich członków Zjednoczonego Królestwa w celu zaleczenia ran po referendum. 15:19 Nastroje w Glasgow... 15:16 "Unia dostała ostatnią szansę" - ocenia w komentarzu dla BBC News Alistair. 15:05 Obrazek z Glasgow. "Scotland makes history"... 15:03 BBC News przytacza w swojej relacji na żywo wypowiedzi Szkotów. John Sweeney (Airth): Jestem rozczarowany. Muszę jednak zaakceptować wynik demokratycznego głosowania i jakoś z tym żyć (...) Sądzę, że Szkocja nie zapomni o niepodległości. Patricia Smith (Dundee): Głosowanie za oddzieleniem się Szkocji było dla nas jak przebudzenie - mogło stanowić szansę na zrobienie czegoś nie tylko dla nas samych, ale i dla przyszłych pokoleń. Mogliśmy w siebie uwierzyć, a nie tylko winić za wszystko "Westminister". Mam wrażenie, że straciliśmy szansę na zmianę. Wierzę jednak, że to, co nie udało się nam, uda się Katalonii.14:58 - Pomimo wyrażonego przez Szkotów sprzeciwu wobec niepodległości od Wielkiej Brytanii, działania na rzecz niezależności Katalonii od Hiszpanii będą trwały - oświadczył szef autonomicznych władz katalońskich Artur Mas. 14:43 "Unia Europejska z całą pewnością będzie miała korzyść z odnowionego zobowiązania Zjednoczonego Królestwa na rzecz wzmocnienia naszych wspólnych działań po to, aby udzielić naszym obywatelom konkretnych odpowiedzi na ich słuszne postulaty rozwoju gospodarczego" - napisał w liście do brytyjskiego premiera Davida Camerona szef rządu w Rzymie Matteo Renzi. 14:25 - Spodziewam się dalszej decentralizacji brytyjskiego państwa. Gdy rząd Kanady składał obietnice separatystom z Quebecu, to wysuwali oni kolejne żądania - przestrzega Jan Cieński z Centrum Strategii Europejskiej demosEUROPA. 13:55 Niemiecka prasa szeroko komentuje wynik głosowania w Szkocji. "Referendum uchroniło brytyjskiego premiera Davida Camerona przed polityczną klęską i zniweczyło nadzieje Katalończyków na inspirujący wpływ ewentualnej szkockiej decyzji o samostanowieniu na ich własne dążenia niepodległościowe" - napisał dziennik "Frankfurter Allgemeine Zeitung". 13:46 - Wzrośnie presja na elity polityczne, by przekazywać nowe uprawnienia autonomicznemu rządowi szkockiemu, także w zakresie podatków i wydatków. Zmiany wpłyną na inne części Zjednoczonego Królestwa i układ sił w parlamencie brytyjskim - twierdzi profesor Steven Barnett z University of Westminster w Londynie. 13:20 - To nie koniec marzeń Szkocji o niepodległości, tylko odroczenie problemów Londynu - obawia się Piotr Wawrzyk, europeista z Uniwersytetu Warszawskiego. 13:10 - Głosowanie zakończyło się porażką zwolenników niepodległości. Ale to sytuacja tymczasowa, bo na pewne tendencje nie da się wpłynąć. Aspiracji dotyczących wyrażania własnej tożsamości, nie da się zatrzymać - zauważa doktor Paweł Borkowski, europeista z Uniwersytetu Warszawskiego. 12:50 - Wynik głosowania jest korzystny dla Szkocji. Gdyby doszło do secesji, to Szkocja musiałaby sama rozwiązać przynajmniej dwa istotne problemy gospodarcze: dochodów z eksportu ropy naftowej, które mogłyby zostać źle wykorzystane, i systemu bankowego, bardzo dużego w stosunku do reszty gospodarki. Gdyby Bank of Scotland, którego aktywa są osiem razy większe od PKB Szkocji, miał problemy, to kraj musiałby szybko przyjąć euro, co mogłoby być skomplikowane - tłumaczy ekonomista Witold Orłowski. 12:36 - Po referendum Szkoci będą uważnie patrzyli na ręce Davidowi Cameronowi. Szkocja uzyska większą autonomię, a inne części Zjednoczonego Królestwa też zwiększą swoją niezależność - uważa Michał Dembiński z brytyjsko-polskiej izby handlowej 12. 14 Całkiem nieźle przedstawia się także sytuacja na giełdzie londyńskiej. Tam najbardziej wzrósł kurs akcji Royal Bank of Scotland, który kilka dni temu zapowiedział, że w przypadku decyzji o niepodległości przeniesie swoją siedzibę z Edynburga do Londynu. 12.10 Jak zareagowały rynki? Okazuje się, że całkiem pozytywnie. Mimo wcześniejszych obaw wzrost zanotowała zarówno londyńska giełda jak i kurs funta. W Azji kurs funta do euro sięgnął rekordowego poziomu od dwóch lat - podaje "The Guardian". Brytyjska waluta umocniła się także w stosunku do dolara. 11.58 Przed premierem Cameronem trudne zadanie. "Brytyjski rząd stoi przed wyzwaniem zaproponowania czegoś Szkotom, bo zwycięstwo na rzecz pozostania w Wielkiej Brytanii jest niewielkie. Pytaniem jest też to, jaką politykę powinien prowadzić premier Cameron" - zaznacza dr Agnieszka Łada z Instytutu Spraw Publicznych. "Jego zapowiedzi nie zawsze są spójne z tym, co mówią politycy z jego partii" - dodaje. Ekspertka zwraca też uwagę, że w Europie, m.in. w Hiszpanii czy we Włoszech, wzmacniają się grupy, które mogą iść podobną drogą co Szkocja. 11.56 Jakie nastroje panują w Edynburgu? Na ulicach wyczuwalny jest duży spokój. Nawet grających na dudach Szkotów, którzy poprzedniego dnia byli niemal wszechobecni w centrum miasta, trudno jest wypatrzeć. 11. 54 Zwolennicy kampanii "Yes Scotland" ("tak" za niepodległością) mimo porażki nie składają broni. "Niestety, nie udało się, ale jako cały naród szkocki możemy chodzić z podniesioną głową. Mimo że przegraliśmy, to dokonaliśmy i tak rzeczy bez precedensu w historii Wielkiej Brytanii. Kto wie, może za kilka lat przy ponownym referendum wygramy" - deklaruje Eliot 11. 45 Jak komentują ostateczne wyniki plebiscytu najbardziej zainteresowani, czyli mieszkańcy? Rzecz jasna, przeciwnicy secesji odetchnęli z ulgą. "W końcu to szaleństwo się skończyło, wracamy do normalności. Niech mi pan uwierzy, nie jest mi dzisiaj smutno; cieszę się, że wygrały zdrowy rozsądek i argumenty, a nie tylko emocje" - mówiła mieszkająca w Edynburgu Susan. "Pozostajemy w Wielkiej Brytanii. Nie będzie rozłamu i tego wszystkiego, co by się z nim wiązało. To dobry dzień dla całej Szkocji i całego Zjednoczonego Królestwa" - ocenił Mark pracujący jako taksówkarz w Edynburgu. 11.35 Przykładowe wpisy: "W Ameryce Łacińskiej uczymy się w szkołach, że Szkocja jest krajem, dziś w końcu będzie to prawdą." (Angola). "Mam nadzieję, że Szkocja nadal będzie częścią Wielkiej Brytanii." (Cypr) "Nie broń czy pociski tylko prawo do samostanowienia. Chodzi o przyszłość, nie przeszłość." (Wenezuela) 11.25 BBC Scotland stworzyło mapę, która pokazuje tweety ludzi z całego świata wyrażające wsparcie dla głosujących w referendum w sprawie niepodległości Szkotów. Dotychczas zebrano ponad 13 670 tweetów oznaczonych geograficznymi tagami. Mapa jest uzupełniania na bieżąco, by można było zobaczyć co, gdzie i kiedy ludzie wrzucają na Twittera. 11.15 Kampania wyborcza przed referendum była wyjątkowo interesująco. Przyczynił się do tego zapewne fakt, że zdarzyć mogło się absolutnie wszystko, bo wynik w sondażach był bardzo wyrównany. Agitowali wszyscy , bez względu na wiek - zarówno Ci "wielcy", jak i ci "mali". Wybierzcie zatem najlepsze zdjęcie kampanii i zagłosujcie w naszym rankingu. KLIKNIJCIE! 11.00 "To dobra decyzja dla Europy" - tak ocenił wybór Szkotów szef Komisji Europejskiej Jose Barroso. "Cieszę się z decyzji narodu szkockiego o utrzymaniu jedności Zjednoczonego Królestwa. To dobry wynik dla zjednoczonej, otwartej i silniejszej Europy, której broni Komisja Europejska" - oświadczył. 10.50 Wynik referendum skomentowała też nowa premier Polski, która przedstawiła dziś skład swojego rządu. "Zawsze tam, gdzie coś się łączy, a nie dzieli, będzie miało moje mocne poparcie. Uważam, że siła w tym, że ludzie potrafią się łączyć i potrafią razem robić wielkie rzeczy, a więc dzisiaj oddzielenie Szkocji (od Wielkiej Brytanii) byłoby chyba mniej korzystne zarówno dla jednej, jak i drugiej strony" - podkreśliła. 10.40 Warto nadmienić, że do udziału w referendum zarejestrowało się 97 proc. mieszkańców Szkocji, co stanowi historyczny precedens. Liczba uprawnionych do głosowania w wieku od 16 lat sięgała 4,4 mln. 10.30 "Na decyzję Szkotów zapewne wpłynęły zapowiedzi Davida Camerona o poszerzeniu autonomii Szkocji - ocenia Jerzy Gorzelik, szef Ruchu Autonomii Śląska. " Szkotom nie jest źle w Zjednoczonym Królestwie. Wszystko wskazuje na to, że uznali, że autonomia, która jeszcze będzie poszerzona, jest lepsza. Wielka Brytania okazała się faktycznie wielka dając Szkotom możliwość wybrania własnej drogi" - dodał szef RAŚ. 10:20 "Szkoci przemówili i wysłali jasny przekaz, że nie chcą rozbijać naszej wspólnoty czterech narodów. Zarówno dla mnie, jak i milionów ludzi, jest to powód do ogromnego zadowolenia" - deklarował dziś premier Wielkiej Brytanii. "Szkocja opowiedziała się za silniejszym szkockim parlamentem wspieranym przez siłę i bezpieczeństwo Zjednoczonego Królestwa. Pokazaliście, że nasze narody funkcjonują lepiej będąc razem" - mówił. "Rozpad złamałby mi serce" - wyznał. 10:10: Zachwycony słowami Camerona, który zapewnił, że Wielka Brytania pozostanie krajem zjednoczonym, był także sekretarz generalny NATO. "Zjednoczone Królestwo jest krajem założycielskim NATO i jestem przekonany, że nadal będzie odgrywać główną rolę w utrzymaniu siły naszego sojuszu" - oświadczył Anders Fogh Rasmussen. 10:00 Wielu ekspertów ostrzegało, że odłączenie się Szkocji od Wielkiej Brytanii spowoduje nasilenie się tendencji separatystycznych w innych krajach Unii. 9:49 Z wielką ulgą wyniki historycznego referendum przyjął też Przewodniczący Parlamentu Europejskiego. "Gdy spotkam się z brytyjskim premierem Davidem Cameronem, to powiem mu, że chcę Zjednoczonego Królestwa w zjednoczonej Europie" - poinformował w niemieckim radiu. Jednocześnie zaznaczył, że Unia Europejska powinna wyciągnąć wnioski ze szkockiego referendum. "Należy przemyśleć, jak w przyszłości postępować z regionami, które chciałyby się odłączyć od któregoś z państw Unii" - podkreślił. 9:39 Przeciwko niepodległości padło 2 mln 001 926 głosów, za niepodległością - 1 mln 617 989 - podało BBC. 9:30 Ogłoszono ostateczne wyniki referendum. 55,3 procent mieszkańców - łącznie ponad dwa miliony - sprzeciwiło się odłączeniu od Wielkiej Brytanii. 44,7 procent (czyli ponad 1,6 miliona wyborców) zagłosowało za niepodległością. 9:20 Powodem do dumy - jak zaznaczył lider Szkockiej Partii Narodowej Alex Salmond - powinna być dla Szkotów rzadko spotykana frekwencja. Wyniosła ona 86 procent. 9:12: "Decyzja Szkotów daje Wielkiej Brytanii szansę uniknięcia niestabilności finansowej, prognozowanej przez część ekspertów w razie secesji Szkocji oraz utrzymanie siły brytyjskiego głosu w instytucjach międzynarodowych, w tym w UE" - komentuje Associated Press.9:04 Radości Camerona ciężko się dziwić. Wyniki referendum zapewniają Wielkiej Brytanii same profity. Między innymi utrzymanie znacznej części terytorium, złóż ropy oraz zlokalizowanych w Szkocji baz arsenału nuklearnego. 8:58 Cameron, który wystąpił przed dziennikarzami na specjalnie zwołanej konferencji, nie ukrywał swojej wielkiej radości. "To wspaniała okazja, by zmienić sposób rządzenia w Wielkiej Brytanii" - zadeklarował. "Wynik czwartkowego referendum rozstrzyga "na pokolenie" kwestię szkockiej niepodległości. Ta debata została rozstrzygnięta na pokolenie. Nie może być żadnych sporów czy powtórek. Naród szkocki wyraził swą wolę" - oznajmił. 8: 50 Jeszcze przed referendum bankierzy, finansiści, ekonomiści i biznesmeni zgodnym chórem ostrzegali, że nie tylko Szkocja, ale cała Wielka Brytania zapłaci wysoką cenę, jeśli uczestnicy głosowania na zadanie pytanie odpowiedzą "tak". 8: 38 Z rezultatów referendum najbardziej cieszy się szkocki biznes. Dlaczego? Jego przedstawiciele unikną po prostu poważnych problemów. "W tej chwili korzystamy z bardzo rozległej sieci dyplomatycznej Wielkiej Brytanii. I ci ludzie chronią nasze firmy za granicą. Jako członkowie większego kraju, mamy lepszy kontakt z innymi rynkami, z władzami w innych krajach. To dobre dla biznesu, dla międzynarodowych firm, takich jak moja - mówił w rozmowie z dziennikarzem radia RMF FM David Frost, szef jednej z rozlewni Whiskey, czyli narodowego trunku Szkotów. 8: 28 Ze strony władz Wielkiej Brytanii już padły pierwsze obietnice. "Państwom wchodzącym w skład Zjednoczonego Królestwa - Szkocji, Anglii, Walii i Irlandii Północnej zostaną przyznane nowe prerogatywy - oznajmił David Cameron. 8:22 David Cameron pogratulował zwycięstwa Alistairowi Darlingowi, liderowi kampanii przeciwko secesji. Po godzinie 8. rano zapowiedziane zostało oficjalne wystąpienie premiera Wielkiej Brytanii. 8:14 A Wy komu kibicowaliście, zwolennikom "Yes" czy "No"? Oceńcie wynik referendum i weźcie udział w naszej ankiecie KLIKNIJCIE! 8:09 Głos zabrał również lider kampanii na rzecz pozostania Szkocji w Zjednoczonym Królestwie Alistair Darling. "Wybraliśmy jedność, a nie podziały - to ważny wynik dla Szkocji i Wielkiej Brytanii jako całości" - powiedział. 7: 56 "Wynik referendum jest sygnałem na rzecz szerszej reformy konstytucyjnej w Zjednoczonym Królestwie" - oświadczył z kolei wicepremier Wielkiej Brytanii Nick Clegg. "Jestem uszczęśliwiony rezultatem - dodał. 7:52 "Dziękuję całej Szkocji za ponad 1,6 mln oddanych głosów za niepodległością - oznajmił o poranku Salmond . "Ostateczny rezultat referendum jest już przesądzony - dodał".7: 49 Napięcie sięgało zenitu. Przez całą noc w wielu miejscach wielu ludzi czuwało w oczekiwaniu na pierwsze wyniki. "Jesteśmy tutaj całą noc, aby pokazać, że jesteśmy zjednoczeni. Cieszymy się, że tylu Szkotów zaangażowało się w referendum" - mówili zgodnie.7:40 "Wzywam wszystkich Szkotów do zaakceptowania tej demokratycznej decyzji podjętej przez obywateli" - deklarował tuż po ogłoszeniu wyników lider szkockiego frontu niepodległościowego. 7:37 Po przeliczeniu głosów z 31 na 32 okręgi wyborcze procent głosujących za pozostaniem w Wlk. Brytanii wynosi 55,4 - donosi "Guardian". 7:31 "Szkocja, poprzez głos większości uznała, że na tą chwilę nie stanie się niepodległa" - oświadczył Salmond. 7:29 Lider szkockiego frontu niepodległościowego Alex Salmond ogłosił, że większość narodu szkockiego głosowała przeciwko oddzieleniu od Wielkiej Brytanii. 7: 22 W Edynburgu 61,1 proc. wyborców poparło pozostanie Szkocji w W. Brytanii - podaje "Guardian". 7: 14 Szkoci odrzucili niepodległość! Z danych z większości przeliczonych do tej pory okręgów wyborczych wynika, że ponad 50 procent głosów zostało oddanych przeciwko secesji.