Justyna Dąbrowska, laureatka Nagrody im. Barbary Łopieńskiej z 2011 roku za najlepszy wywiad prasowy, to psycholog, psychoterapeuta, redaktor i dziennikarz w jednej osobie. Dzięki psychologicznemu podejściu do człowieka udało jej się nie tylko dotrzeć do swoich rozmówców, ale również dotrzeć z nimi do sedna omawianych problemów. W książce prezentowane są rozmowy z autorytetami, ludźmi, którzy w swoim życiu przeszli niejedno: śmierć bliskich, wojnę czy poważne choroby. Dąbrowska rozmawiała z nimi o wartościach: miłości, wierze i przemijaniu - sprawach dla człowieka bardzo osobistych, o których jednak niechętnie rozmawiamy. Ważne było podejście Justyny Dąbrowskiej do rozmówców. Krok po kroku próbowała nawiązywać do głównych wartości. Niektórzy na wstępie zakładali, że o pewnych tematach nie będą rozmawiać, jednak z biegiem czasu otwierali się przed dziennikarką. Rozmówcy Dąbrowskiej to ludzie nieprzypadkowi. Osoby starsze, wykształcone, oczytane i szanowane w swoich środowiskach. Ludzie, którzy przez mijające lata byli kształtowani tym, co przeżyli, ale swoją działalnością kształtowali też innych. Jerzy Jedlicki - historyk idei, profesor nauk humanistycznych i wieloletni pracownik Instytutu Historii PAN - opowiada o swoim życiu, przedstawiając je jako niedokończoną książkę. Wspomina o wielu rozdziałach, tych już napisanych, ale również tych, które chciałby napisać, ale już nie zdąży. Porusza wiele wątków, które w różnoraki sposób dotykają ludzi na każdym kroku, ale z których ludzie nie zdają sobie sprawy. Jedlicki przyznaje, że dopiero z biegiem lat zwrócił uwagę na niektóre aspekty, które we własnej książce - znanej jako życie - chciałby jeszcze zapisać albo chociaż o nich wspomnieć... .. Każdy z rozmówców Justyny Dąbrowskiej opowiada o sprawach, które są dla niego najważniejsze, i w każdym możliwym momencie rozmowy stara się te idee windować ponad wszystko inne. W taki właśnie sposób przebiegała rozmowa z Danutą Szaflarską - aktorką, b. łączniczką z Powstania Warszawskiego, która występowała w wielu teatrach, m.in. Starym Teatrze, Teatrze Narodowym, Teatrze Ateneum oraz w Teatrze Współczesnym. Obecnie związana jest z Teatrem Rozmaitości i, jak sama podkreśla, sztuka i aktorstwo to jest właśnie to, co daje jej największą radość. Możliwość wyjścia na scenę, kontaktu z publicznością oraz z "o co najmniej epokę" młodszymi kolegami, trzyma ją w pełni sił i sprawia, że z optymizmem spogląda w przyszłość. Pomimo tego, że sama ma już dziewięćdziesiąt siedem lat! Radość z życia czy zwyczajna ciekawość? To tylko niektóre z aspektów przemijania. Niekiedy przychodzą takie dni, że jesteśmy wręcz zmuszeni do pogodzenia się z przeciwnościami losu. Jak wielu jest ludzi na świecie, tak wiele reakcji na to, co los nam zsyła. Tadeusz Dominik - artysta rzeźbiarz i malarz, w swoim życiu musi sprostać chorobie, z którą walczy od kilku lat. Najbardziej zadziwiające jest to, w jaki sposób o tym mówi. Dla wielu osób byłaby to ogromna tragedia, a on żartobliwie i z uśmiechem opowiada o układzie, jaki zawarł ze swoim rakiem. Jak stwierdził, umowa między nimi jest taka, że Dominik będzie robił wszystko, aby zaspokoić fanaberie raka, a nowotwór nie zabije go za wcześnie. I tak, w wieku już osiemdziesięciu czterech lat, pan Tadeusz czerpie z życia to, co najlepsze, i stara się korzystać z każdego dnia darowanego przez los i chorobę. Czym byłoby nasze życie bez miłości? To jest jedno z tych uniesień, które pcha nas do działania, któremu zawierzamy naszą teraźniejszość i przyszłość. Miłość jest jednym z głównych tematów, jakie przewijają się w "Rozmowach". W wyjątkowy i ponadczasowy sposób opowiada o niej Zygmunt Bauman. Dla niego miłość nie jest zwyczajnym uczuciem, tylko sumą wielu składowych, które - dobrze lub źle wykorzystane - mogą w odpowiedni sposób wpłynąć na obiekt naszego pożądania. Taka składową może być pieszczota, którą Bauman przedstawia jako doznanie niemal metafizyczne, wykraczające poza wszelkie znane kanony. Brzmi to szczególnie poruszająco w wypowiedzi profesora, socjologa i filozofa, człowieka posługującego się bardzo wyjątkowym językiem. Już niewiele osób potrafi w tak wyjątkowym stylu wyrażać uczucia i myśli. Każda z osób poproszonych przez Justynę Dąbrowską o wywiad jest wyjątkowa i ma wiele do powiedzenia. Dzięki temu książka "Spojrzenie wstecz. Rozmowy" staje się ponadczasowa i można ją polecić czytelnikowi w każdym wieku. Starsze osoby odnajdą w niej refleksje o przeszłości i przykłady tego, jak inni radzą sobie z przemijaniem i starością. Dla osób młodszych jest to dobra lekcja historii i życia. Przemijanie, miłość czy wiara nie zostały tu sprowadzone do poziomu błahostki czy tematu, o którym wszystko już powiedziano i nikt nie chce o nim słuchać. "Wanda Wiłkomirska - Po jasnej stronie - fragment " Mateusz Maciejczyk