<div><div><ul><li>Główną przyczyną trzęsień ziemi są <b>ruchy płyt tektonicznych</b>, które tworzą skorupę ziemską. Napięcie narastające w skałach prowadzi do ich pękania i przesunięcia, a to wyzwala fale sejsmiczne.</li><li>Najsilniejsze zjawiska występują w tzw. pasach sejsmicznych, czyli obszarach styku płyt. Najważniejszym jest pas okołopacyficzny, zwany "<b>Pierścieniem Ognia</b>", obejmujący m.in. Japonię, Nową Zelandię, zachodnie wybrzeża obu Ameryk czy Alaskę - tam uwalnia się ok. <b>80 proc. energii wszystkich trzęsień ziemi</b>.</li><li>Drugim pasem jest pas <b>śródziemnomorsko-himalajski</b>, a kolejne to strefy grzbietów oceanicznych czy tzw. ryftów w Afryce.</li><li>Oprócz procesów tektonicznych, do trzęsień ziemi mogą prowadzić także <b>erupcje wulkanów</b>, <b>zapadanie się jaskiń</b>, a nawet <b>działalność człowieka</b>.</li></ul></div><div><h2>Trzęsienie ziemi - jakie są rodzaje?</h2></div><div><b>Tektoniczne</b> - najczęstsze i najsilniejsze, powstające w wyniku przesuwania się płyt litosfery i skał wzdłuż uskoków (<b>ok. 90 proc. wszystkich</b>).</div><div><b>Wulkaniczne </b>- związane z erupcjami, zapadaniem się komór magmowych lub kalder (<b>ok. 7 proc</b>.).</div><div><b>Zapadowe (zapadliskowe) </b>- występują lokalnie, gdy zapadają się stropy jaskiń krasowych lub inne pustki w gruncie (<b>ok. 2 proc</b>.).</div><div><b>Antropogeniczne </b>- wywołane działalnością człowieka, np. eksploatacją górniczą, budową tam czy wierceniami. Choć zazwyczaj słabsze, mogą powodować szkody w gęsto zabudowanych obszarach.</div><div></div><h2>Trzęsienie ziemi - skala Richtera i Europejska Skala Makrosejsmiczna</h2><div>Trzęsienia ziemi, zarówno w Polsce, jak i na świecie, bada się przy pomocy skali <b>magnitudy oraz skal intensywności</b>:</div><div><ul><li><b>skala magnitudy </b>(Richtera i momentu sejsmicznego) - najczęściej stosowana jest <b>skala Richtera</b> (przestarzała, jednak nadal popularna w relacjach mediów)</li><li>bardziej precyzyjna <b>skala momentu sejsmicznego (Mw)</b>, używana współcześnie w naukach geofizycznych.</li></ul>Skale te mierzą ilość uwolnionej energii podczas trzęsienia ziemi i podają wynik w liczbach logarytmicznych (np. 4,5; 6,8). Każdy <b>wzrost o 1 </b>oznacza około <b>32 razy więcej energii</b>. Przykład: w Polsce zdarzają się wstrząsy o magnitudzie 2-4, zwykle związane z górnictwem, podczas gdy na świecie najpotężniejsze trzęsienia mogą przekraczać magnitudę 9.</div><div>Są także inne skale intensywności (odczuwania skutków) trzęsień ziemi. Oprócz skali magnitudy stosuje się także <b>mniej popularne skale</b>, opisujące skutki trzęsień ziemi dla ludzi, budynków i środowiska: </div><div><ul><li><b>skala Mercallego </b>(MMS) - ma 12 stopni, od prawie nieodczuwalnych wstrząsów po całkowite zniszczenie miast;</li><li><b>skala EMS-98 </b>(Europejska Skala Makrosejsmiczna) - używana w Europie, w tym w Polsce, także 12-stopniowa. W Polsce, gdzie naturalne trzęsienia ziemi są rzadkie i raczej słabe, stosuje się głównie skalę EMS-98 do oceny ich wpływu na ludzi i obiekty.</li></ul></div></div><div><div><h2>Co robić w czasie trzęsienia ziemi?</h2></div><div>Podczas wstrząsów kluczowe jest <b>szybkie znalezienie bezpiecznego miejsca </b>i ochrona głowy. W budynku najlepiej schować się pod stołem, łóżkiem lub przy wewnętrznej ścianie, z dala od okien i półek. Należy unikać wind i nie wychodzić na zewnątrz w trakcie wstrząsów. </div><div><br /></div><div>Będąc na dworze, <b>trzeba oddalić się od budynków</b>, <b>drzew i linii energetycznych</b>. W pojeździe należy się zatrzymać i poczekać, aż ziemia przestanie się trząść. </div><div><br /></div><div>Na terenach górzystych warto uważać na <b>osuwiska i spadające skały</b>.</div><div><h2>Co robić po trzęsieniu ziemi?</h2></div><div>Po ustaniu wstrząsów należy <b>zachować spokój i sprawdzić</b>, czy nie odnieśliśmy obrażeń. Ważne jest <b>odcięcie dopływu gazu, wody i prądu</b>, a także <b>unikanie otwartego ognia</b> z powodu ryzyka wybuchu. Należy słuchać komunikatów władz i nie wchodzić do uszkodzonych budynków. W razie potrzeby trzeba jak najszybciej opuścić zniszczone miejsca i pomóc innym.</div><div><br /></div><div>Osoby uwięzione powinny <b>sygnalizować swoją obecność stukaniem lub gwizdkiem</b>, a nie krzykiem, aby oszczędzać siły. W rejonach zagrożonych tsunami konieczne jest <b>natychmiastowe udanie się na wyżej położone tereny.</b> </div><div><br /></div><div>Trzeba też być przygotowanym na <b>wstrząsy wtórne</b>, które mogą wystąpić nawet wiele godzin po głównym trzęsieniu.</div></div>